ebook Chirurgia. Repetytorium Wojciech Noszczyk

Spis treści ebooka Chirurgia. Repetytorium

Część I Podstawy chirurgii 1
1. Gospodarka wodno-elektrolitowa i kwasowo-zasadowa w chorobach chirurgicznych 3
1.1. Przedziały płynowe ustroju 3
1.2. Regulacja gospodarki wodnej i elektrolitowej 4
1.3. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej 5
1.4. Zaburzenia gospodarki potasowej 8
1.5. Zaburzenia gospodarki wapniowej 9
1.6. Zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej 10
1.7. Przetaczanie płynów w chirurgii 11
2. Leczenie żywieniowe 14
2.1. Ocena stanu odżywienia 14
2.2. Niedożywienie 15
2.3. Wskazania do leczenia żywieniowego 17
2.4. Żywienie dojelitowe 17
2.5. Żywienie pozajelitowe 18
2.6. Monitorowanie metaboliczne leczenia żywieniowego 19
3. Hemostaza w chirurgii 20
3.1. Zarys hemostazy fizjologicznej 20
3.2. Zaburzenia hemostazy w chirurgii 22
3.3. Przetaczanie krwi i jej składników 23
3.4. Podstawowe zasady krwiolecznictwa 24
3.5. Powikłania poprzetoczeniowe 25
3.6. Autotransfuzja. Hemodylucja 25
4. Wstrząs 27
4.1. Rodzaje wstrząsu 27
4.2. Patofizjologia 27
4.3. Objawy 29
4.4. Monitorowanie chorego 29
4.5. Ogólne zasady leczenia 30
4.6. Wstrząs hipowolemiczny (oligowolemiczny) 32
4.7. Wstrząs anafilaktyczny 33
4.8. Wstrząs kardiogenny 34
4.9. Podsumowanie 35
5. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa 36
5.1. Rozpoznanie nagłego zatrzymania krążenia 36
5.2. Podstawowe czynności resuscytacyjne (BLS) 37
5.3. Specjalistyczne zabiegi resuscytacyjne (ALS) 42
5.4. Potencjalnie odwracalne przyczyny nagłego zatrzymania krążenia 45
5.5. Zatrzymanie krążenia i resuscytacja w chirurgii 46
6. Postępowanie okołooperacyjne 48
6.1. Postępowanie przedoperacyjne 48
6.2. Postępowanie śródoperacyjne 55
6.3. Postępowanie pooperacyjne 57
6.4. Powikłania pooperacyjne 60
7. Chirurgia nowotworów 64
7.1. Nowotwory niezłośliwe 64
7.2. Nowotwory złośliwe 65
7.3. Epidemiologia nowotworów złośliwych 66
7.4. Guzy lite 67
7.5. Rozpoznanie nowotworu złośliwego 67
7.6. Stopniowanie cech nowotworów złośliwych 68
7.7. Leczenie 70
7.8. Wczesne wykrywanie i profilaktyka 71
8. Podstawowe wiadomości o przeszczepianiu narządów 74
8.1. Regulacje prawne 74
8.2. Zapotrzebowanie na przeszczepy narządów 76
8.3. Odrzucanie przeszczepu 76
8.4. Dobór dawcy i biorcy 77
8.5. Leki immunosupresyjne 77
8.6. Organizacja pobierania i przeszczepiania narządów w Polsce 77
8.7. Przeciwwskazania do pobierania narządów ze zwłok 78
8.8. Zasady pobierania narządów 78
8.9. Przechowywanie narządów 79
8.10. Przeszczepianie nerki 80
8.11. Przeszczepianie innych narządów 81
9. Podstawowe instrumentarium chirurgiczne 82
9.1. Narzędzia tnące 82
9.2. Narzędzia do chwytania tkanek 83
9.3. Narzędzia do odciągania i rozwierania tkanek 84
9.4. Narzędzia do szycia tkanek 85
9.5. Staplery. Szew mechaniczny 85
9.6. Narzędzia używane w operacjach tkanki kostnej 87
9.7. Sondy (zgłębniki) 87
9.8. Dreny 87
9.9. Cewniki 88
10. Podstawowe zabiegi chirurgiczne 90
10.1. Wstrzyknięcia 90
10.2. Kaniulacja żył obwodowych 92
10.3. Kaniulacja żył centralnych 93
10.4. Odsłonięcie żyły (wenesekcja) 97
10.5. Kaniulacja tętnic obwodowych 97
10.6. Znieczulenie miejscowe (przewodowe) 98
10.7. Nakłucie lędźwiowe (punkcja lędźwiowa) 101
10.8. Tracheostomia 101
10.9. Zgłębnikowanie żołądka 103
10.10. Płukanie żołądka 104
10.11. Przezskórna endoskopowa gastrostomia (PEG) 104
10.12. Gastrostomia klasyczna 106
10.13. Tamowanie krwawienia z żylaków przełyku sondą Sengstakena–Blakemore’a 106
10.14. Diagnostyczne nakłucie jamy otrzewnej 108
10.15. Cewnikowanie pęcherza moczowego 109
10.16. Nakłucie pęcherza moczowego (punkcja nadłonowa) 110
10.17. Wlew doodbytniczy 111
10.18. Szwy i szycie chirurgiczne 111
11. Zakażenia wirusowe 114
11.1. Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B 114
11.2. Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C 115
11.3. Zakażenie ludzkim wirusem nabytego niedoboru odporności (HIV) 115
11.4. Profilaktyka przedekspozycyjna 116
11.5. Profilaktyka poekspozycyjna 116
12. Zakażenia bakteryjne 118
12.1. Zapalenie mieszka włosowego 118
12.2. Czyrak. Czyraczność 119
12.3. Czyrak mnogi (gromadny) 120
12.4. Zastrzał 120
12.5. Zanokcica 121
12.6. Wrastający paznokieć 122
12.7. Zapalenie gruczołów potowych pachy 122
12.8. Zapalenie naczyń i węzłów chłonnych 123
12.9. Ropień 123
12.10. Ropień pośladka 124
12.11. Ropowica 124
12.12. Martwicze zapalenie powięzi 125
12.13. Zgorzel gazowa 125
12.14. Tężec 126
12.15. Ropowica gazowa 127
12.16. Promienica 127
12.17. Róża 128
13. Zakażenia szpitalne 129
13.1. Źródła 129
13.2. Drogi szerzenia się 129
13.3. Postacie kliniczne 130
13.4. Zakażenie miejsca operowanego 130
13.5. Zakażenia spowodowane cewnikowaniem naczyń 136
13.6. Zakażenia szpitalne układu moczowego 137
14. Sepsa (posocznica) 139
Część II Chirurgia urazowa 143
15. Podstawy traumatologii 145
15.1. Ocena ciężkości obrażeń 146
15.2. Trzy okresy zgonów w następstwie urazów 148
15.3. „Triada śmierci” 148
15.4. Postępowanie na miejscu wypadku 148
15.5. Transport 151
15.6. Postępowanie w izbie przyjęć lub na szpitalnym oddziale ratunkowym 151
15.7. „Krótka ścieżka” 152
15.8. Skrócona laparotomia 153
15.9. Obrażenia u ludzi w podeszłym wieku 153
15.10. Rehabilitacja po obrażeniach 154
16. Obrażenia czaszkowo-mózgowe 155
16.1. Zamknięte urazowe uszkodzenia mózgu 155
16.2. Zranienia powłok czaszki 157
16.3. Złamania kości czaszki 158
16.4. Otwarte zranienia mózgu 159
16.5. Krwiaki wewnątrzczaszkowe 159
17. Obrażenia twarzy 163
18. Obrażenia szyi 164
19. Obrażenia kręgosłupa i rdzenia kręgowego 166
19.1. Obrażenia kręgosłupa (zwichnięcia i złamania) 166
19.2. Obrażenia rdzenia kręgowego 167
20. Obrażenia nerwów obwodowych 170
21. Obrażenia klatki piersiowej, tchawicy i przepony 173
21.1. Złamania żeber 174
21.2. Wiotka klatka piersiowa 174
21.3. Złamanie mostka 175
21.4. Złamanie obojczyka 175
21.5. Złamanie łopatki 176
21.6. Pourazowa odma opłucnowa 177
21.7. Krwiak jamy opłucnej 180
21.8. Chłonkotok 182
21.9. Obrażenia tchawicy i oskrzeli 182
21.10. Stłuczenie płuca („mokre płuco”) 183
21.11. Rozerwanie płuca 183
21.12. Odma (rozedma) śródpiersia 184
21.13. Obrażenia przepony i piersiowo-brzuszne 184
22. Obrażenia serca i aorty piersiowej 186
22.1. Obrażenia otwarte 186
22.2. Obrażenia zamknięte 186
22.3. Tamponada serca 187
22.4. Obrażenia aorty piersiowej 188
23. Urazowe uszkodzenia naczyń 190
23.1. Obrażenia tętnic 190
23.2. Obrażenia żył 196
24. Zespół ciasnoty przedziałów powięziowych 197
25. Obrażenia przełyku 199
25.1. Oparzenia chemiczne 199
25.2. Obrażenia mechaniczne 200
25.3. Leczenie przedziurawienia przełyku 200
25.4. Późne powikłania 201
25.5. Ciała obce w przełyku 201
26. Obrażenia narządów jamy brzusznej 202
26.1. Obrażenia śledziony 204
26.2. Obrażenia wątroby 205
26.3. Obrażenia pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych 206
26.4. Obrażenia trzustki 207
26.5. Obrażenia żołądka 207
26.6. Obrażenia dwunastnicy 207
26.7. Obrażenia jelit 208
26.8. Uwagi końcowe 209
27. Obrażenia ręki 210
27.1. Krwiak podpaznokciowy 210
27.2. Stłuczenie ręki 210
27.3. Pierwsza pomoc 210
27.4. Postępowanie w przypadku urazowej amputacji ręki 211
28. Oparzenia 212
28.1. Oparzenia cieplne 214
28.2. Oparzenia dróg oddechowych 219
28.3. Oparzenia elektryczne 219
28.4. Oparzenia chemiczne 221
29. Następstwa działania zimna 222
29.1. Wychłodzenie (hipotermia) 222
29.2. Odmrożenia 223
29.3. Następstwa długotrwałego działania zimnej wody 225
30. Skręcenia i zwichnięcia stawów 226
30.1. Skręcenia stawów 226
30.2. Zwichnięcia stawów 227
31. Złamania kości 232
31.1. Wczesne powikłania 234
31.2. Późne powikłania 236
31.3. Powikłania zrostu kości 237
31.4. Patologiczne złamania kości 238
31.5. Pierwsza pomoc 238
31.6. Leczenie 239
31.7. Złamanie szyjki chirurgicznej kości ramiennej 242
31.8. Złamanie trzonu kości ramiennej 243
31.9. Złamanie nadkłykciowe kości ramiennej 243
31.10. Złamania w obrębie stawu łokciowego 243
31.11. Złamania trzonów kości łokciowej i promieniowej 244
31.12. Złamanie nasady dalszej kości promieniowej (w miejscu typowym, typu Collesa) 244
31.13. Złamania w obrębie nadgarstka i ręki 245
31.14. Złamanie miednicy 245
31.15. Złamanie panewki stawu biodrowego 246
31.16. Złamanie szyjki kości udowej 246
31.17. Złamanie trzonu kości udowej 247
31.18. Złamanie nasady dalszej kości udowej 247
31.19. Złamanie rzepki 248
31.20. Złamania trzonu kości piszczelowej i strzałki 248
31.21. Złamania nasad dalszych kości goleni 248
31.22. Złamanie kości piętowej 248
32. Rany 250
32.1. Rodzaje 250
32.2. Proces gojenia 252
32.3. Zakażenia 253
32.4. Zabiegi i szwy stosowane w zaopatrywaniu rany 253
32.5. Pierwsza pomoc w przypadkach zranień powierzchownych tkanek miękkich 254
32.6. Przygotowanie do opracowania rany 255
32.7. Opracowanie rany 255
32.8. Leczenie ran przewlekłych 256
33. Odleżyny 259
34. Amputacje kończyn 262
34.1. Amputacje w obrębie kończyny górnej 263
34.2. Amputacje w obrębie kończyny dolnej 263
34.3. Odmienność amputacji w przebiegu chorób tętnic 264
34.4. Bóle kikuta 265
34.5. Rehabilitacja po amputacjach kończyn dolnych 265
Część III Chirurgia przełyku i jamy brzusznej 267
35. Badanie podmiotowe i przedmiotowe w chorobach jamy ustnej 269
35.1. Badania podmiotowe 269
35.2. Badanie przedmiotowe 275
35.3. Badanie odbytu i odbytnicy 278
36. Endoskopia przewodu pokarmowego 280
36.1. Endoskopia diagnostyczna górnego odcinka przewodu pokarmowego 281
36.2. Endoskopia zabiegowa górnego odcinka przewodu pokarmowego 282
36.3. Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ECPW) 284
36.4. Endoskopowe leczenie chorób dróg żółciowych i trzustki 285
36.5. Enteroskopia (endoskopia) jelita cienkiego 286
36.6. Endoskopia diagnostyczna i zabiegowa dolnego odcinka przewodu pokarmowego 287
37. Laparoskopia 289
37.1. Sprzęt i narzędzia używane w diagnostyce 289
37.2. Odma otrzewnowa 290
37.3. Wprowadzanie trokarów i laparoskopu 291
37.4. Laparoskopia diagnostyczna 291
37.5. Laparoskopia zabiegowa 291
38. Choroby przełyku 294
38.1. Choroba refluksowa 294
38.2. Achalazja (kurcz wpustu) 296
38.3. Łagodne nowotwory przełyku 298
38.4. Rak przełyku 298
38.5. Zespół Mallory’ego–Weissa 302
38.6. Zespół Boerhaavego 302
38.7. Błony przełyku 303
38.8. Uchyłki przełyku 303
39. Przepukliny rozworu przełykowego 305
40. Choroby żołądka i dwunastnicy 307
40.1. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy 307
40.2. Rak żołądka 313
40.3. Inne nowotwory żołądka 317
40.4. Polipy żołądka 318
41. Choroby wątroby 319
41.1. Naczyniak wątroby 319
41.2. Gruczolak wątroby 319
41.3. Rak wątrobowokomórkowy 320
41.4. Wtórne nowotwory złośliwe 321
41.5. Torbiele wątroby 322
41.6. Ropień wątroby 323
41.7. Piorunująca niewydolność wątroby 323
41.8. Przeszczepianie wątroby 324
42. Nadciśnienie wrotne 326
42.1. Zespół Budda–Chiariego 330
43. Choroby dróg żółciowych 331
43.1. Kamica żółciowa 331
43.2. Rak pęcherzyka żółciowego 341
43.3. Rak dróg żółciowych 342
43.4. Inne choroby dróg żółciowych 342
44. Choroby trzustki 344
44.1. Ostre zapalenie trzustki 344
44.2. Przewlekłe zapalenie trzustki 349
44.3. Torbiele trzustki 353
44.4. Rak trzustki 355
44.5. Rak brodawki większej dwunastnicy 358
45. Choroby jelita cienkiego 360
45.1. Choroba Leśniowskiego–Crohna 360
45.2. Uchyłek Meckela 363
45.3. Nowotwory jelita cienkiego 364
45.4. Zespół krótkiego jelita 364
46. Choroby jelita grubego 367
46.1. Przygotowanie do operacji 367
46.2. Stomia (przetoka jelitowa/kałowa/odbarczająca, odbyt sztuczny) 367
46.3. Uchyłki (uchyłkowatość) jelita grubego 369
46.4. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego 371
46.5. Polipy jelita grubego 374
46.6. Rak jelita grubego 375
46.7. Dziedziczny rak jelita grubego 382
46.8. Choroba Hirschsprunga 384
47. Choroby odbytnicy i odbytu 386
47.1. Guzki krwawnicze (guzy krwawnicze, żylaki odbytu, choroba hemoroidalna, hemoroidy) 386
47.2. Szczelina odbytu 388
47.3. Torbiel włosowa (torbiel pilonidalna, zatoka włosowa) 389
47.4. Ropień okołoodbytowy 389
47.5. Przetoka odbytu 390
47.6. Świąd odbytu 391
47.7. Nietrzymanie stolca 391
47.8. Wypadnięcie odbytnicy. Wypadnięcie odbytu 392
47.9. Kłykciny kończyste 392
47.10. Rak odbytu 392
48. Choroby śledziony 394
49. Przepukliny brzuszne 397
49.1. Przepuklina pachwinowa 399
49.2. Przepuklina udowa 403
49.3. Przepuklina pępkowa 404
49.4. Przepuklina kresy białej 404
49.5. Przepuklina pooperacyjna 405
49.6. Przepukliny rzadko występujące 405
49.7. Przepuklina uwięźnięta 406
49.8. Siatki (łaty, protezy) przepuklinowe 408
50. Ostre chirurgiczne choroby jamy brzusznej („ostry brzuch”) 410
51. Zapalenie otrzewnej 414
51.1. Rozlane zapalenie otrzewnej 415
51.2. Ograniczone zapalenie otrzewnej 417
52. Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego 419
52.1. Zapalenie wyrostka robaczkowego u kobiet w ciąży 423
53. Niedrożność mechaniczna jelit 424
54. Zespół ciasnoty wewnątrzbrzusznej 431
55. Krwawienie do przewodu pokarmowego 433
55.1. Krwawienia do górnego odcinka przewodu pokarmowego 434
55.2. Krwawienia do dolnego odcinka przewodu pokarmowego 438
Część IV Chirurgia gruczołów wydzielania wewnętrznego 441
56. Choroby tarczycy 443
56.1. Hormony tarczycy 443
56.2. Wole obojętne 444
56.3. Wole nadczynne 446
56.4. Wole niedoczynne 449
56.5. Rak tarczycy 450
56.6. Zapalenia tarczycy 451
56.7. Operacje tarczycy 451
57. Choroby gruczołów przytarczycznych 454
57.1. Hormon gruczołów przytarczycznych 454
57.2. Nadczynność gruczołów przytarczycznych 454
57.3. Niedoczynność gruczołów przytarczycznych 456
57.4. Rak gruczołów przytarczycznych 457
58. Guzy z komórek wewnątrzwydzielniczych trzustki 458
58.1. Wyspiak 459
58.2. Gastrinoma 459
58.3. VIP-oma 460
58.4. Somatostatinoma 460
58.5. Glukagonoma 461
59. Choroby nadnerczy 462
59.1. Hormony nadnerczy 462
59.2. Choroba i zespół Cushinga 462
59.3. Zespół Conna (aldosteronizm pierwotny) 464
59.4. Guz chromochłonny 464
59.5. Incydentaloma 465
59.6. Nowotwory złośliwe 466
60. Zespoły mnogiej gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej 467
61. Rakowiak 469
Część V Chirurgia klatki piersiowej 471
62. Badanie podmiotowe i przedmiotowe 473
62.1. Badanie podmiotowe 473
62.2. Badanie przedmiotowe 474
62.3. Diagnostyka 474
63. Podstawowe zabiegi torakochirurgiczne 478
63.1. Nakłucie jamy opłucnej 478
63.2. Drenaż jamy opłucnej 480
63.3. Mediastinoskopia 481
63.4. Mediastinoskopia przymostkowa 482
63.5. Wideotorakoskopia 482
63.6. Otwarcie klatki piersiowej 483
64. Wrodzone wady klatki piersiowej 484
65. Choroby nowotworowe płuc 486
65.1. Rak płuca. Rak oskrzela 486
65.2. Nowotwory przerzutowe w płucach 489
65.3. Międzybłoniak opłucnej 490
66. Inne choroby klatki piersiowej 491
66.1. Ropień płuca 491
66.2. Rozstrzenie oskrzeli 491
66.3. Płyn w jamie opłucnej (puchlina płucna) 492
66.4. Ropniak jamy opłucnej 493
66.5. Samoistna (samorodna) odma opłucnowa 494
66.6. Operacyjne leczenie gruźlicy płuc 494
66.7. Rozedma płuc 495
66.8. Guzy śródpiersia 495
67. Choroby tchawicy 497
67.1. Zwężenia tchawicy 497
Część VI Chirurgia serca i naczyń obwodowych 499
68. Kardiochirurgia 501
68.1. Ochrona serca w czasie operacji 501
68.2. Krążenie pozaustrojowe 502
68.3. Krążenie wspomagane 503
68.4. Diagnostyka przedoperacyjna 503
68.5. Choroba niedokrwienna serca 504
68.6. Nabyte wady zastawkowe 506
68.7. Protezy zastawkowe serca 511
68.8. Tętniak aorty piersiowej 511
68.9. Rozwarstwienia aorty piersiowej 514
68.10. Wady wrodzone serca 516
68.11. Tętniaki piersiowo-brzuszne 521
68.12. Przeszczepianie serca 522
69. Choroby tętnic 524
69.1. Miażdżyca 524
69.2. Tętniaki 542
69.3. Przetoka tętniczo-żylna 545
69.4. Naczyniaki 546
69.5. Choroba Buergera (zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń) 547
69.6. Fenomen Raynauda 548
69.7. Zespół wylotu (górnego otworu) klatki piersiowej 548
69.8. Zespół stopy cukrzycowej 549
69.9. Ostre niedokrwienie kończyn 550
69.10. Zator 550
69.11. Zespół ponownego ukrwienia 553
69.12. Protezy naczyniowe 554
70. Przezskórna chirurgia wewnątrznaczyniowa (radiologia interwencyjna) 555
70.1. Przygotowanie do zabiegu 555
70.2. Technika wkłucia do tętnicy 556
70.3. Postępowanie po zabiegu 557
70.4. Angioplastyka balonowa 558
70.5. Angioplastyka dynamiczna 559
70.6. Angioplastyka laserowa 559
70.7. Podprzydankowe udrożnienie tętnicy 559
70.8. Angioplastyka z zastosowaniem stentów 560
70.9. Zastosowanie stent-graftów w leczeniu tętniaków 561
70.10. Tromboliza celowana tętnic 562
70.11. Tromboliza celowana żył 563
70.12. Embolizacja naczyń 563
70.13. Usuwanie ciał obcych z naczyń 564
71. Choroby żył kończyn dolnych 565
71.1. Badanie podmiotowe i przedmiotowe 565
71.2. Diagnostyka 567
71.3. Zapalenie zakrzepowe żył powierzchownych 568
71.4. Zakrzepica żył głębokich (żylna choroba zakrzepowo-zatorowa) 570
71.5. Przewlekła choroba (niewydolność) żylna 580
72. Zator tętnicy płucnej (zatorowość płucna) 589
73. Przewlekły obrzęk chłonny 592
Część VII Niektóre wybrane zagadnienia chirurgii 595
74. Choroby piersi 597
74.1. Rak piersi 597
74.2. Niektóre nienowotworowe choroby piersi 605
75. Nowotwory skóry i tkanki podskórnej 608
75.1. Łagodne nowotwory skóry 608
75.2. Stany przednowotworowe skóry 609
75.3. Rak skóry 611
75.4. Czerniak 612
75.5. Rzadkie nowotwory złośliwe skóry 613
76. Mięsaki tkanek miękkich 614
77. Wybrane choroby ręki 616
77.1. Badanie ręki 616
77.2. Palec trzaskający 616
77.3. Zespół kanału nadgarstka 617
77.4. Choroba (przykurcz) Dupuytrena 617
77.5. Choroba de Quervaina 617
77.6. Torbiel galaretowata 618
78. Chirurgiczne leczenie otyłości 619
78.1. Otyłość 619
78.2. Następstwa otyłości 619
78.3. Leczenie chirurgiczne 620
79. Podstawy chirurgii plastycznej 623
79.1. Chirurgia rekonstrukcyjna 623
79.2. Chirurgia i medycyna estetyczna 626
80. Chirurgia osób starszych 628
80.1. Postępowanie przedoperacyjne 629
80.2. Postępowanie śródoperacyjne 630
80.3. Postępowanie pooperacyjne 630
81. Rehabilitacja w chirurgii 631
Część VIII Aneksy 635
Słownik niektórych pojęć 637
Spis skrótów 673
Skorowidz 683