ebook Słowo architekta Błażej Ciarkowski

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2024

W latach 60. i 70. człowiek siedział w domu i albo pił wódkę albo myślał. Był czas na myślenie, bo nie było co robić. Francuz, Niemiec czy Amerykanin ciągle pracował, a ten się nudził. Wobec tego robił konkursy.
W ten żartobliwy sposób architekt Stefan Müller opisywał genezę międzynarodowych sukcesów polskich projektantów. Czy rzeczywiście szarzyzna peerelowskiej codzienności zmuszała do ucieczki w sferę wyobraźni, a fantastyczne wizje nowoczesnych budynków miały być odskocznią od projektowania nudnych osiedli z wielkiej płyty? A może to zasługa organizacji wielobranżowych biur projektów i doskonałej edukacji, jaką młodzi polscy projektanci odebrali od starych mistrzów?
By spróbować odpowiedzieć na te pytania i wiele innych, autor postanowił wsłuchać się w głosy wybitnych architektów działających w latach 1945–1989. Kilkadziesiąt wywiadów, setki anegdot, różne stanowiska i wybory – to wszystko tworzy rozproszoną strukturę książki Słowo architekta. Opowieści o architekturze Polski Ludowej. Mnogość osobistych narracji i wspomnień układa się tu w wielowarstwowy obraz, w którym pojęcie „prawdy" stale podlega negocjacjom. Zamiast jednej, wiodącej ścieżki interpretacyjnej autor przedstawia wielość równoprawnych, indywidualnych mikrohistorii – fascynujących i niejednoznacznych jak architektura tamtych czasów.

Spis treści ebooka Słowo architekta

Słowo architekta 13

Architektura 17

Stolica 19
„Nie oddamy Polski walkowerem” 19
Odbudowa centralnie planowana 24
Warszawa… ale jaka? 28
Ponad podziałami? 33
„My ustalamy inne kryteria” 37
Socrealizm 43
Dwie narady architektów 44
Uratowani 51
W cieniu zimnej wojny 58
Odbudowa 63
Ghostwriterzy 64
Portrety przodków 68
Historia i nowoczesność 74
Odbudowa przez przebudowę 77
Modernizm w socjalizmie 85
W stronę nowoczesności 86
Nowoczesność a lokalność 89
Pomniki władzy 94
Osiedla 105
„Dla kogo budujemy?” 106
Ilość a jakość 114
Osiedle na miarę czasów 119
Problemy 125
Lokalne inwestycje 129
Poznańskie uczelnie 130
Pałac sportu w Koninie 136
Niespełnione marzenia 142
„Szaleństwa lokalnych władz” 146
Post-soc-modernizm 151
O architekturze ksiąg kilkanaście 153
Polskie PoMo 157
Antymodernista 161
Kłopotliwe dziedzictwo 165
Konstruktor 166
Sukces czy porażka? 171
Niepotrzebny remont? 177
Bitwa o plac Grunwaldzki 182
Nieoczywiste dziedzictwo 187
Pałac 192

Architekci i architektki 197

Edukacja 199
Wojna – uczelnia – polityka 200
Profesor 205
Mistrz i czeladnik 208
Kwiaty na bramie Politechniki 212
Zawód: architekt 217
Biura przed upaństwowieniem i po nim 218
„Wykonawcy projektów” 223
Nakaz pracy 229
Innowacje i eksperymenty 232
Prywatne biuro – prywatny inwestor 239
Mecenat 247
Bierut a architekci 247
Wpływ władz centralnych 253
Dobry gospodarz 255
Dobra współpraca 260
Kościół katolicki jako mecenas architektury 264
Polityka 271
Madame Syrkus i portret Generalissimusa 271
„Divide et impera” 278
Członkowie partii, przyzwoici ludzie 281
Posłanki architektki, posłowie architekci 285
Polscy architekci poza Polską 293
Architektura ponad granicami 294
Inna rzeczywistość 297
Aleppo – Latakia – Żoliborz 300
Tradycja i nowoczesność na Bliskim Wschodzie 304
Ekspert Narodów Zjednoczonych 309

Opowiedzieć architekturę – uwagi o metodzie 313

Wykaz skrótów 319
Spis wywiadów 321
Bibliografia 323
Wykaz ilustracji 343
Indeks osób 349