Za darmo

ebook Zdrowie i nierówności w zdrowiu - determinanty i implikacje ekonomiczno-społeczne Iwona Laskowska

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2012

Badania nad stanem i nierównościami zdrowia oraz ekonomicznymi konsekwencjami złej kondycji zdrowotnej w krajach o wysokim poziomie rozwoju gospodarczego prowadzone są od wielu lat. Analizy z tego zakresu z zastosowaniem odpowiednich narzędzi statystyczno-ekonometrycznych dla warunków polskich podejmowane są sporadycznie i cechują się dużym rozproszeniem.

Realizacja zadań związanych z poprawą stanu zdrowia społeczeństwa i niwelowaniem nierówności wymaga dysponowania wynikami badań wielu dyscyplin naukowych, w tym dyscyplin zajmujących się ilościowym pomiarem zjawisk społecznych i ekonomicznych.

Powstaje potrzeba poszukiwań bądź adaptacji już istniejących metod analiz i narzędzi badawczych, mogących wspierać proces racjonalnego podejmowania decyzji związanych z wdrażaniem programów prowadzących do poprawy stanu zdrowia i redukcji nierówności.

„Autorka prezentuje tu nie tylko wyniki badań nierówności w zdrowiu, lecz także wyniki badania zależności pomiędzy wzrostem gospodarczym a zdrowiem (...) oraz pomiędzy zdrowiem a wzrostem gospodarczym (...). Jej wyniki empiryczne stanowią cenny wkład do toczącej się dyskusji (...)”.
z recenzji prof. dr. hab. Stanisława Macieja Kota

Spis treści ebooka Zdrowie i nierówności w zdrowiu - determinanty i implikacje ekonomiczno-społeczne

Wprowadzenie 9
Część I. Wybrane zagadnienia teoretyczne i metodologiczne 15
Rozdział 1. Zdrowie w procesach ekonomicznych 17
1.1. Zdrowie jako element kapitału ludzkiego 17
1.2. Potencjalne kanały wpływu zdrowia na efekty ekonomiczne – rozważania teoretyczne 20
1.3. Makro- i mikroekonomiczne koszty złego stanu zdrowia 22
1.3.1. Stan zdrowia osób pracujących i jego konsekwencje ekonomiczne 23
1.3.2. Obciążenie budżetów gospodarstw domowych wydatkami na ochronę zdrowia 27
1.4. Rola sektora ochrony zdrowia w gospodarce 28
1.5. Wybrane problemy analiz empirycznych nad znaczeniem zdrowia dla rozwoju ekonomicznego 29
1.5.1. Pomiar stanu zdrowia na potrzeby badań empirycznych 30
1.5.1.1. Obiektywne mierniki stanu zdrowia 31
1.5.1.2. Subiektywne oceny stanu zdrowia 35
1.5.1.3. Indeksy stanu zdrowia 36
1.5.2. Złożoność relacji pomiędzy stanem zdrowia a rozwojem ekonomicznym 37
1.6. Wpływ stanu zdrowia na rozwój ekonomiczny – przegląd badań światowych 37
1.6.1. Analizy makroekonomiczne 38
1.6.1.1. Stan zdrowia w modelach wzrostu gospodarczego 38
1.6.1.2. Stan zdrowia w modelach łącznej produktywności czynników produkcji 46
1.7. Znaczenie zdrowia dla gospodarek regionalnych 47
1.8. Zdrowie a efekty ekonomiczne wbadaniach mikroekonomicznych 48
1.8.1. Zdrowie a osiągane dochody z pracy 49
1.8.2. Zdrowie a podaż pracy 51
1.8.3. Absencja chorobowa 52
1.9. Stan badań w Polsce 52
1.10. Przyczyny polaryzacji wyników badań 53
1.11. Podsumowanie 55
Rozdział 2. Teoretyczne i metodologiczne aspekty badań nad determinantami stanu zdrowia 57
2.1. Uwagi wprowadzające 57
2.2. Dynamiczna funkcja produkcji zdrowia 58
2.3. Dane panelowe w empirycznych aplikacjach funkcji produkcji zdrowia 60
2.3.1. Dynamiczne modele panelowe. Wybrane zagadnienia 62
2.3.1.1. GMM pierwszych różnic Arellano-Bonda 63
2.3.1.2. Systemowy estymator Blundella-Bonda (GMM-SYS) 65
2.3.2. Weryfikacja statystyczna dynamicznych modeli panelowych 67
2.3.2.1. Test Arellano-Bonda i test Sargana 67
2.3.2.2. Testy pierwiastka jednostkowego dla danych panelowych 68
2.4. Funkcja produkcji zdrowia z uwzględnieniem zależności przestrzennych – modele regresji przestrzennej 68
2.5. Modele zmiennych jakościowych w analizach indywidualnego stanu zdrowia 71
2.6. Pozostałe koncepcje modelowania stanu zdrowia 73
2.7. Makroekonomiczne determinanty i uwarunkowania stanu zdrowia 74
2.7.1. Rola systemu ochrony zdrowia w kształtowaniu stanu zdrowia społeczeństwa 76
2.7.2. Wpływ dostępności usług zdrowotnych na stan zdrowia 77
2.7.3. Wybrane metody pomiaru dostępności usług zdrowotnych 80
2.7.3.1. Klasyczne miary dostępności 80
2.7.3.2. Modele grawitacji 80
2.8. Mikroekonomiczne determinanty stanu zdrowia 82
2.9. Podsumowanie 83
Rozdział 3. Istota i problem pomiaru nierówności w zdrowiu 85
3.1. Wprowadzenie 85
3.2. Nierówności w zdrowiu jako element nierówności społecznych 86
3.3. Pomiar nierówności 89
3.3.1. Metodologia pomiaru nierówności 90
3.3.1.1. Krzywa Lorenza i miary wywodzące się od niej 92
3.3.1.2. Pomiar społeczno-ekonomicznych nierówności w zdrowiu 93
3.3.1.2.1. Krzywe koncentracji 94
3.3.1.2.2. Indeksy koncentracji 95
3.4. Nierówność nie do uniknięcia i nierówność, której można uniknąć. Standaryzacja demograficzna indeksu koncentracji 99
3.5. Dekompozycja indeksu koncentracji 101
3.5.1. Dekompozycja zmian w indeksie koncentracji 102
3.5.2. Dekompozycja indeksu koncentracji dla nieliniowych modeli stanu zdrowia 103
3.6. Indeksy koncentracji dla danych panelowych 104
3.7. Z badań światowych nad nierównościami w zdrowiu 104
3.8. Nierówności w wykorzystaniu świadczeń zdrowotnych i ich pomiar 109
3.9. Z badań nad społeczno-ekonomicznymi nierównościami w wykorzystaniu świadczeń zdrowotnych 113
3.10. Podsumowanie 117
Część II. Wyniki analiz empirycznych dla Polski 119
Rozdział 4. Mikroekonomiczne determinanty stanu i nierówności zdrowia w Polsce. Rezultaty analiz empirycznych 121
4.1. Wprowadzenie 121
4.2. Metodologia badań i materiał statystyczny 122
4.3. Wpływ pozycji ekonomicznej na indywidualne oceny stanu zdrowia – wyniki regresji logistycznej 127
4.4. Związek stanu zdrowia z dochodami w wybranych subpopulacjach 135
4.5. Ocena skali związanych z dochodami nierówności w zdrowiu z wykorzystaniem indeksów i krzywych koncentracji 137
4.6. Dekompozycja indeksu koncentracji stanu zdrowia 141
4.7. Nierówności a wiek 143
4.8. Regionalne zróżnicowanie związanych z dochodami nierówności w zdrowiu 145
4.9. Związane z dochodami nierówności w wykorzystaniu świadczeń zdrowotnych 147
4.10. Skala nierówności w Polsce na tle nierówności w innych krajach 154
4.11. Rola polityki społecznej w niwelowaniu nierówności w zdrowiu 154
4.12. Podsumowanie 157
Rozdział 5. Stan zdrowia w ujęciu przestrzennym – nierówności, uwarunkowania 159
5.1. Wprowadzenie 159
5.2. Przestrzenne zróżnicowanie stanu zdrowia w Polsce w latach 1999–2008 160
5.2.1. Stan zdrowia populacji w wieku produkcyjnym 161
5.2.2. Syntetyczny miernik stanu zdrowia HSI 162
5.3. Przestrzenne nierówności w zdrowiu w okresie 1999–2008 164
5.4. Determinanty regionalnego zróżnicowania stanu zdrowia – weryfikacja empiryczna z zastosowaniem dynamicznej funkcji produkcji zdrowia 166
5.4.1. Metodologia badań 166
5.4.2. Dostępność świadczeń zdrowotnych i jej zróżnicowanie regionalne 168
5.4.3. Pozostałe ekonomiczne i społeczne determinanty stanu zdrowia 172
5.4.4. Rezultaty analizy empirycznej 172
5.5. Wpływ dostępności świadczeń na przestrzenne nierówności stanu zdrowia 177
5.6. Wpływ poprawy dostępności świadczeń zdrowotnych na stan zdrowia osób w wieku produkcyjnym – analiza scenariuszowa 180
5.7. Podsumowanie 184
Rozdział 6. ekonomiczne implikacje stanu zdrowia – rezultaty analiz empirycznych dla Polski 185
6.1. Wprowadzenie 185
6.2. Mikroekonomiczne implikacje stanu zdrowia 187
6.2.1. Zdrowie a osiągane dochody – oszacowania poszerzonego modelu Mincera 187
6.2.2. Stan zdrowia a aktywność zawodowa osób w wieku produkcyjnym 193
6.3. Zdrowie jako potencjalny czynnik rozwoju regionalnego – wyniki regresji wzrostu z wykorzystaniem dynamicznych modeli panelowych 196
6.4. Podsumowanie 205
Zakończenie 207
Bibliografia 211
Spis tabel 225
Spis rysunków 227
Spis wykresów 229
Od redakcji 231