ebook Bezpieczeństwo radiologiczne Krzysztof Król

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2024

Wydawnictwo Naukowe PWN ma ogromną przyjemność zaprezentować Państwu najnowszą propozycję literatury naukowej dotyczącej najgorętszego chyba ostatnio w przestrzeni publicznej tematu – ENERGETYKI JĄDROWEJ.

To już kolejna propozycja z tego zakresu w bieżącym roku, gdyż całkiem niedawno ukazały się dwie ważne pozycje na polskim rynku:
1) poświęcone reaktorom konwencjonalnym
2) poświęcone technologiom modułowym (HTGR i SMR)

Teraz zaś Autor książki zatytułowanej BEZPIECZEŃSTWO RADIOLOGICZNE, dr inż. Krzysztof Król, przedstawia Państwu publikację, którą można traktować jako kompendium podstawowej wiedzy z zakresu bezpieczeństwa radiologicznego. W książce niniejszej Czytelnik będzie mógł m.in. poznać następujące zagadnienia:
– podstawowe zagadnienia z fizyki atomowej i jądrowej,
– podstawowe zasady bezpieczeństwa radiologicznego, w tym bezpieczeństwa jądrowego, ochrony radiologicznej oraz kultury bezpieczeństwa,
– przyczyny zdarzeń radiacyjnych i działania ratownicze,
– postępowanie z odpadami,
– urządzenia wytwarzające promieniowanie jonizujące oraz reaktory jądrowe I, II, III oraz III+ i IV generacji,
– bogate studia przypadków
– katastrofy radiologiczne.

Publikacja BEZPIECZEŃSTWO RADIOLOGICZNE przeznaczona jest dla bardzo szerokiego kręgu odbiorców – od studentów reaktywowanych obecnie na wielu polskich uczelniach kierunków studiów „energetyka jądrowa”, przez studentów studiów podyplomowych, ale też inżynierów i specjalistów zajmujących się wdrażaniem technologii jądrowych w Polsce oraz ich bezpieczeństwem, ale również wszystkich zainteresowanych tą nowoczesną dziedziną wiedzy.

Spis treści ebooka Bezpieczeństwo radiologiczne

Wstęp XI

ROZDZIAŁ 1. Podstawowe zagadnienia z fizyki atomowej i jądrowej 1
1.1. Budowa atomu 1
1.2. Izotopy 5
1.3. Przemiany i reakcje jądrowe 6
1.3.1. Przemiana α 8
1.3.2. Przemiany β^- i β⁺ 8
1.3.3. Wychwyt elektronu 10
1.3.4. Emisja neutronu 11
1.3.5. Emisja kwantu γ oraz X 12
1.3.6. Prawo rozpadu promieniotwórczego 15
1.3.7. Reakcje fuzji (syntezy) 16
1.3.8. Reakcje rozszczepienia (podziału) 17
1.3.9. Reakcje wymiany 18
1.3.10. Szeregi promieniotwórcze 18
1.4. Promieniowanie 20
1.4.1. Promieniowanie α (alfa) 22
1.4.2. Promieniowanie β (beta) 23
1.4.3. Promieniowanie γ i X (gamma oraz rentgenowskie) 24
1.4.4. Promieniowanie n (neutronowe) 25
1.4.5. Detekcja promieniowania jonizującego 26
1.5. Narażenie na promieniowanie jonizujące 29
1.5.1. Biologiczne skutki promieniowania jonizującego 32
1.5.2. Ocena narażenia i dawki promieniowania jonizującego 35

ROZDZIAŁ 2. Wykładnia bezpieczeństwa radiologicznego 43
2.1. Istota bezpieczeństwa jądrowego 48
2.1.1. Podstawowe zasady bezpieczeństwa jądrowego 50
2.1.2. Badania środowiskowe i lokalizacyjne 51
2.1.3. Strefy i obszary planowania awaryjnego 53
2.1.4. Obrona w głąb, czyli zabezpieczenia wielostopniowe 55
2.1.5. Ochrona fizyczna materiałów i obiektów jądrowych 61
2.1.6. Cyberbezpieczeństwo 64
2.2. Istota ochrony radiologicznej 66
2.2.1. Ochrona radiologiczna pracowników 68
2.2.2. Ochrona radiologiczna pacjentów 73
2.2.3. Ochrona radiologiczna społeczeństwa 77
2.2.4. Ochrona radiologiczna państwa 80
2.2.5. Ochrona radiologiczna środowiska naturalnego i zwierząt 81
2.2.6. Ochrona radiologiczna obiektów jądrowych 84
2.3. Kultura bezpieczeństwa 85
2.3.1. Zintegrowany system zarządzania 88
2.3.2. Kultura bezpieczeństwa komputerowego (cyberbezpieczeństwa) 90

ROZDZIAŁ 3. Zdarzenia radiacyjne 93
3.1. Czym są zdarzenia radiacyjne 94
3.2. Medyczne wypadki radiologiczne 95
3.3. Przyczyny zdarzeń radiacyjnych 96
3.4. Działania i poziomy interwencyjne 97
3.4.1. Działania uprzedzające 97
3.4.2. Działania interwencyjne 100
3.5. Obszar zdarzeń radiacyjnych 102
3.5.1. Zasięg zdarzeń radiacyjnych 103
3.5.2. Skutki zdarzeń radiacyjnych i skala INES 104
3.6. Działania ratownicze 107
3.6.1. Kierowanie akcją likwidacji zagrożenia oraz usuwania skutków zdarzenia radiacyjnego 108
3.6.2. Kierowanie akcjami ratowniczymi 110
3.6.3. Ekipy awaryjne 112

ROZDZIAŁ 4. Prowadzenie działalności związanej z wykorzystywaniem promieniowania jonizującego 115
4.1. Powiadomienie, zgłoszenie oraz uzyskiwanie zezwoleń 116
4.2. Pracownie 118
4.3. Postępowanie z odpadami 121

ROZDZIAŁ 5. Urządzenia z wbudowanymi źródłami promieniowania jonizującego oraz generatory radionuklidów 123
5.1. Jonizacyjne czujki dymu 124
5.2. Izotopowe przyrządy pomiarowe 124
5.3. Urządzenia do badań nieniszczących 125
5.4. Urządzenia do brachyterapii 126
5.5. Generatory radionuklidów 127
5.6. Akceleratory cząstek 129
5.6.1. Akceleratory liniowe 130
5.6.2. Akceleratory kołowe (cyklotrony) 133
5.7. Lampy RTG 135

ROZDZIAŁ 6. Reaktory jądrowe 137
6.1. Czym są reaktory jądrowe 138
6.2. Reaktory I generacji 140
6.2.1. Arco, EBR-I (Experimental Breeder Reactor) 141
6.2.2. Obnińsk, AM-1 (Atom Mirny) 142
6.2.3. Calder Hall, Magnox 143
6.2.4. Shippingport, PWR 144
6.2.5. Świerk, EWA (Eksperymentalny Wodny Atomowy) 146
6.3. Reaktory II generacji 147
6.3.1. Reaktor wodny ciśnieniowy (PWR i WWER) 148
6.3.2. Reaktor wodny wrzący BWR 153
6.3.3. Reaktor kanałowy wielkiej mocy (RBMK) 157
6.3.4. Ciężkowodny reaktor ciśnieniowy (PHWR) 161
6.3.5. Reaktor chłodzony gazem (GCR) 165
6.4. Reaktory badawcze 169
6.5. Reaktory generacji III oraz III+ 171
6.5.1. Zmodernizowany reaktor ciśnieniowy (AP1000) 174
6.5.2. Zmodernizowany reaktor ciśnieniowy (APR-1400) 176
6.5.3. Rosyjski reaktor ciśnieniowy (WWER-1200) 179
6.5.4. Europejski reaktor ciśnieniowy (EPR) 180
6.5.5. Zmodernizowane wodne reaktory wrzące (ABWR) 182
6.5.6. Zmodernizowany reaktor ciężkowodny (ACR) 184
6.6. Reaktory generacji IV 186
6.6.1. Reaktory powielające chłodzone ciekłym metalem (LMFR) 187
6.6.2. Wysokotemperaturowe reaktory chłodzone gazem (GFR i HTGR) 193
6.6.3. Reaktory z parą nadkrytyczną (SCWR) 201
6.6.4. Reaktory na stopionych solach (MSR) 202
6.6.5. Reaktor dwupłynowy (DFR) 202

ROZDZIAŁ 7. Studium przypadku – katastrofy radiologiczne 207
7.1. Katastrofa w Chalk River. Kanada, 1952 rok – INES 5 208
7.2. Katastrofa kysztymska. Rosja, 1957 rok – INES 6 209
7.3. Windscale. Wielka Brytania, 1957 rok – INES 5 211
7.4. Three Mile Island. Stany Zjednoczone, 1979 rok – INES 5 213
7.5. Czarnobyl. Rosja, 1986 rok – INES 7 214
7.6. Goiânia. Brazylia, 1987 rok – INES 5 221
7.7. Fukushima. Japonia, 2011 rok – INES 7 222
7.8. Konkluzje 224

Zakończenie 227

Spis używanych skrótów 229

Bibliografia 233