ebook Biochemia. Podręcznik dla studentów medycznych studiów licencjackich Kazimierz Pasternak

Wydawca: PZWL

Rok wydania: 2013

Seria podręczników dla studentów studiów pielęgniarskich (13)

Biochemia jest nauką usytuowaną na pograniczu chemii organicznej i biologii. Jest też jednym z podstawowych przedmiotów, od których rozpoczyna się nauka na studiach medycznych.

Publikacja ta jest kompendium, które uwzględniając minimalne wymagania programowe studiów medycznych, w systematyczny sposób przedstawia najważniejsze związki chemiczne i ich przemiany oraz umożliwia studentom poznanie podstawowych procesów biochemicznych zachodzących w organizmie ludzkim.
Książka dzieli się na część teoretyczną i doświadczalną. Pierwsza obejmuje główne zagadnienia, których znajomość jest wymagana w programie studiów pielęgniarskich licencjackich i magisterskich, natomiast w części drugiej zamieszczono opisy wybranych doświadczeń, które mogą być wykonywane przez studentów w czasie zajęć praktycznych.

Spis treści ebooka Biochemia. Podręcznik dla studentów medycznych studiów licencjackich

Słowo wstępne 5

WPROWADZENIE 15
Podstawowe pojęcia chemiczne stosowane w biochemii 15

Rozdział 1. KOMÓRKA 17

Błona komórkowa 17
Jądro komórkowe 19
Mitochondria 19
Rybosomy 20
Siateczka endoplazmatyczna 20
Lizosomy 20
Peroksysomy 20

Rozdział 2. AMINOKWASY 23

Ogólne przemiany aminokwasów 27
Pula wolnych aminokwasów 27
Losy grupy aminowej 27
Cykl mocznikowy 29
Losy grupy karboksylowej 30
Przemiany szkieletów węglowych 31
Przemiana szczegółowa fenyloalaniny i tyrozyny 32
Przemiana szczegółowa metioniny i cysteiny 33
Aminokwasy dostarczające fragmentów jednowęglowych 33
Udział aminokwasów w innych reakcjach metabolicznych 33
Bloki metaboliczne w przemianach aminokwasów 35

Rozdział 3. PEPTYDY, BIAŁKA 39

Oligopeptydy 39
Polipeptydy 40
Białka 40
Białka 40
Właściwości białek 41
Metody rozdziału białek 43
Trawienie białek 45
Wchłanianie aminokwasów 45
Biologiczna rola białek 46
Bilans azotowy 46

Rozdział 4. KWASY NUKLEINOWE 47

Nukleotydy 47
Budowa kwasów nukleinowych 49
DNA 49
RNA 49
Informacja genetyczna 50
Przekazywanie informacji genetycznej do komórek potomnych 50
Przekazywanie informacji genetycznej do cytoplazmy 51
Biosynteza białka 52
Modyfikacje potranslacyjne 53

Rozdział 5. ENZYMY 55

Wpływ temperatury na aktywność enzymów 56
Wpływ odczynu środowiska na aktywność enzymów 57
Wpływ stężenia substratu i stężenia enzymu na szybkość reakcji
enzymatycznej 57
Wpływ aktywatorów i inhibitorów na aktywność enzymów 58
Aktywność enzymów 59
Klasyfikacja enzymów 59
Oksydoreduktazy 60
Transferazy 60
Hydrolazy 60
Liazy 61
Izomerazy 61
Syntetazy (ligazy) 61

Rozdział 6. KOENZYMY 63

Rozdział 7. WĘGLOWODANY 69

Cukry proste 69
Cukry złożone 71
Właściwości cukrów 72
Trawienie i wchłanianie węglowodanów 72
Wchłanianie węglowodanów 73
Transport glukozy do komórki 73
Rola węglowodanów 73
Przemiana glukozy 74
Główne procesy przemian cukrów 74
Glikoliza 75
Glukoneogeneza 78
Cykl pentozowy 79
Glikogeneza 81
Glikogenoliza 81
Glikogenozy 82
Synteza laktozy 82
Przemiana fruktozy 83
Regulacja hormonalna poziomu glukozy we krwi 84

Rozdział 8. TŁUSZCZE 85

Tłuszcze właściwe 85
Tłuszcze złożone 87
Steroidy 88
Woski 88
Trawienie i wchłanianie tłuszczów 88
Lipoproteiny osocza 90
Zaburzenia przemiany lipoprotein 90
Spalanie kwasów tłuszczowych 91
Aktywacja 91
Transport do mitochondrium 91
Proces /3-oksydacji 92
Bilans energetyczny /3-oksydacji 92
Synteza kwasów tłuszczowych 93
Powstawanie nienasyconych kwasów tłuszczowych 94
Synteza tłuszczu właściwego 94
Synteza tłuszczu właściwego z glukozy 96
Synteza tłuszczów złożonych 96
Lipidozy (choroby spichrzeniowe lipidów) 98
Synteza cholesterolu 98

Rozdział 9. SKŁADNIKI MINERALNE 101

Makropierwiastki 101
Mikropierwiastki i pierwiastki śladowe 102

Rozdział 10. PRZEWÓD POKARMOWY 105

Soki trawienne przewodu pokarmowego 105
Ślina 105
Sok żołądkowy 105
Sok trzustkowy 106
Żółć 107
Krążenie jelitowo-wątrobowe 107

Rozdział 11. UTLENIANIA BIOLOGICZNE 109

Łańcuch oddechowy 109
Teorie oksydacyjnej fosforylacji 111
Związki rozprzęgające oksydatywną fosforylację 111
Inhibitory łańcucha oddechowego 112
Cykl Krebsa 112
Reakcje cyklu Krebsa 112
Oksydatywna dekarboksylacja a-ketoglutaranu 113
Cukrzyca 113
Cukrzyca młodzieńcza 114
Cukrzyca starcza 114
Zaburzenia metaboliczne w cukrzycy 114
Synteza ciał ketonowych 115
Aktywacja acetooctanu 116

Rozdział 12. WITAMINY 117

Podział witamin 120
WITAMINY ROZPUSZCZALNE W TŁUSZCZACH 121
Witamina A 121
Witamina D 123
Witamina E 125
Witamina K 126
Witamina F 128
WITAMINY ROZPUSZCZALNE W WODZIE 129
Witamina C 129
Witamina B₁ 131
Witamina B₂ (witamina G) 133
Witamina B₆ 134
Witamina PP (witamina B₃) 136
Kwas foliowy (witamina M) 137
Witamina B₁₂ 139
Witamina H 140
Kwas liponowy 141
Kwas pantotenowy (witamina B₅) 142
Kwas paraaminobenzoesowy 143
Inozytol 144
WITAMINY KONTROWERSYJNE 145
Witamina B₁₅ 145
Witamina B₁₇ 146
Cholina 147
Witamina P 148
Witamina Q₁₀ 148
Witamina B₁₃ 150
Witamina T 150
Witamina U 150

Rozdział 13. HORMONY 151

Mechanizm działania hormonów 151
Hormony podwzgórza 152
Neurotransmittery 153
Hormony przysadki mózgowej 155
Tarczyca 157
Przytarczyce 160
Trzustka 161
Hormony wydzielane przez nadnercza 163
Rdzeń nadnerczy 165
Hormony płciowe żeńskie 166
Hormonalna regulacja cyklu miesiączkowego 168
Hormonalne środki antykoncepcyjne 168
Hormony płciowe męskie 169
Hormony tkankowe 169

Rozdział 14. SKŁAD PRAWIDŁOWEJ DIETY CZŁOWIEKA 171

Białka 171
Węglowodany 171
Tłuszcze 171
Składniki mineralne 172
Witaminy 172
Bilans energetyczny 173

Rozdział 15. KREW 175

Erytrocyty 175
Glikoliza w erytrocytach 175
Synteza hemu 176
Hemoglobina 176
Hemoglobinopatie 177
Degradacja hemoglobiny 178
Żółtaczki 178
Leukocyty 179
Trombocyty 179
Osocze 179
Składniki osocza organiczne 179
Składniki osocza nieorganiczne 179
Białka osocza 180
Krzepnięcie krwi 180
Fibrynoliza 181
Transport gazów przez krew 181
W tkankach 182
W płucach 182
Efekt Bohra 183
Bufory krwi 183

Rozdział 16. MIĘŚNIE 185

Mięśnie poprzecznie prążkowane 185
Synteza kreatyny 185
Mięśnie gładkie 186

Rozdział 17. TKANKA ŁĄCZNA 187

Struktury ścięgniste 187
Kości 187

Rozdział 18. GOSPODARKA FOSFORANOWO-WAPNIOWA 189

Kalcytonina 190
Parathormon 191
Witamina D 191

Rozdział 19. OSTEOPOROZA 193

Osteoporoza pierwotna 193
Osteoporoza wtórna 194

Rozdział 20. TKANKA NERWOWA 195

Przewodzenie nerwowe 195
Synapsy 196
Centralny układ nerwowy 196

Rozdział 21. WĄTROBA 197

Białka 197
Tłuszcze 197
Węglowodany 197
Procesy detoksykacji 198
Utlenianie i redukcja 198
Metylacja, acetylacja 198
Sprzęganie 198
Synteza 199

Rozdział 22. NERKA 201

Kanalik kręty I rzędu 201
Kanalik kręty II rzędu 201
Wydalanie amoniaku 202
Zakwaszanie moczu 202
Działanie hormonów 202
Mocz fizjologiczny 203
Próg nerkowy 203
Klirens nerkowy 204
Mocz patologiczny 204
Białko 204
Krew 205
Cukier 205
Ciała ketonowe 205
Bilirubina 206

Rozdział 23. GOSPODARKA WODNO-ELEKTROLITOWA 207

Bilans wodny 207

Rozdział 24. RÓWNOWAGA KWASOWO-ZASADOWA 209

Kwasica oddechowa 209
Kwasica metaboliczna 210
Zasadowica oddechowa 210
Zasadowica metaboliczna 210

Rozdział 25. CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA 211

Zasady bezpieczeństwa w laboratorium 211
Ogólne zasady pracy w laboratorium: 211
Aminokwasy, peptydy 212
Reakcja biuretowa (Piotrowskiego) 212
Reakcja ksantoproteinowa 212
Reakcja Millona 212
Reakcja cystynowa 213
Reakcje z solami miedzi (jonami Cu²⁺) 213
Białka 214
Działanie wysokiej temperatury 214
Działanie soli metali ciężkich 214
Działanie silnych kwasów 214
Działanie rozpuszczalników organicznych 214
Wysalanie 215
Dializa 215
Charakterystyka białka złożonego - mucyny 216
Enzymy 216
Badanie warunków działania amylazy 216
Węglowodany 219
Reakcja Molischa 219
Reakcja Fehlinga 219
Reakcja Nylandera 220
Reakcja Barfoeda 220
Reakcja Seliwanowa 220
Reakcja z jodem 221
Hydroliza skrobi 221
Tłuszcze 222
Rozpuszczalność tłuszczów 222
Próba akroleinowa na glicerol 222
Wykrywanie cholesterolu 223
Enzymatyczne trawienie tłuszczów 223
Liczba kwasoty 224
Hormony, witaminy, składniki mineralne 224
Wykrywanie androsteronu (reakcja Zimmermanna) 224
Ilościowe oznaczanie witaminy C 224
Ilościowe oznaczanie wapnia 225
Ilościowe oznaczanie magnezu w materiale biologicznym 225
Trawienie 226
Wykrywanie składników żółci 226
Wykrywanie cholesterolu 227
Oznaczanie aktywności amylazy linowej (metoda Vohlgemutha) 227
Oznaczanie kwasoty soku żołądkowego 227
Badanie deficytowego soku żołądkowego 228
Krew 228
Wykrywanie niektórych składników krwi 228
Ilościowe oznaczanie białka całkowitego w surowicy krwi 229
Oznaczanie kwasu moczowego 230
Ilościowe oznaczanie glukozy metodą enzymatyczną 230
Ilościowe oznaczanie mocznika 231
Mocz fizjologiczny 231
Wykrywanie składników nieorganicznych moczu 231
Wykrywanie składników organicznych moczu 232
Mocz patologiczny 233
Białko w moczu (proteinuria) 233
Cukier w moczu (glukozuria) 233
Wykrywanie ciał ketonowych 233
Wykrywanie bilirubiny 234
Wykrywanie krwi 234

Rozdział 26. ZAGADNIENIA Z BIOCHEMII 235