ebook Uchodźczynie - kobiety, matki, banitki. Rola kultury pochodzenia w samopostrzeganiu i akulturacji migrantek przymusowych Katarzyna Kość-Ryżko

Książka powstała w efekcie kilkuletnich badań prowadzonych w środowisku uchodźczyń oraz migrantek przymusowych zamieszkałych w Polsce i pochodzących przede wszystkim z azjatyckiej części byłego ZSRR.

Książka UCHODŹCZYNIE – kobiety, matki, banitki, zrodziła się z obserwacji, że sytuacja migrantek przymusowych radykalnie różni się od tej, jaka jest udziałem mężczyzn uchodźców, a doświadczenia, takie jak uchodźstwo, przemoc i obcość kulturowa, zmuszają do przewartościowania dotychczasowego obrazu siebie. Kobiety w Drodze tracą niejednokrotnie swoją wcześniejszą tożsamość w „kulturowo sformatowanej” formie (matek, żon, sióstr i córek przynależnych do wspólnoty) i muszą „zbudować siebie” od nowa. Doświadczenie to, skazuje je nierzadko na banicję kulturową i uchodźstwo permanentne – przeżywane każdego dnia od nowa. Fakt ten decyduje o tym, jak ułożą się ich relacje z przedstawicielami lokalnej wspólnoty. Narracje migrantek przymusowych stanowią nie tylko źródło wiedzy o ich życiu w Polsce, ale również odzwierciedlenie przekonań o sobie, otaczającej rzeczywistości i sensie życia. W efekcie powstał „portret wieloraki” kobiecego uchodźstwa, pełen barw i niejednoznaczności, utrudniający generalizacje i zmuszający do zajęcia własnego stanowiska.

Celem prezentowanego opracowania było, między innymi, poznanie wpływu, jaki na kształtowanie się tożsamości kobiet uchodźczyń ma sytuacja, w której się znalazły i fakt, że są uciekinierkami, które porzuciły swoje własne środowisko kulturowe. Autorka poszukiwała odpowiedzi na pytanie na ile kultura pochodzenia staje się dla nich ciążącym bagażem – balastem utrudniającym radzenie sobie z szokiem kulturowym i adaptacją do nowych warunków, a na ile bogactwem dającym siłę i determinację w codziennym życiu (poszerzającym perspektywę psychologiczną i spektrum doświadczania świata). Jednym z zamierzeń badawczych było więc poznanie, czy kultura w ich przypadku pełni rolę uwznioślającą, czy upokarzającą.

Jednym z głównych zamierzeń autorki była też analiza przebiegu pracy nad własną tożsamością kobiet uchodźczyń i sposobu, w jaki odzwierciedla się to w ich języku samoopisu oraz konstruowanej narracji biograficznej. Istotnym zagadnieniem były więc kategoryzacje używane przez rozmówczynie na określenie swojego statusu sprzed ucieczki i obecnie.