ebook Urbanistyka XXI wieku Sławomir Gzell

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2020

Niniejsza publikacja to wielowątkowe rozważania na temat planowania i projektowania urbanistycznego – dziedzin mających ogromny wpływ na kreowanie przemian przestrzennych miasta. Z jednej strony może stanowić klasyczny podręcznik dla osób studiujących architekturę i urbanistykę. Z drugiej – to doskonałe źródło praktycznej wiedzy dla urbanistów oraz przedstawicieli władz samorządowych odpowiedzialnych za proces rozwoju miast.
Pierwsza część książki prezentuje w chronologicznym porządku fakty, które powodowały powstawanie nowoczesnych miast, to znaczy takich, w których wprowadzano wszelkiego rodzaju nowości techniczne ułatwiające życie, dbając jednocześnie o ich urodę. Autor omawia tu m.in.: zagadnienie miast epoki rewolucji przemysłowej oraz miast linearnych, teorię zbliżenia miasta z regionem oraz teorię miasta rozumianego jako dzieło sztuki i rodzącą się teorię miasta funkcjonalnego. Istotą narracji nie jest tu jednak wymienianie suchych faktów, nazw i dat, lecz pokazanie ciągłości i trwania wczesnych doświadczeń urbanistycznych.

W drugiej części Autor omawia najistotniejsze problemy współczesnej urbanistyki, takie jak: rozpraszanie się miast i nasz stosunek do tego fenomenu, zanikanie jednych miast i nadmierny rozrost innych, upadek nowych zgrupowań miejsc pracy, aż wreszcie rola technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Udowadnia, że żadne działanie jednostki nie jest autonomiczne, lecz wpływa na funkcjonowanie całego miasta.

Spis treści ebooka Urbanistyka XXI wieku

Wstęp 7
Część I 17
1. Ujęcie historyczne – utopia się urzeczywistnia 17
1.1. Ojcowie współczesnej urbanistyki 17
1.2. Ebenezer Howard i miasto ogród 24
1.3. Daniel Burnham i City Beautiful Movement 38
1.4. Lewicowi technokraci i miasto modernistyczne 51
1.5. Wodzowie i ich miasto totalitarne 64
1.5.1. Rosja 64
1.5.2. Włochy 1922–1945 75
1.5.3. Niemcy 1933–1945 82
1.6. Bojownicy współczesności i miasto postmodernistyczne 92
Część II 105
2. Ujęcie analityczne – podstawy teorii dzisiejszej urbanistyki 105
2.1. Miasto jako podmiot urbanistycznych badań podstawowych 105
2.1.1. Zmienność postaw badawczych wobec miasta 105
2.1.2. Miasto po roku 1982 – nowe zjawiska i stan badań 108
2.1.3. Miasto przyszłości – wiarygodność prognozy 114
2.2. Miasto jako podmiot urbanistycznych badań stosowanych 116
2.2.1. Nowe miasto XXI wieku – ku rozproszonemu regionowi? 116
2.2.2. Stany Zjednoczone – powrót do Europy: Nowy Urbanizm 118
2.2.3. Europa / Polska – próby uniknięcia epoki rozproszenia miast 120
2.3. Miastotwórcza rola transportu w teorii urbanistyki 125
2.3.1. Rola ulicy w przestrzeni miasta – pytania badawcze 125
2.3.2. Szachownica 126
2.3.3. Linia 128
2.3.4. Węzeł 132
2.3.5. Korytarz 133
2.3.6. Sieć 135
2.3.7. Ulica jutra 135
2.4. Architektura nowych miast – podejście metodyczne 138
2.4.1. Miasto jako kontekst dla architektury 138
2.4.2. Moda na inną architekturę 140
2.4.3. Architektura jako odwzorowanie ruchu 142
2.4.4. Architektura ekologiczna 144
2.4.5. Architektura na temat 147
2.4.6. Architektura wirtualna i nowe technologie 149
2.4.7. Wolność poczynań artystycznych 151
2.4.8. Architektura z wystawy 154
2.4.9. Architektury gustu 155
Część III 159
3. Ujęcie syntetyczne – Nowe Planowanie: integracja kwestii projektowych, ekonomicznych, środowiskowych i społecznych w nowej filozofii planowania miast 159
3.1. Jakość przestrzeni a Nowe Planowanie 159
3.1.1. Determinanty zmian 159
3.1.2. Definicja i kryteria oceny 160
3.1.3. Nowa geografia miast 160
3.1.4. Nowi obywatele 161
3.1.5. Nowy liberalizm 162
3.1.6. Władza i pieniądze 164
3.1.7. Nowa młodość świata 166
3.1.8. Zaniechania 167
3.1.9. Rządzący – nowa samorządność 168
3.1.10. Rządzeni – nowa partycypacja 170
3.2. Jakość przestrzeni miejskiej jako wynik projektowania urbanistycznego 171
3.2.1. Krajobraz miejski 171
3.2.2. Plan jako narzędzie kreacji przestrzeni 173
3.2.3. Przykład berliński – Planwerk Innenstadt Berlin 175
3.2.4. Jakość przestrzeni a rozwój zrównoważony 176
3.2.5. Nowe Planowanie jako paradygmat urbanistyczny 178
Część IV 183
4. Jutro – zarządzanie chaosem czy nowym porządkiem w miejskiej przestrzeni 183
4.1. Od czego odchodzimy – pozorny porządek planistyczny, przykład Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej 183
4.2. Nowa logika myślenia o miejskiej przestrzeni 193
4.3. Pustki miejskie – od „wyrzutów sumienia” do dostrzegania potencjału miejsca 195
4.4. Nowi aktorzy: od miejskiej partyzantki do przemysłów kreatywnych 200
4.5. Od planowania do dynamicznego zarządzania 201
4.6. Podsumowanie – doktryna urbanistyczna 205
Bibliografia 211