ebook Carstwo bułgarskie Mirosław J. Leszka, Kirił Marinow

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2015

Autorzy, znawcy historii Bułgarii i Bizancjum, prezentują sto lat z dziejów średniowiecznego państwa bułgarskiego, kiedy dokonywały się w nim wyjątkowo dynamiczne przemiany w sferze ustrojowej, religijnej i kulturalnej. Państwo bułgarskie przekształciło się wówczas w carstwo chrześcijańskie, odgrywające na Bałkanach – szczególnie w okresie panowania Symeona I Wielkiego (893–927) – rolę mocarstwa, konkurenta Bizancjum. W pierwszej części książki, wykorzystując zarówno własne badania, jak i znakomitą znajomość współczesnej literatury naukowej, autorzy barwnie opisują dzieje polityczne carstwa bułgarskiego, zwłaszcza stosunki z Bizancjum, cesarstwem ottońskim, ludami stepowymi i Rusią Kijowską. Ukazują proces chrystianizacji społeczeństwa bułgarskiego i drogę nowo powstałej organizacji kościelnej do autokefalii, jak również wpływ uczniów Konstantyna i Metodego na rozwój kultury bułgarskiej. W drugiej części omawiają zagadnienia ustrojowe, społeczne, religijne, gospodarcze i kulturowe, przedstawiając złożony obraz funkcjonowania państwowości bułgarskiej. Szczególną uwagę warto zwrócić na rozdział poświęcony sprawom gospodarczym, stosunkowo rzadko podejmowanym w literaturze naukowej. Książka jest, co godne podkreślenia, dziełem nowatorskim i to nie tylko w wymiarze polskim. Walorem publikacji są kolorowe ilustracje, ukazujące miejsca, w których rozgrywały się opisywane wydarzenia. Integralną częścią pracy jest również aneks, w którym Czytelnik znajdzie tłumaczone na język polski zabytki piśmiennictwa starobułgarskiego.

Spis treści ebooka Carstwo bułgarskie

Wykaz skrótów 9
Wstęp 13
CZĘŚĆ I. Dzieje 25
Rozdział I. Panowanie Borysa-Michała (852–889). Chrzest Bułgarii (Mirosław J. Leszka) 27
1.1. Kierunki polityki zagranicznej na pierwszym etapie rządów (852–863) 28
1.2. Zawarcie pokoju z Bizancjum (863) i przyjęcie chrztu (866) 30
1.3. Opozycja przeciw chrześcijaństwu. Bunt możnych 37
1.4. Między Konstantynopolem a Rzymem. Zmagania o status Kościoła bułgarskiego (866–870) 43
1.5. Borys-Michał opiekunem uczniów Konstantyna-Cyryla i Metodego 53
1.6. Ostatnie lata rządów. Życie monastyczne. Kanonizacja 57
Rozdział II. Rządy Włodzimierza-Rasate (889–893): czas reakcji pogańskiej? (Mirosław J. Leszka) 61
Rozdział III. Symeon Wielki (893–927) – twórca Pierwszego Carstwa Bułgarskiego (Mirosław J. Leszka) 70
3.1. Przejęcie władzy 70
3.2. Wojna bułgarsko-bizantyńska (894–896) 81
3.3. Charakterystyka stosunków bułgarsko-bizantyńskich w latach 897–904 97
3.4. Wydarzenia roku 913 100
3.5. Anchialos (917) 118
3.6. Ostatnia dekada (917–927) 126
3.7. Cele polityki zagranicznej Symeona 141
Rozdział IV. Czasy Piotra I (927–969) (Mirosław J. Leszka, Kirił Marinow) 149
4.1. Przejęcie władzy i walki z opozycją wewnętrzną 150
4.2. Zawarcie pokoju z Bizancjum (927) 155
4.3. Sytuacja wewnętrzna. Bogomilizm 162
4.4. Polityka zagraniczna 167
4.5. Zaostrzenie stosunków bułgarsko-bizantyńskich za panowania Nikefora II Fokasa (963–969) 174
4.6. Najazdy Światosława, księcia kijowskiego 176
4.7. Ocena panowania Piotra 186
Rozdział V. Borys II (969–971): Upadek Pierwszego Carstwa Bułgarskiego (Mirosław J. Leszka, Kirił Marinow) 189
5.1. Wojna bizantyńsko-ruska a Bułgarzy 189
5.2. Cesarz Jan I Tzymiskes i likwidacja Carstwa Bułgarskiego (971) 192

Część II. Państwo – społeczeństwo – gospodarka – kultura 201
Rozdział I. Państwo i społeczeństwo (Mirosław J. Leszka, Kirił Marinow) 203
1.1. Władca 203
1.2. Rada wielkich bojarów 209
1.3. Kwestia tzw. saboru państwowego 209
1.4. Administracja centralna 210
1.5. Administracja prowincjonalna 214
1.6. Stolice państwa 218
1.7. Siły zbrojne 222
1.8. System obronny państwa bułgarskiego 229
1.9. Społeczeństwo 232
1.9.1. Skład etniczny 232
1.9.2. Struktura społeczeństwa 237
Rozdział II. Kościół (Mirosław J. Leszka, Jan M. Wolski) 240
2.1. Status Kościoła bułgarskiego i jego organizacja (Mirosław J. Leszka) 240
2.2. Monastycyzm (Jan M. Wolski) 256
2.3. Bogomilizm (Jan M. Wolski) 262
2.4. Budownictwo kościelne i klasztorne (Jan M. Wolski) 268
Rozdział III. Gospodarka (Kirił Marinow) 277
3.1. Warunki i zasoby naturalne. Znaczenie geopolityczne regionów 277
3.2. Rolnictwo i hodowla 289
3.3. Rzemiosło wiejskie i miejskie. Rozwój ośrodków miejskich 291
3.4. System dróg i wymiana handlowa 296
Rozdział IV. Kultura duchowa. Literatura (Jan M. Wolski) 305
4.1. Presławska szkoła literacka 309
4.2. Ochrydzka szkoła literacka 314
Zakończenie 319
Bibliografia 321
Aneks 349
Indeks osób 369
Indeks nazw geograficznych i etnicznych 378