ebook (Z)rozumieć czas wolny. Przeobrażenia, tożsamość, doświadczanie Dorota Mroczkowska

Zamysłem książki, jak wskazuje sam tytuł: Zrozumieć CZAS WOLNY. Przeobrażenia, tożsamość, doświadczanie, jest próba zrozumienia czasu wolnego w jego kluczowych wymiarach związanych z przeobrażeniami, tożsamością i doświadczaniem. Istotne staje się uzyskanie możliwie pełnego obraz czasu wolnego jako przestrzeni poznawczej, interakcyjnej, symbolicznej i emocjonalnej, aniżeli stworzenie jednej zasadniczej definicji czy sposobu myślenia na jego temat. Czerpanie inspiracji z takich orientacji teoretycznych, jak: symboliczny interakcjonizm, fenomenologia, egzystencjalizm, socjologia codzienności (Berger, Luckman 1983, Kelly 1972, 1996, 2003, 2012, Kelly, Godbey 1992, Giddens 2001, 2003, deCerteau 2008, 2011, Kaufman 2013), inspirowanie się psychologią doświadczania Csikszentmihalyi (2005), postmodernizmem (Rojek 1995, 2005, 2010), jak i teoriami granicznymi (Nippert-Eng1996, Zerubavel1991), pozwala myśleć o czasie wolnym jako o kategorii dynamicznej, społecznie i kulturowo zmiennej, lokowanej na przecięciu mikro- i makroprocesów społecznych oraz wiązać ją z dynamiką jednostkowego doświadczania. Równocześnie odwoływanie się do metodologii refleksyjnej pozwala maksymalizowa ogląd i rozumienie problematyki czasu wolnego poprzez wykorzystanie różnych metod i technik badawczych (Strauss 1993, Shaw 1997, Dupuis 1999, Freeman 2001, Giddens 2001, Fischer-Rosenthal 2005, Feighery 2006, Denzin, Lincoln 2010).
Celem części pierwszej pt: Przeobrażenia jest przyglądanie się historyczno-społecznemu osadzeniu czasu wolnego. Kolejne rozdziały tej części dotyczą istotnych procesów charakteryzujących jego rozwój i dynamizujących przeobrażenia, jak: industrializacja, urbanizacja, umasowienie i technologizacja, komercjalizacja, globalizacja oraz akceleracja. Wskazane procesy przyczyniły się do tego, iż dziś stajemy przed szeregiem pytań, problemów czy wyzwań dotyczących tożsamości czasu wolnego, o czym z kolei mówi część druga, pt: Tożsamość. Jak czytelnik zauważy, celem tej części nie jest rewolucja w myśleniu o czasie wolnym, nie chce też opowiadać się po stronie kryzysu czy dezaktualizacji socjologii czasu wolnego. Chcę przede wszystkim odwołać się do kluczowych procesów w obrębie samej subdyscypliny, które w powiązaniu z ewolucją teorii i praktyki czasu wolnego, jak i dokonującymi się we współczesnej rzeczywistości przeobrażeniami pozwalają urefleksyjniać jego status.
Celem trzeciej części książki pt.: Ku Metodzie jest charakterystyka założeń badawczych bazująca na perspektywie hermeneutyczno-interpretatywnej oraz metodologii refleksyjnej. Część czwarta pt.: Doświadczanie oparta jest na badaniach własnych i wprowadza czytelnika w świat znaczeń, doświadczeń i emocji wypoczynku realizowanych w różnych kontekstach sytuacyjnych. W kolejnych rozdziałach książki analizy różnych typów materiału badawczego przeplatają się ze sobą, a kolejne metody i techniki służą pogłębianiu stawianych tez czy wcześniej zgromadzonej wiedzy. Odwołuję się z jednej strony do danych zastanych, północno-amerykańskich i europejskich badań sondażowych oraz badań budżetów czasu, międzynarodowych badań porównawczych, pomniejszych europejskich projektów badawczych, jak i polskich badań opinii społecznej czy badań budżetowych. Z drugiej strony odnoszę się do własnych projektów badawczych, realizowanych w Polsce, przede wszystkim w oparciu o metodologie jakościowe, a zgłębiających codzienne rozumienie czasu wolnego.
Książka jest napisana z perspektywy lokalnej, a głównym punktem odniesienia dla zawartych w niej treści są dwie dominujące tradycje czasu wolnego, mianowicie szkoła amerykańska i europejska. Warto tym samym podkreślić, iż kategoria czasu wolnego nie ma charakteru uniwersalnego, ale przypisana jest do partykularnej kulturowo, geograficznie i historycznie formy życia grupowego i społecznej organizacji określanej mianem nowoczesności. Czas wolny nabiera znaczenia w określonym typie społeczeństwa i stanowi jeden z istotnych jego aspektów.