ebook „Żywoty świętych ten Apollo pieje”. Studia nad tradycją mitologiczną w literaturze staropolskiej Marzena Walińska

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2018

Książka jest zbiorem artykułów podejmujących problematykę recepcji mitologii klasycznej w literaturze staropolskiej (XVI-XVII w.). Zawiera zarówno teksty wcześniej drukowane, dokumentujące wieloletnie studia autorki nad zagadnieniem, jak i prace nowe. Tytułowy cytat wskazuje na część II wydawnictwa poświęconą mitologizmom w wybranych obszarach barokowej literatury religijnej. Na materiale m. in. pastorałek dramatycznych i kaznodziejstwa autorka pokazuje, jak elementy tradycji antycznej funkcjonują w literaturze szkolnej, popularnej oraz użytkowej, a przede wszystkim zupełnie odmiennej pod względem ideowym.

Na pozostałe części książki składają się studia określające rolę mitologii oraz formy jej wykorzystania w twórczości autorów renesansowych: Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego (część I) oraz ukazujące problematykę z perspektywy kształtowania języka poetyckiego: motywy mitologiczne w strukturze toposów, ich rola w poetyckim „kodowaniu” oraz w dyskursie miłosnym (część III).

Spis treści ebooka „Żywoty świętych ten Apollo pieje”. Studia nad tradycją mitologiczną w literaturze staropolskiej

Spis treści

Wstęp
Tradycja mitologiczna w literaturze staropolskiej — wobec braku syntezy / 7

Część I
Rej i mitologia / 17
„Owa prosto będziecie ze mnie mieć Chirona”. Kod mitologiczny Fraszek Jana Kochanowskiego / 31

Część II
Apollo u żłóbka i stajenka, która przewyższa Olimp. Antyk w staropolskich pastorałkach dramatycznych / 53
Z problemów genologii / 53
Poscamus Olympum. Mitologizmy w funkcji zapożyczeń leksykalnych / 57
Cynthius alter i Apollo chrześcijański / 62
Lucyfer w Hadesie: mitologiczno‑chrześcijański obraz piekła / 70
Numina fracta cadent. Aksjologizacja świata antycznego / 81
Ultima aetas — felix aetas. Ekloga IV Wergiliusza jako tradycja literacka / 88
Polio polski Kaspra Miaskowskiego: Wergiliusz odmieniony „wedle potrzeby” / 93
Mitologia w perswazji kaznodziejskiej / 107
Uwagi wstępne / 107
„Inwencyje poetyckie”, czyli egzempla / 111
Wszechmocny Jowisz i ślepy Kupidyn / 119
„Jako pisał Pausonias”. Erudycja i quasi‑erudycja / 123
Errat antiquitas: aksjologizacja mitologii / 128

Część III
Słodki i okrutny. Wizerunek Kupidyna w poezji staropolskiej / 139
Eros — Amor — Kupidyn w literaturze klasycznej / 139
„Miłość jest Muzą, Kupido mym Febem” / 143
„Bóg cały” — „chłopiąteczko niewieliczkie”. Boskie i dziecięce oblicze Erosa / 146
„Strzelec okrutny, zbójca wierutny” / 157
„Amor, co wszystkich zwycięża”? / 165
Postscriptum: Kupidyn i Śmierć, czyli o pewnej niezwykłej przygodzie antycznego bożka w poezji staropolskiej opisanej / 174
Topika mitologiczna w poezji dawnej / 187
Szyfr, kod i konwencja. Staropolskie sposoby „mówienia mitologią” / 211

Bibliografia / 225
Nota edytorska / 237
Indeks nazwisk / 239
Summary / 245
Resumé / 247