ebook Socjologia Anthony Giddens, Philip W. Sutton

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2012

Nowe wydanie Socjologii – jednego z najbardziej znanych i wykorzystywanych na całym świecie podręczników – to lektura obowiązkowa nie tylko dla adeptów socjologii i osób myślących o podjęciu studiów socjologicznych, ale również dla wszystkich, którzy chcą zrozumieć otaczającą nas rzeczywistość.

W ciągu ostatnich 10 lat od opublikowania poprzedniego polskiego wydania zmieniło się bowiem niemal wszystko: doszło do olbrzymiego rozwoju wiedzy socjologicznej, co znalazło swoje odzwierciedlenie na kartach książki, zmienił się również świat, dlatego konieczne okazały się gruntowne uzupełnienia, aktualizacje dotychczasowych treści, dodanie nowych materiałów na temat wojen i terroryzmu czy zagrożeń ekologicznych. Na prośby czytelników z różnych stron świata autorzy wprowadzili również wiele nowych elementów dydaktycznych, akcentując szczególnie wpływy i współzależności w ramach globalizującego się świata.

Jedną z najbardziej ekscytujących cech socjologii jest jej nieustanne zaangażowanie we wciąż zmieniający się świat społeczny. Zdarzenia, które trudno nam zrozumieć lub które wywołują w nas lęk – takie jak zmiany klimatyczne czy terroryzm – są bez wyjątku przedmiotami zainteresowania socjologów. W obecnym, szóstym wydaniu tej książki, podobnie jak w poprzednich pięciu, starałem się oddać to poczucie ekscytacji, które przenika najlepsze prace socjologiczne, i zainspirować nowe pokolenie socjologów. Książkę pisałem z niezłomną wiarą w to, że socjologia ma do odegrania istotną rolę we współczesnej kulturze intelektualnej i że zajmuje centralne miejsce w naukach społecznych. Nie próbuję w niej wprowadzać nadmiernie wyrafinowanych koncepcji ani popisywać się socjologicznym żargonem. W każdym rozdziale odwołuję się jednak do najnowszych osiągnięć dyscypliny oraz do współczesnych problemów i danych. Nawiązuję również, rzecz jasna, do własnych prac, pisząc o nich zawsze w pierwszej osobie, aby czytelnicy mieli jasność, kiedy mówię o moich własnych dokonaniach socjologicznych. Tam, gdzie to konieczne, przytaczam również poglądy krytyków. Mam nadzieję, że udało mi się uniknąć zbytniej stronniczości. Jak zwykle starałem się opisać główne perspektywy socjologiczne i najważniejsze wyniki współczesnych badań w wyważony, chociaż nie bezkrytyczny sposób.

(Fragment O książce)

Spis treści ebooka Socjologia

Przedmowa do szóstego wydania XIX
Podziękowania XX
O książce XXI
Główne zagadnienia XXI
Nowe elementy XXII
Struktura książki XXV
Spis rysunków XXVI
Spis tabel XXIX
Spis ramek XXXI

Rozdział 1. Co to jest socjologia? 3

Wyobraźnia socjologiczna 6
Badanie ludzi i społeczeństwa 8
Rozwój myśli socjologicznej 9
Teorie i perspektywy teoretyczne 9
Klasycy socjologii 11
Współczesne teorie socjologiczne 22
Myślenie teoretyczne w socjologii 26
Poziomy analizy: mikrosocjologia i makrosocjologia 27
Dlaczego warto studiować socjologię? 28
Podsumowanie 30
Dalsze lektury 31
Polecane strony internetowe 31

Rozdział 2. Socjologiczne pytania i odpowiedzi 33

Podmioty ludzkie i problemy etyczne 37
Socjologiczne pytania 38
Czy socjologia jest nauką? 40
Proces badawczy 41
Rozumienie związków przyczynowo-skutkowych 44
Przyczynowość a korelacja 44
Metody badawcze 48
Badania etnograficzne 48
Badania sondażowe 50
Eksperymenty 54
Badania biograficzne 55
Badania porównawcze 55
Analizy historyczne 57
Łączenie badań porównawczych i analiz historycznych 58
Badania socjologiczne w praktyce 58
Udowadnianie oczywistości? 59
Wpływ socjologii 59
Podsumowanie 62
Dalsze lektury 63
Polecane strony internetowe 63

Rozdział 3. Teorie i perspektywy socjologiczne 65

Prekursorzy socjologii 70
Pozytywizm i ewolucja społeczna 70
Karol Marks: rewolucja kapitalistyczna 72
Twórcy socjologii 76
Émile Durkheim: społeczny poziom rzeczywistości 76
Max Weber: kapitalizm i religia 81
Dylematy teoretyczne 85
Struktura społeczna a ludzkie działanie 86
Konsens czy konflikt? 88
Problematyka płci kulturowej 89
Kierunki zmiany społecznej 90
Przemiany społeczeństw i socjologii 92
Równość płci i teoria feministyczna 92
Poststrukturalizm i postmodernizm 94
Globalizacja, ryzyko i zemsta natury 97
Zakończenie: między starym a nowym 102
Podsumowanie 102
Dalsze lektury 103
Polecane strony internetowe 103

Rozdział 4. Globalizacja i zmieniający się świat 105

Typy społeczeństw 109
Zanikający świat: los społeczeństw przednowoczesnych 109
Świat nowoczesny: społeczeństwa przemysłowe 114
Rozwój globalny 117
Zmiana społeczna 120
Czynniki zmiany społecznej 120
Zmiana w epoce nowoczesnej 124
Globalizacja 127
Czynniki sprzyjające globalizacji 128
Spór o globalizację 136
Wpływ globalizacji 140
Zakończenie: potrzeba globalnego rządzenia 147
Podsumowanie 148
Dalsze lektury 149
Polecane strony internetowe 149

Rozdział 5. Środowisko 151

Natura, środowisko i socjologia 155
Definicja natury i środowiska 155
Socjologia i środowisko 156
Czym są problemy środowiskowe? 160
Skażenie środowiska i odpady 160
Wyczerpywanie się zasobów 167
Żywność modyfikowana genetycznie 170
Globalne ocieplenie 175
Teorie socjologiczne a zrównoważony rozwój 184
Konsumpcjonizm a niszczenie środowiska 184
Granice wzrostu a zrównoważony rozwój 187
Życie w globalnym społeczeństwie ryzyka 190
Modernizacja ekologiczna 193
Sprawiedliwość środowiskowa i obywatelstwo ekologiczne 195
Zakończenie 197
Podsumowanie 198
Dalsze lektury 200
Polecane strony internetowe 201

Rozdział 6. Miasta i życie miejskie 203

Teorie urbanizmu 206
Szkoła chicagowska 207
Urbanizm a środowisko sztuczne 211
Ocena 215
Rozwój miast 216
Miasta w społeczeństwach tradycyjnych 216
Industrializacja i urbanizacja 218
Rozwój nowoczesnych ośrodków miejskich 218
Kierunki przemian miast w krajach rozwiniętych 219
Urbanizacja w krajach rozwijających się 230
Miasta a globalizacja 233
Miasta globalne 233
Nierówności w miastach globalnych 236
Zarządzanie miastami w dobie globalizacji 237
Zakończenie: miasta a rządy globalne 242
Podsumowanie 243
Dalsze lektury 244
Polecane strony internetowe 245

Rozdział 7. Interakcja społeczna i życie codzienne 247

Badanie życia codziennego 251
Komunikacja niewerbalna 252
Wyraz twarzy, gesty i emocje 252
Płeć i ciało 254
Ucieleśnienie i tożsamość 255
Społeczne reguły interakcji 258
Podzielane znaczenia 258
Wandalizm interakcyjny 258
Wykrzyknienia 262
Twarz, ciało i mowa w interakcji 263
Spotkania 263
Manipulowanie wrażeniami 265
Przestrzeń prywatna 270
Interakcja w czasie i przestrzeni 270
Czas zegarowy 271
Porządek czasowy i przestrzenny 271
Życie codzienne w perspektywie kulturowej i historycznej 273
Społeczne tworzenie rzeczywistości: debata socjologiczna 274
Interakcje społeczne w cyberprzestrzeni 275
Zakończenie: potrzeba bliskości? 278
Podsumowanie 278
Dalsze lektury 279
Polecane strony internetowe 279

Rozdział 8. Bieg życia 281

Kultura, społeczeństwo a socjalizacja dzieci 284
Teorie rozwoju dziecka 284
Instytucje socjalizacji 288
Socjalizacja do ról płciowych 291
Reakcje rodziców i dorosłych 291
Uczenie się płci kulturowej 291
Debata socjologiczna 293
Bieg życia 295
Dzieciństwo 297
Nastoletniość i kultura młodzieżowa 299
Wczesna dorosłość 301
Późna dorosłość 301
Starość 302
Starzenie się 303
Starzenie się społeczeństw 304
Jak starzeją się ludzie? 306
Starzenie się: konkurencyjne wyjaśnienia socjologiczne 309
Cechy starzenia się 311
Polityka starzenia się 317
Śmierć, umieranie i żałoba 321
Socjologia śmierci i umierania 321
Śmierć w społeczeństwach nowoczesnych 323
Zmiany stosunku do śmierci 324
Podsumowanie 325
Dalsze lektury 326
Polecane strony internetowe 327

Rozdział 9. Rodziny i związki intymne 329

Podstawowe pojęcia 333
Rodzina w kontekście historycznym 335
Przemiany życia rodzinnego 335
Mit tradycyjnej rodziny 335
Rodzina w kontekście globalnym 338
Rodziny i związki intymne 341
Przemiany i różnorodność form rodziny 342
Nierówność w rodzinie 344
Przemoc w rodzinie 348
Rozwód i separacja 352
Zmiany postaw wobec życia rodzinnego 360
Nowe związki, wielorodziny i więzy rodzinne 361
Alternatywne (wobec tradycyjnego małżeństwa) modele rodziny 366
Rodziny i związki w teoriach socjologicznych 372
Funkcjonalizm 372
Teorie feministyczne 372
Przemiany miłości i intymności 374
Zakończenie: spór o wartości rodzinne 378
Podsumowanie 381
Dalsze lektury 382
Polecane strony internetowe 383

Rozdział 10. Zdrowie, choroba i niepełnosprawność 385

Socjologia ciała 388
Socjologia zdrowia i choroby 391
Socjologiczne spojrzenie na medycynę 393
Medycyna i zdrowie w zmieniającym się świecie 401
HIV i AIDS w perspektywie globalnej 402
Socjologiczne teorie zdrowia i choroby 405
Społeczne podstawy zdrowia 407
Zdrowie a klasa społeczna 407
Zdrowie a płeć 414
Zdrowie a przynależność etniczna 415
Zdrowie a spójność społeczna 416
Socjologia niepełnosprawności 418
Indywidualny model niepełnosprawności 418
Społeczny model niepełnosprawności 418
Niepełnosprawność, prawo i polityka społeczna 424
Niepełnosprawność na świecie 425
Podsumowanie 427
Dalsze lektury 428
Polecane strony internetowe 429

Rozdział 11. Stratyfikacja i klasa społeczna 431

Systemy stratyfikacji 434
Niewolnictwo 436
Kasty 436
Stany 439
Klasy 439
Teorie klas i stratyfikacji 440
Karol Marks: teoria konfliktu klasowego 441
Max Weber: klasa, status i partia 441
Erik Olin Wright: teoria klas 444
Operacjonalizacja pojęcia klasy 445
Ocena modelu klas Goldthorpe’a 445
Struktura klasowa współczesnych społeczeństw zachodnich 449
Pytanie o klasę wyższą 449
Powiększająca się klasa średnia 453
Nowe oblicze klasy robotniczej 454
Czy istnieje podklasa? 456
Klasa a styl życia 460
Stratyfikacja a płeć 462
Ruchliwość społeczna 464
Ruchliwość społeczna w badaniach porównawczych 465
Ruchliwość w dół 466
Ruchliwość społeczna w Wielkiej Brytanii 467
Ruchliwość społeczna a płeć 469
Czy Wielka Brytania jest merytokracją? 470
Zakończenie: klasa społeczna ma znaczenie 471
Podsumowanie 471
Dalsze lektury 473
Polecane strony internetowe 473

Rozdział 12. Ubóstwo, wykluczenie społeczne i państwo opiekuńcze 475

Ubóstwo 480
Co to jest ubóstwo? 480
Badanie ubóstwa 483
Kim są ludzie biedni? 491
Skąd bierze się ubóstwo? 493
Ubóstwo a ruchliwość społeczna 496
Wykluczenie społeczne 498
Czym jest wykluczenie społeczne? 498
Formy wykluczenia społecznego 500
Wykluczenie społeczne a przestępczość 505
Państwo opiekuńcze 507
Teorie państwa opiekuńczego 507
Brytyjskie państwo opiekuńcze 509
Ubóstwo i opieka społeczna w zmieniającym się świecie 517
Podsumowanie 518
Dalsze lektury 519
Polecane strony internetowe 519

Rozdział 13. Globalne nierówności 521

Globalne nierówności ekonomiczne 527
Kraje o wysokim dochodzie 529
Kraje o średnim dochodzie 529
Kraje o niskim dochodzie 529
Czy globalne nierówności ekonomiczne rosną? 530
Nierówne szanse życiowe 532
Zdrowie 533
Głód i niedożywienie 534
Edukacja, piśmienność oraz praca dzieci 537
Czy biedne kraje mogą stać się bogate? 541
Teorie rozwoju 548
Ocena teorii rozwoju 555
Organizacje międzynarodowe a globalne nierówności 555
Globalne nierówności ekonomiczne w zmieniającym się świecie 559
Wzrost populacji a globalne nierówności 563
Demografia 565
Dynamika zmian populacyjnych 565
Przejście demograficzne 569
Prognozy na XXI wiek 569
Podsumowanie 571
Dalsze lektury 573
Polecane strony internetowe 573

Rozdział 14. Seksualność i płeć 575

Seksualność człowieka 578
Biologia a zachowania seksualne 579
Formy seksualności 579
Orientacja seksualna 580
Seksualność, religia i moralność 582
Homoseksualizm 584
Badanie seksualności 591
Prostytucja i usługi seksualne 597
Prostytucja 597
Usługi seksualne 598
Globalny rynek usług seksualnych 600
Płeć kulturowa 601
Płeć kulturowa a biologia: różnice naturalne? 602
Socjalizacja do ról związanych z płcią 602
Technologie reprodukcyjne 604
Społeczne tworzenie płci 609
Typy męskości i kulturowe relacje płci 611
Kulturowy porządek płci 612
Teorie nierówności płci 615
Podejścia funkcjonalistyczne 615
Podejścia feministyczne 616
Ruchy kobiece 623
Płeć kulturowa a globalizacja 624
Podsumowanie 624
Dalsze lektury 625
Polecane strony internetowe 625

Rozdział 15. Rasa, etniczność i migracja 627

Podstawowe pojęcia 631
Rasa 631
Etniczność 633
Grupy mniejszościowe 635
Uprzedzenia i dyskryminacja 636
Czym jest rasizm? 638
Od starych do nowych form rasizmu 639
Socjologiczne interpretacje rasizmu 642
Integracja etniczna, zróżnicowanie i konflikt 643
Modele integracji etnicznej 643
Zróżnicowanie etniczne 647
Mniejszości etniczne na rynku pracy 649
Sytuacja mieszkaniowa 651
System sprawiedliwości 653
Konflikt etniczny 654
Migracja w dobie globalizacji 655
Migracja a upadek imperium: Wielka Brytania od lat sześćdziesiątych XX wieku 659
Migracja a Unia Europejska 663
Migracja a stosunki etniczne 664
Migracja a globalizacja 667
Globalne diaspory 667
Zakończenie 668
Podsumowanie 669
Dalsze lektury 670
Polecane strony internetowe 671

Rozdział 16. Religia 673

Socjologiczne teorie religii 677
Czym jest religia? 677
Religia w klasycznych teoriach socjologicznych 679
Religie na świecie 685
Totemizm i animizm 685
Judaizm, chrześcijaństwo i islam 686
Religie Dalekiego Wschodu 687
Organizacje religijne 688
Chrześcijaństwo, płeć i seksualność 693
Sekularyzacja i odrodzenie religijne 695
Sekularyzacja 695
Religia w Europie 699
Religia w Stanach Zjednoczonych 702
Ocena tezy o sekularyzacji 707
Fundamentalizm religijny 709
Zakończenie 715
Podsumowanie 716
Dalsze lektury 717
Polecane strony internetowe 717

Rozdział 17. Media 719

Media w epoce globalnej 723
Rewolucja cyfrowa 723
Internet i World Wide Web 724
Film 729
Telewizja 730
Muzyka 736
Prasa 740
Teorie mediów 742
Funkcjonalizm 742
Teorie konfliktu 743
Interakcjonizm symboliczny 751
Teorie postmodernistyczne 754
Odbiorcy i przedstawienia medialne 757
Badanie widowni 757
Przedstawianie klasy, płci, etniczności i niepełnosprawności 759
Kontrolowanie globalnych mediów 762
Imperializm mediów? 764
Własność megakoncernów medialnych 767
Kontrola polityczna 772
Opór wobec globalnych mediów i inne możliwości 772
Zakończenie 774
Podsumowanie 774
Dalsze lektury 776
Polecane strony internetowe 777

Rozdział 18. Organizacje i sieci 779

Organizacje 783
Organizacje biurokratyczne 784
Fizyczna strona organizacji 791
Organizacje ponadnarodowe 795
Organizacje gospodarcze 798
Co zamiast biurokracji? 807
Zmiana organizacyjna: model japoński 808
Zmiana sposobu zarządzania 809
Badanie sposobów zarządzania 812
Badanie sieci 815
Sieci społeczne 815
Sieci a technologie informacyjne 817
Kapitał społeczny: więzy które łączą 818
Nowe więzy społeczne? 821
Zakończenie 824
Podsumowanie 826
Dalsze lektury 827
Polecane strony internetowe 827

Rozdział 19. Edukacja 829

Teorie roli edukacji 833
Edukacja jako socjalizacja 834
Edukacja a kapitalizm 836
Ukryty program nauczania 837
Edukacja a reprodukcja kulturowa 839
Edukacja a podziały społeczne 849
Debata na temat ilorazu inteligencji 849
Edukacja a płeć 854
Edukacja a przynależność etniczna 860
Edukacja w kontekście globalnym 864
Szkolnictwo podstawowe na świecie 865
Umiejętność czytania i pisania a analfabetyzm 868
Zmieniające się oblicze edukacji 870
Technologia w klasie szkolnej 873
E-uniwersytety 876
Przyszłość edukacji 877
Zakończenie 879
Podsumowanie 880
Dalsze lektury 881
Polecane strony internetowe 881

Rozdział 20. Praca i życie gospodarcze 883

Jak zdefiniować pracę? 886
Przemiany społecznej organizacji pracy 891
Tayloryzm i fordyzm 893
Globalizacja i postfordyzm 894
Zmiany w systemie pracy 898
Kryzys związków zawodowych? 900
Płeć i feminizacja pracy 902
Nowy podział obowiązków domowych 910
Automatyzacja a kwalifikacje 911
Koniec ze stałą posadą i system pracowników z portfolio 921
Niepewność zatrudnienia, bezrobocie i społeczne znaczenie pracy 922
Społeczne znaczenie pracy 923
Spadek bezpieczeństwa zatrudnienia 923
Bezrobocie 928
Zakończenie: korozja charakteru? 932
Podsumowanie 934
Dalsze lektury 935
Polecane strony internetowe 935

Rozdział 21. Przestępczość i dewiacja 937

Podstawowe pojęcia 941
Socjologiczne teorie przestępczości i dewiacji 942
Teorie funkcjonalistyczne 943
Teorie interakcjonistyczne 947
Teorie konfliktu i „nowa kryminologia” 951
Teorie kontroli 954
Wnioski teoretyczne 958
Struktura przestępczości w Wielkiej Brytanii 959
Przestępczość a statystyki przestępstw 961
Ofiary i sprawcy przestępstw 963
Przestępczość a płeć i seksualność 963
Przestępczość a młodzież 968
Przestępczość białych kołnierzyków 970
Przestępczość w kontekście globalnym 973
Przestępczość zorganizowana 973
Cyberprzestępczość 975
Więzienia i kara 977
Zakończenie: dewiacja, przestępczość a porządek społeczny 983
Podsumowanie 984
Dalsze lektury 985
Polecane strony internetowe 985

Rozdział 22. Polityka, rządzenie i ruchy społeczne 987

Podstawowe pojęcia socjologii polityki 990
Polityka, rządzenie i państwo 990
Władza 991
Autorytaryzm i demokracja 993
Rozwój demokracji na świecie 997
Upadek komunizmu 998
Demokratyzacja i jej krytycy 1000
Stare i nowe partie polityczne 1005
Globalne rządzenie 1009
Ruchy społeczne i zmiana społeczna 1012
Czym są ruchy społeczne? 1012
Teorie ruchów społecznych 1013
Globalizacja i „społeczeństwo ruchów społecznych” 1021
Zakończenie 1028
Podsumowanie 1029
Dalsze lektury 1030
Polecane strony internetowe 1031

Rozdział 23. Narody, wojny i terroryzm 1033

Narody i nacjonalizm 1038
Nacjonalizm a społeczeństwo nowoczesne 1039
Narody bez państwa 1042
Mniejszości narodowe w Unii Europejskiej 1043
Narody i nacjonalizmy w krajach rozwijających się 1044
Państwo narodowe, tożsamość narodowa i globalizacja 1046
Konflikty, wojny i ludobójstwo 1048
Teorie na temat wojny i ludobójstwa 1050
Zmieniające się oblicze wojny 1050
Wojny stare i nowe 1055
Terroryzm 1059
Czym jest terroryzm? 1059
Stary i nowy terroryzm 1061
Wojna i terroryzm w dobie globalizacji 1065
Podsumowanie 1067
Dalsze lektury 1068
Polecane strony internetowe 1068

Słownik terminów 1069
Bibliografia 1099
Indeks nazwisk 1145