ebook Vademecum historyka mediewisty Jarosław Nikodem, Dariusz Andrzej Sikorski

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2012

Niezbędna długo oczekiwana pomoc dydaktyczna i metodyczna dla każdego mediewisty - zarówno doświadczonego specjalisty, jak i początkującego adepta Klio. Vademecum historyka mediewisty zawiera najważniejsze informacje z zakresu zagadnień ogólnych, warsztatu badacza, nauk pomocniczych, źródłoznawstwa, historiografii, hagiografii, najnowszych kierunków badawczych, historii sztuki czy prawa w epoce średniowiecznej. Odrębny rozdział został w nim poświęcony historiografii Polski średniowiecznej. Osobną częścią podręcznika jest przewodnik bibliograficzny, składający się z bibliografii rozumowanych poszczególnych krajów, regionów i wybranych problemów średniowiecza. Ten nowatorski w polskiej literaturze akademickiej podręcznik szczególnie polecamy studentom historii, zarówno pierwszego, jak i drugiego stopnia oraz innych kierunków humanistycznych, na których omawiane są różne aspekty epoki średniowiecznej. Autorzy są pracownikami Instytutu Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i kilku innych ośrodków akademickich, specjalistami z zakresu historii średniowiecznej, nauk pomocniczych historii i źródłoznawstwa średniowiecznego oraz archeologii. Redaktorzy naukowi: Jarosław Nikodem - profesor UAM w Poznaniu, specjalista w zakresie średniowiecznych stosunków polsko-litewskich, okresu rozbicia dzielnicowego i dziejów politycznych późnośredniowiecznej Polski. Autor m.in.: Zbigniew Oleśnicki w historiografii polskiej (2001), Polska i Litwa wobec husyckich Czech w latach 1420-1433 (2004), Jadwiga. Król Polski (2009). Dariusz Andrzej Sikorski - adiunkt UAM w Poznaniu, specjalizuje się w dziejach powszechnych wczesnego średniowiecza oraz metodologii historii. Autor m.in.: Anglosasi i wpływy anglosaskie w skryptoriach karolińskich do końca IX wieku (2005), Kościół w Polsce za Mieszka I i Bolesława Chrobrego (2011), Początki Kościoła w Polsce. Wybrane problemy (2012), opracował polskie wydanie dzieła Grzegorza z Tours, Historie. Historia Franków (2002). Prowadzi prace nad polską bibliografią mediewistyczną dziejów powszechnych.

Spis treści ebooka Vademecum historyka mediewisty

Wstęp 9

Część I. Przewodnik mediewisty 13

1. Mediewistyka – pojęcie i zakres chronologiczny 15

2. Pomocnik mediewisty 24

2.1. Encyklopedie i leksykony 24
2.2. Literatury średniowiecza 26
2.3. Wprowadzenie do mediewistyki 27
2.4. Atlasy 28
2.5. Podręczniki – dzieje powszechne 29
2.6. Bibliografie 32
2.7. Czasopisma mediewistyczne 34
2.8. Internet dla mediewisty 37
2.9. Mediewistyczne zasoby polskich archiwów 40

3. Nauki pomocnicze dla mediewisty 47

3.1. Paleografia 47
3.2. Kodykologia 54
3.3. Dyplomatyka 58
3.4. Genealogia 73
3.5. Heraldyka 76
3.6. Sfragistyka 87
3.7. Numizmatyka 97
3.8. Filologia łacińska średniowiecza 119

4. Główne edycje źródłowe 128

5. Historiografia średniowieczna 139

5.1. Wiadomości wstępne i systematyka 139
5.2. Historiografia niemiecka 141
5.3. Historiografia ruska 149
5.4. Historiografia czeska 163
5.5. Historiografia litewska 172
5.6. Historiografia węgierska 177
5.7. Historiografia merowińska i karolińska 185
5.8. Historiografia francuska 193
5.9. Historiografia anglosaska i angielska 197
5.10. Historiografia celtycka 201
5.11. Historiografia południowosłowiańska 206
5.12. Historiografia italska 208
5.13. Historiografia hiszpańska 212
5.14. Historiografia skandynawska 216
5.15. Historiografia zakonu krzyżackiego 221

6. Historiografia polska 231

6.1. Pojęcie „kronika” 231
6.2. Kronika polska Anonima tzw. Galla 235
6.3. Kronika polska mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem 245
6.4. Kronika Dzierzwy (dawniej określana jako Kronika Mierzwy) 258
6.5. Kronika wielkopolska 260
6.6. Historiografia śląska 266
6.7. Roczniki 274
6.8. Roczniki Jana Długosza 276

7. Hagiografia 289

7.1. Hagiografia insularna (celtycka i anglosaska) 295
7.2. Hagiografia merowińska, karolińska, ottońsko-salicka 299
7.3. Hagiografia słowiańska 304
7.4. Hagiografia polska 308

8. Penitencjały, kazania, egzempla 325

8.1. Penitencjały 325
8.2. Kazania 326

9. Źródła prozopograficzne 330

10. Prawo w średniowieczu 334

10.1. Prawo i źródła prawa do XI w 334
10.2. Prawo w pełnym i późnym średniowieczu 354
10.3. Prawo kanoniczne 367

11. Mediewistyka staropolska 376

12. Archeologia 394

13. Historia sztuki średniowiecznej 409

14. Językoznawstwo i onomastyka 426

15. Bizancjum 440

15.1. Historiografia Bizancjum 442

16. Żydzi w średniowieczu 445

17. Islam i kraje muzułmańskie 458

18. Nauka w średniowieczu 465

19. Główne zagadnienia ogólne 469

19.1. Historia społeczna 469
19.2. Miasta 476
19.3. Wyprawy krzyżowe 479
19.4. Feudalizm 484
19.5. Gospodarka 487
19.6. Historia wojskowości 493
19.7. Myśl polityczna 509
19.8. Szkolnictwo 514
19.9. Uniwersytety 519
19.10. Muzyka średniowieczna 524
19.11. Życie codzienne 527

20. Nowsze tendencje w mediewistyce 532

20.1. Antropologia historyczna 532
20.2. „Zwrot przestrzenny” w mediewistyce 536
20.3. Historia pojęć 540
20.4. Mediewalizm w kulturze nowożytnej i współczesnej 545
20.5. Historia kobiet i gender history 548

Część II. Przewodnik bibliograficzny 557

1. Starożytności słowiańskie, germańskie i celtyckie 559

2. Historia Polski 565

2.1. Zagadnienia ogólne 565
2.2. Pierwsi Piastowie X w. – początek XII w 570
2.3. Okres rozbicia dzielnicowego 582
2.4. Polska XIV w. (do układu w Krewie) 591
2.5. Polska XV w 600

3. Poszczególne kraje i regiony 610

3.1. Ruś 610
3.2. Czechy 618
3.3. Niemcy 626
3.4. Litwa 630
3.5. Węgry 638
3.6. Skandynawia 643
3.7. Francja 647
3.8. Anglia 650
3.9. Irlandia 655
3.10. Kraje Półwyspu Iberyjskiego 656
3.11. Italia 657
3.12. Państwo zakonu krzyżackiego 661
3.13. Bałkany 667

4. Historia Kościoła powszechnego 673

4.1. Leksykony, podręczniki 673
4.2. Chrystianizacja Europy w średniowieczu 676
4.3. Kościoły krajowe wczesnego średniowiecza 679
4.4. Kościół czasu reformy XI–XII w 682
4.5. Późne średniowiecze 684
4.6. Biblia w średniowieczu 686
4.7. Papiestwo w średniowieczu 688
4.8. Mistyka średniowieczna 691
4.9. Kościoły wschodnie 692
4.10. Herezje średniowieczne 693
4.11. Monastycyzm 698

5. Historia Kościoła w Polsce 706

5.1. Prace ogólne 706
5.2. Kościół w Polsce X–XII w 707
5.3. Kościół w Polsce XIII–XV w 711

Wykaz skrótów 718
Indeks nazwisk 720
Wykaz autorów poszczególnych rozdziałów 769