ebook Wspomnienia babki. Obrazy z dziejów rosyjskich Żydów w XIX wieku. Tom 1 Paulina Wengeroff

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2023

Wspomnienia babki. Obrazy z dziejów rosyjskich Żydów w XIX wieku autorstwa Pauliny Wengeroff (1833–1916) są monumentalnym, dwutomowym dziełem przedstawiającym szeroką panoramę życia żydowskiego w carskiej Rosji.

Narracja Wengeroff jest pełna etnograficznych detali oraz bezcennych z naszej perspektywy opisów tradycji i zwyczajów, np. dotyczących stroju, ceremonii zaślubin, opieki nad dzieckiem, przebiegu świąt i obrzędów z nimi związanych, kuchni, praktyk leczniczych. Autorka charakteryzuje tradycyjny świat Żydów wschodnioeuropejskich, a następnie jego upadek, będący konsekwencją przemian modernizacyjnych. Opisy przepełnione są nostalgią i sporządzane z pełną świadomością, że dotyczą świata, który odchodzi.

Dzieło Wengeroff zalicza się dziś do klasyki żydowskiej autobiografii, jest ponadto jednym z pierwszych i najważniejszych żydowskich tekstów autobiograficznych napisanych przez kobietę i ujmujących kobiece doświadczenie. Poza tym (a może przede wszystkim) Wspomnienia są znakomitym tekstem literackim, zostały napisane z talentem i pisarskim wyczuciem.

Oryginalnie opublikowano je po niemiecku w Berlinie. W niniejszej polskiej edycji zachowano układ dwutomowy. Pierwszy tom obejmuje okres od najwcześniejszego dzieciństwa autorki do końca lat czterdziestych XIX wieku. Autorka opisała w nim swoje dzieciństwo w zamożnej tradycyjnej rodzinie żydowskiej w Brześciu Litewskim.

W serii ukazały się:

Ludwig Kalisch, Obrazki z moich lat chłopięcych

Jecheskiel Kotik, Moje wspomnienia, TOM I

Najstarsze pamiętniki Żydów krakowskich: Meir ben Jechiel Kadosz z Brodu, Zwój pana Meira, Jom Tow Lipmann Heller, Zwój nienawiści

Jecheskiel Kotik, Moje wspomnienia, TOM II

Estera Rachela Kamińska, Boso przez ciernie i kwiaty. Memuary „matki teatru żydowskiego”

Mordechaj Aron Gincburg, Awiezer. Wyznania maskila

Beniamin R., „Płonęli gniewem”. Autobiografia młodego Żyda

Rachela Fajgenberg, Dziewczęce lata. Młodość w poleskim sztetlu

Kadia Mołodowska, Spadek po pradziadku. Opowieść

Natan Sternharz, Dni Natana

Josef R. Ehrlich, Droga mojego życia. Wspomnienia byłego chasyda

Mendele Mojcher Sforim, Szlojme od reb Chaima

Adele von Mises, Ciotka Adela opowiada…

Icchok Lejbusz Perec, Mogliste lata dzieciństwa. Wspomnienia z Zamościa

Malka Lee, Oczami dziecka

Awraham Ber Gotlober, Wspomnienia z moich lat młodzieńczych

Jaakow ha-Lewi Lewin, Wspomnienia z dni polskiego buntu, 1830-1831

Izrael Jehoszua Singer, Wspomnienia ze świata, którego już nie ma

Spis treści ebooka Wspomnienia babki. Obrazy z dziejów rosyjskich Żydów w XIX wieku. Tom 1

Wstęp VII
Kim była autorka Wspomnień? Życie Pauliny Wengeroff XII
Rodzina i środowisko domowe XIII
Pozycja rodziny XVIII
Życie religijne XX
Dorosłe życie (1850–1916) XXIII
Tło historyczne – Żydzi w Rosji XXVIII
Charakterystyka tekstu XXX
Czas powstania XXX
Język XXXI
Budowa i treść XXXII
Główne wątki i motywy. Kluczowe tematy XXXVIII
Utracony świat tradycji XXXVIII
Etnografia XLI
Życie kobiety i życie mężczyzny XLII
Małżeństwo (i miłość?) XLV
Żydzi w Rosji i pisanie ich historii XLVI
Dlaczego Paulina Wengeroff pisała? XLVII
Odbiorca tekstu L
Gatunek, wzorce i tradycje literackie LII
Recepcja dzieła LIX
Edycje krytyczne LX
Wartość Wspomnień dla dzisiejszego czytelnika LXI
Miejsce Wspomnień w niniejszej serii LXIII
Podziękowania LXIV
Nota edytorska tłumaczki LXV
Bibliografia LXVII
Wspomnienia babki. Obrazy z dziejów rosyjskich Żydów w XIX wieku 1
Tom pierwszy 1
Wstęp (dr Gustaw Karples) 3
Uwagi początkowe 4
Rok w domu rodzinnym 7
Część pierwsza 7
Część druga 62
Początek okresu oświecenia 84
Lilienthal 84
Jesziwe-bachurim 97
W Nowym Mieście 103
To był piękny widok… 103
Szabat 112
Ślub Ewy 118
Zmiany w tradycyjnym stroju żydowskim 127
Summary 137
Spis ilustracji 139
Indeks 140