ebook Bezpieczeństwo narodowe. Studium teoretyczne Lech Chojnowski

Wydawca: Uniwersytet Pomorski w Słupsku

Rok wydania: 2016

Problematyka bezpieczeństwa państwa jest obecna w sferze publicznej od czasów jego powstania, a jej zakres i treści zmieniały się wraz z rozwojem cywilizacyjnym społeczeństw i towarzyszącą mu ewolucją środowiska międzynarodowego. Przez stulecia bezpieczeństwo państwa wiązane było przede wszystkim z zagrożeniami polityczno-militarnymi ze strony innych krajów, a w sferze wewnętrznej z utrzymaniem porządku i systemu ustrojowego. Rozwój cywilizacyjny społeczeństw związany z rewolucją przemysłową, zdynamizowany w drugiej połowie XX w., oraz zmiany środowiska bezpieczeństwa na świecie po zakończeniu zimnej wojny przyczyniły się do ewolucji tego tradycyjnego, państwo-centrycznego, polityczno-militarnego paradygmatu bezpieczeństwa, w kierunku jego szerszego postrzegania, uwzględniającego także podmioty pozapaństwowe i jego pozamilitarne aspekty. Jednak mimo tych zmian, państwa w dalszym ciągu dominują w systemie międzynarodowym i pozostają suwerenem w sprawach wewnętrznych. Zapewnienie bezpieczeństwa państwa warunkuje zachowanie egzystencjalnych wartości podmiotów w nim funkcjonujących, dlatego sfera bezpieczeństwa narodowego ciągle pozostaje priorytetowym obszarem jego działalności. (Fragment Wstępu)

Spis treści ebooka Bezpieczeństwo narodowe. Studium teoretyczne

Wstęp 5

Część I
PODMIOTOWY WYMIAR BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO 15

Rozdział I
PAŃSTWO JAKO PODMIOT BEZPIECZEŃSTWA 17
1. Państwo jako struktura polityczna społeczeństwa 17
2. Rys historyczny państwa 29
3. Rola i funkcje państwa w społeczeństwie 35
4. Konkurencyjne teorie państwa 40
Podsumowanie 44

Rozdział II
NARÓD, GRUPA ETNICZNA, SPOŁECZEŃSTWO 45
1. Ogólne rozumienie terminu „naród” 45
2. Etniczno-kulturowe i polityczne źródła narodu 49
2.1. Etniczno-kulturowe źródła narodu 49
2.2. Polityczne źródła narodu 52
2.3. Drogi kształtowania się narodów 56
3. Nacjonalizm jako ideologia narodu 58
4. Grupy etniczne, mniejszości narodowe i społeczeństwo 64
4.1. Grupy etniczne 65
4.2. Mniejszości narodowe 67
4.3. Społeczeństwo 69
Podsumowanie 73

Rozdział III
PAŃSTWO W SYSTEMIE MIĘDZYNARODOWYM 75
1. System międzynarodowy jako zewnętrzne środowisko państw 75
2. Państwo jako podmiot prawa międzynarodowego 79
3. Ograniczenia państw w systemie międzynarodowym 84
4. Odwieczny dylemat bezpieczeństwa państw w systemie międzynarodowym 90
4.1. Dylemat więźnia jako szczególny przypadek dylematu bezpieczeństwa 92
4.2. Sposoby rozwiązania dylematu bezpieczeństwa 95
Podsumowanie 98

Rozdział IV
POTĘGA PAŃSTWA 101
1. Istota i źródła potęgi państwa 101
2. Naturalne składniki potęgi państwa 104
3. Społeczne składniki potęgi państwa 111
4. Soft power, czyli potęga miękka 113
5. Pomiar i cechy potęgi państwa oraz jej wykorzystanie 118
Podsumowanie 123

Część II
PODSTAWOWE ZAGADNIENIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO 125

Rozdział V
PODSTAWY WIEDZY O BEZPIECZEŃSTWIE PAŃSTWA I NARODU 127
1. Pojęcie bezpieczeństwa narodowego 127
2. Wartości bezpieczeństwa narodowego 134
3. Zewnętrzny i wewnętrzny wymiar bezpieczeństwa narodowego 140
3.1. Istota podziału bezpieczeństwa państwa na zewnętrzne i wewnętrzne 140
3.2. Bezpieczeństwo narodowe jako dziedzina stosunków międzynarodowych 145
3.3. Obrona narodowa 147
3.4. Wewnętrzny wymiar bezpieczeństwa narodowego 150
Podsumowanie 156

Rozdział VI
INTERESY NARODOWE I ICH KATEGORYZACJA 159
1. Definicja interesu narodowego i pojęć pokrewnych 159
2. Ewolucja koncepcji interesu narodowego 165
3. Formułowanie interesów narodowych 172
4. Kategorie interesów narodowych 174
Podsumowanie 179

Rozdział VII
POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO 181
1. Istota i zakres polityki państwa 182
2. Polityka bezpieczeństwa jako element polityki państwa 189
3. Zewnętrzny wymiar polityki bezpieczeństwa państwa 198
Podsumowanie 203

Rozdział VIII
STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO 205
1. Pojęcie strategii i jej ewolucja 205
2. Formułowanie strategii bezpieczeństwa narodowego 209
3. Koncepcje strategiczne bezpieczeństwa państwa w systemie międzynarodowym 219
Podsumowanie 229

Rozdział IX
SYSTEMOWE UJĘCIE BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO 231
1. Pojęcie systemu i terminy pokrewne 231
2. System bezpieczeństwa narodowego 236
3. Modele systemu bezpieczeństwa narodowego 241
Podsumowanie 248
ZAKOŃCZENIE 251
BIBLIOGRAFIA 255
SPIS SCHEMATÓW 265
SPIS TABEL 267