ebook Smog

Spis treści ebooka Smog

1. Źródła zanieczyszczeń powietrza. Najważniejsze szkodliwe substancje spotykane w atmosferze – Artur Badyda 17
1.1. Wprowadzenie 17
1.2. Źródła emisji zanieczyszczeń 21
1.3. Zmiany stężeń zanieczyszczeń powietrza w czasie w Polsce na tle Europy 26
2. Normy jakości powietrza – Dominik Kobus 31
2.1. Metody monitoringu i ocen zanieczyszczenia powietrza 36
2.2. Problemy jakości powietrza w Polsce na tle Europy 41
3. Wpływ zewnętrznych zanieczyszczeń powietrza na jego skład wewnątrz pomieszczeń – Jerzy Sowa 47
3.1. Wprowadzenie 47
3.2. Zanieczyszczenie powietrza wewnętrznego 47
3.3. Procesy wpływające na skład powietrza w pomieszczeniach 48
3.4. Równanie bilansu zanieczyszczeń w pomieszczeniu 49
3.5. Zmienność danych stosowanych w analizach 50
3.5.1. Intensywność wymiany powietrza 50
3.5.2. Osadzanie cząsteczek pyłu w pomieszczeniu 51
3.5.3. Reakcje chemiczne między zanieczyszczeniami w pomieszczeniach 51
3.6. Sposoby ograniczenia zagrożeń zdrowotnych związane z techniką wentylacyjną i ich szacowana skuteczność 51
3.6.1. Stan odniesienia 51
3.6.2. Optymalizacja intensywności wymiany powietrza 52
3.6.3. Kontrola źródeł zanieczyszczeń 52
3.6.4. Filtracja powietrza 53
3.7. Podsumowanie 53
4. Depozycje zanieczyszczeń, mechanizmy działania toksycznego i rola mechanizmów obronnych człowieka – Piotr Dąbrowiecki, Andrzej Chciałowski, Henryk Mazurek 57
4.1. Uwarunkowania anatomiczno-fizjologiczne 58
4.2. Wpływ patologii układu oddechowego 59
4.3. Rola wielkości cząstek i mechanizmów oczyszczania 60
4.4. Czas i intensywność narażenia 62
4.5. Mechanizmy działania toksycznego 62
4.6. Wpływ na mechanizmy obronne płuc 64
5. Konsekwencje ekspozycji dla układu oddechowego u dzieci – Henryk Mazurek 69
5.1. Specyfika narażenia w wieku rozwojowym 69
5.1.1. Wpływ zakażeń układu oddechowego na następstwa narażenia na zanieczyszczenia powietrza 70
5.2. Konsekwencje ekspozycji układu oddechowego dziecka 70
5.2.1. Smog zimowy (typu londyńskiego) 71
5.2.2. Smog fotochemiczny (typu Los Angeles) 76
5.3. Podsumowanie 82
6. Konsekwencje ekspozycji dla układu oddechowego u dorosłych – Adam Antczak, Damian Tworek, Adam J. Białas 89
6.1. Wstęp 89
6.2. Górne drogi oddechowe 90
6.3. Dolne drogi oddechowe 91
6.3.1. Odpowiedź zapalna w zakresie dolnych dróg oddechowych wywoływana przez zanieczyszczenia powietrza 91
6.3.2. Wpływ na parametry czynnościowe płuc 91
6.3.3. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) 92
6.3.4. Astma 92
6.3.5. Choroby śródmiąższowe płuc 93
7. Konsekwencje ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza dla układu krążenia – Ewa Konduracka 99
7.1. Mechanizmy oddziaływania zanieczyszczenia powietrza na układ krążenia 100
7.2. Wpływ krótkotrwałej ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza na umieralność 101
7.3. Wpływ wieloletniej ekspozycji na zanieczyszczenie powietrza na umieralność 101
7.4. Choroba wieńcowa 102
7.5. Niewydolność serca 103
7.6. Wpływ na zaburzenia rytmu i zatrzymanie krążenia 104
7.7. Wpływ na występowanie i przebieg nadciśnienia tętniczego 104
7.8. Wpływ na ryzyko udaru mózgu 105
8. Konsekwencje ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza dla ośrodkowego układu nerwowego – Marek W. Kowalczyk 109
9. Wpływ zanieczyszczeń powietrza na rozwój raka płuca – Andrzej Chciałowski 115
9.1. Wstęp 115
9.2. Pył zawieszony a rak płuca 116
9.3. Miejscowe oddziałanie cząsteczek pyłu zawieszonego 117
9.4. Wpływ pyłu zawieszonego na regulację rozwoju nowotworu 118
9.5. Podsumowanie 120
10. Wpływ zanieczyszczenia powietrza na występowanie nowotworów złośliwych innych niż rak płuca – Ewa Konduracka 127
10.1. Rak piersi u kobiet 128
10.2. Rak prostaty 130
10.3. Złośliwe nowotwory układu krwiotwórczego 131
10.4. Guzy mózgu 132
11. Inne następstwa narażenia na smog – Henryk Mazurek 137
11.1. Wpływ zanieczyszczeń powietrza na mechanizmy epigenetyczne 137
11.2. Następstwa narażenia w okresie prenatalnym (ciężarnych) 138
11.2.1. Odległe następstwa ekspozycji prenatalnej 139
11.3. Inne następstwa ekspozycji 140
11.3.1. Interakcje zanieczyszczeń i mikrobiomu dróg oddechowych 142
11.4. Podsumowanie 143
12. Konsekwencje społeczne i ekonomiczne zanieczyszczenia powietrza – Łukasz Adamkiewicz, Zbigniew Bochniarz, Dominika Mucha, Anna Gayer, Artur Badyda 147
12.1. Konsekwencje społeczne zanieczyszczenia powietrza 147
12.2. Ekonomiczne konsekwencje następstw zanieczyszczenia powietrza 149
12.2.1. Metodyka obliczeń zewnętrznych kosztów zdrowotnych 150
12.3. Internalizacja zewnętrznych kosztów zdrowotnych 153
12.4. Podsumowanie i wnioski 155
13. Możliwości ograniczenia emisji – Artur Badyda, Jakub Jędrak 159
13.1. Wprowadzenie 159
13.2. Emisja ze źródeł komunalno-bytowych 161
13.2.1. Standardy emisyjne dla nowych urządzeń grzewczych 162
13.2.2. Wymagania jakościowe dla węgla 164
13.2.3. Uchwały antysmogowe 165
13.2.4. Spalanie odpadów 166
13.2.5. Kwestie socjalne i ekonomiczne, ceny nośników energii 168
13.3. Emisja ze źródeł komunikacyjnych 169
13.3.1. Poziom zmotoryzowania i wiek pojazdów 169
13.3.2. Jakość i stan techniczny pojazdów 171
13.3.3. Transport publiczny i działania wspierające 172
13.3.4. Strefy ograniczonej emisji komunikacyjnej 173
13.3.5. Pozostałe rozwiązania 174
14. Możliwości ograniczenia narażenia indywidualnego i jego następstw – Artur Badyda, Jakub Jędrak 179
14.1. Wprowadzenie 179
14.2. Unikanie przebywania na zewnątrz 180
14.3. Ograniczenie lub eliminacja narażenia na zanieczyszczenia ze źródeł wewnętrznych 182
14.3.1. Narażenie na dym tytoniowy 182
14.3.2. Oczyszczanie powietrza w pomieszczeniach 183
14.4. Zmniejszanie narażenia na zanieczyszczenia powietrza zewnętrznego 185
14.4.1. Unikanie aktywności fizycznej 185
14.4.2. Unikanie miejsc o dużym natężeniu ruchu 186
14.4.3. Maski przeciwpyłowe 187
14.5. Rola diety i suplementacji antyoksydantami w zmniejszaniu skutków narażenia na zanieczyszczenia powietrza 190
15. Zdrowotne efekty redukcji zanieczyszczeń – Henryk Mazurek 193
15.1. Niemcy 194
15.2. USA 195
15.3. Szwajcaria 196
15.4. Hongkong 198
15.5. Czy indywidualna redukcja emisji może mieć znaczenie? 198
15.6. Trudności interpretacji 199
15.7. Podsumowanie 200
16. Podsumowanie – Henryk Mazurek, Artur Badyda 203
Skorowidz 207