ebook Dzieje medycyny w Polsce. Lata 1944-1989. Tom 3 Lata 1944-1989 Wojciech Noszczyk

Wydawca: PZWL

Rok wydania: 2016

Dzieje medycyny w Polsce to perła edytorska. Znakomici autorzy. Znakomite opracowanie redakcyjne i językowe. Oryginalny projekt plastyczny. Wyśmienite ilustracje. Wysoki poziom składu tekstu. Trzy tomy, twarda oprawa, duży format. Drugi tom tom pokazuje historię medycyny w latach 1914-1944 Pomysłodawcą przygotowania tej 3-tomowej publikacji oraz jej redaktorem i współautorem jest z zawodu chirurg, a z zamiłowania humanista i historyk – profesor Wojciech Noszczyk. Autorzy skoncentrowali się przede wszystkim na charakterystyce rozwoju medycyny w kolejnych okresach historycznych w poszczególnych regionach kraju oraz na rozkwicie wybranych specjalizacji, uczelni i katedr. Tom 1 Historia medycyny od czasów najdawniejszych do roku 1914 Tom 2 Lata 1914–1944 Tom 3 Lata 1944–1989

Spis treści ebooka Dzieje medycyny w Polsce. Lata 1944-1989. Tom 3

Wstęp VII

WPROWADZENIE 1

Sytuacja polityczno-gospodarcza – Wojciech Noszczyk 3
Czas Władysława Gomułki 6
Czas Edwarda Gierka 8
Czas Solidarności 8
Czas Wojciecha Jaruzelskiego 9
Droga do wolności 10
Straty opieki zdrowotnej w wyniku II wojny światowej – Marek Sanecki, Maciej Rakowski 13
Wprowadzenie 13
Straty personalne 14
Straty materialne 14

WYŻSZY I ŚREDNI PERSONEL MEDYCZNY (LEKARZE, PIELĘGNIARKI, POŁOŻNE) 17

Regulacje prawne dotyczące wykonywania zawodu lekarza – Maciej Rakowski 19
Początki 19
Ustawa o zawodzie lekarza 20
Odpowiedzialność zawodowa 22
Aborcja 23
Sytuacja bytowa lekarzy – Zygmunt Wiśniewski 25
Lata 1945–1949 25
Lata 1950–1956 29
Lata 1957–1970 30
Lata 1971–1980 31
Lata 1981–1990 32
Izby lekarskie i lekarsko-dentystyczne – Zygmunt Wiśniewski 33
Reaktywowanie i likwidacja samorządu lekarskiego (1944–1950) 33
Odrodzenie samorządu lekarskiego (1951–1989) 39
Lekarskie i branżowe związki zawodowe – Zygmunt Wiśniewski 45
Towarzystwa lekarskie – Krzysztof Brożek 49
Towarzystwa ogólne i specjalistyczne do 1950 r. 49
Polskie Towarzystwo Lekarskie (PTL) 51
Towarzystwa specjalistyczne od 1951 r. 55
Regionalne naukowe towarzystwa ogólne ze strukturami medycznymi 56
Zawód pielęgniarski w nowej rzeczywistości – Bożena Urbanek 57
Powstawanie i reaktywowanie szkół 57
Rozwój szkolnictwa zawodowego w latach 50. 61
Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie 64
Przekształcenia w organizacji szkolnictwa 66
Warunki socjalne. Protest pielęgniarek 67
Studium Pielęgniarskie. Wyższe uczelnie. Specjalizacja 68
Sankcjonowanie terminologii 72
W drodze do wolności 74
Położne, felczerzy, analitycy medyczni – Bożena Urbanek 77
Położne 78
Felczerzy 80
Analitycy medyczni 81

ORGANIZACJA OPIEKI ZDROWOTNEJ 83

Ministerstwo Zdrowia – Maciej Rakowski 85
Początki, Ministerstwo Zdrowia 85
Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej 87
Zarys systemu opieki zdrowotnej – Marek Sanecki 91
Dziedzictwo II RP (1945–1948) 91
Przegląd koncepcji przyszłego modelu opieki zdrowotnej 92
Funkcjonowanie modelu opieki zdrowotnej w latach 1945–1948 94
Pomoc zagraniczna: międzynarodowa, międzyrządowa, czerwonokrzyska 96
Naczelny Nadzwyczajny Komisariat do Walki z Epidemiami oraz PZH 98
Okres po wprowadzeniu budżetowego systemu opieki zdrowotnej 99
System ubezpieczeń społecznych 99
Charakterystyka narzuconego budżetowego modelu opieki zdrowotnej 101
Wdrażanie modelu budżetowego 102
Reforma służby sanitarno-epidemiologicznej 104
Plany rozwojowe opieki zdrowotnej 105
Przemysłowa i akademicka służba zdrowia 107
Szkolna służba zdrowia 107
System rehabilitacji inwalidów 108
Autonomiczne służby zdrowia 109
Stacje i punkty krwiodawstwa 111
Sieć logistycznego wsparcia służby zdrowia 111
Wiejskie spółdzielcze ośrodki zdrowia 112
Zakłady opieki społecznej 113
Okres po reformie integracyjnej z 1973 r. 113
Reforma z 1973 r. na tle trendu integracyjnego w Europie 113
Tryb realizacji reformy integracyjnej 114
Zespoły Opieki Zdrowotnej: przemysłowe i dla szkół wyższych 115
Wojewódzkie Szpitale Zespolone i wojewódzkie placówki niezespolone 115
Wojewódzki system wsparcia pomocy doraźnej 117
Szpitale kliniczne 117
Nadzór specjalistyczny 118
Schyłek PRL, okres wstępnych projektów reformatorskich systemu opieki zdrowotnej (1980–1989) 119
Konwersatorium „Doświadczenie i Przyszłość” (DiP) oraz znaczenie stanowiska Spis treści
Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego (PTE) 119
Nagonka na służbę zdrowia 120
Udział łódzkiego Instytutu Medycyny Pracy (IMP) w pracach reformatorskich 121
Działania strony rządowo-partyjnej oraz Federacji Związków Zawodowych
Pracowników Ochrony Zdrowia 123
Działalność podzespołu Okrągłego Stołu ds. zdrowia 126
Stanowisko Społecznej Komisji Zdrowia NZSS „Solidarność” oraz Izb Lekarskich 128
Sytuacja zdrowotna – Witold A. Zatoński, Mateusz Zatoński 131
Bilans otwarcia 131
Przyrost zdrowia w latach 50. i 60. 132
Zapaść zdrowotna od końca lat 60. 135
Zakończenie 139
Medycyna wojskowa – Marek Dutkiewicz 141
Lata 1945–1948 141
Lata 1949–1956 143
Lata 1957–1989 144
Uzdrowiska – Zygmunt Wiśniewski 147
Polski Czerwony Krzyż – Józef Janczy 151

KORPORACJE NAUKOWE I INSTYTUTY NAUKOWO-BADAWCZE 157

Wydział Lekarski Polskiej Akademii Umiejętności – Wojciech Noszczyk 159
Akademia w Polsce ludowej 159
Wydział IV Lekarski 160
Wydział Nauk Lekarskich Towarzystwa Naukowego Warszawskiego – Marek Ciara 163
Wprowadzenie 163
Sekcja Nauk Lekarskich przy Wydziale IV Nauk Biologicznych 164
Wydział V Nauk Lekarskich 165
Rozwiązanie Towarzystwa Naukowego Warszawskiego 166
Reaktywowanie Towarzystwa Naukowego Warszawskiego 168
Wydział Nauk Medycznych Polskiej Akademii Nauk – Marek Ciara 169
Polska Akademia Nauk 169
Wydział VI – Nauk Medycznych 170
Instytuty i Samodzielne Zakłady 170
Komitety naukowe 172
Resortowe instytuty naukowo-badawcze – Wojciech Noszczyk 177
Wprowadzenie 177
Państwowy Zakład Higieny (PZH) 180
Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie 184
Gliwicki Oddział Centrum Onkologii 189
Krakowski Oddział Centrum Onkologii 190
Instytut Higieny Psychicznej (IHP) 190
Instytut Gruźlicy 192
Instytut Wenerologii 196
Instytut Matki i Dziecka 198
Instytut Reumatologiczny 200
Państwowy Instytut Psychoneurologiczny 204
Instytut Hematologii 206
Instytut Balneoklimatyczny 209
Instytut Leków 211
Instytut Medycyny Pracy w Przemyśle Węglowym i Hutniczym 213
Instytut Medycyny Pracy w Przemyśle Włókienniczym i Chemicznym 216
Instytut Medycyny Pracy i Higieny Wsi 218
Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej (IMMiT) 221
Instytut Żywności i Żywienia 223
Pomnik-Szpital Centrum Zdrowia Dziecka 226
Instytut Kardiologii 228

WYŻSZE SZKOLNICTWO MEDYCZNE 231

Przepisy prawne dotyczące szkolnictwa wyższego oraz stopni i tytułów naukowych – Wojciech Noszczyk 233
Lata 1944–1955 233
„Odwilż” 234
Lata 1964–1981 235
Lata 1982–1989 236
Studia na wydziałach lekarskich – Wojciech Noszczyk 239
Lata 1944–1948 239
Powstawanie wydziałów lekarskich 239
Rekrutacja na studia 242
Organizacje młodzieżowe 244
Organizacja i program studiów 244
Lata 1949–1956 245
Powołanie akademii medycznych 246
Ofensywa ideologiczna 246
Dyscyplina studiów 247
Program i organizacja zajęć 248
„Odwilż” i jej następstwa 249
Lata 1957–1980 251
Rekrutacja na studia 251
Kadry 252
Reformowanie studiów 253
Zajęcia z przedmiotów społeczno-polityczno-ideologicznych 255
Instytuty uczelniane 255
Zespoły nauczania klinicznego 256
Lata 80. 257
Memoriał w sprawie reformy uczelni medycznych 257
Niezależne Zrzeszenie Studentów (NZS). Strajki 258
Ostatnie lata PRL 259
Akademia Medyczna w Lublinie 260
Akademia Medyczna w Warszawie 263
Akademia Medyczna w Krakowie 270
Akademia Medyczna w Poznaniu 277
Akademia Medyczna w Łodzi 281
Akademia Medyczna we Wrocławiu 283
Akademia Medyczna w Gdańsku (AMG) 288
Akademia Medyczna w Szczecinie 292
Śląska Akademia Medyczna 296
Białystok 299
Wojskowa Akademia Medyczna (WAM) 303
Akademia Medyczna w Bydgoszczy 305
Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego – Wojciech Noszczyk 309
Podyplomowe kształcenie lekarzy – Józef Janczy 315
Wprowadzenie 315
Staż podyplomowy 315
Specjalizacja 316
Studia doskonalące 320

NAUKI PODSTAWOWE (WYBÓR) 323
Fizjologia – Bohdan Lewartowski 325
Wstęp 325
Ośrodki akademickie 326
Białystok 326
Gdańsk 327
Kraków 328
Lublin 331
Łódź 332
Poznań 332
Szczecin 333
Warszawa 333
Wrocław 343
Wydawnictwa 344
Podsumowanie 344
Cytofizjologia – Jerzy Kawiak 345
Rozwój istotnych pojęć z zakresu podstaw cytofizjologii 345
Rozwój nowych metod badawczych z zakresu cytofizjologii 350
Wydawnictwa. Towarzystwa naukowe 352
Immunologia – Marek Jakóbisiak 353
Wprowadzenie 353
Postępy 353
Wydawnictwa 357
Podsumowanie 358
Genetyka medyczna – Jacek Zaremba 359
Wprowadzenie 359
Rozwój genetyki w poszczególnych ośrodkach 361
Białystok 361
Gdańsk 362
Gliwice 363
Kraków 363
Lublin 363
Łódź 364
Poznań 364
Szczecin 365
Warszawa 366
Wrocław 371
Mikrobiologia medyczna – Stanisława Tylewska-Wierzbanowska 373
Wprowadzenie 373
Choroby przenoszone drogą płciową 374
Gruźlica 375
Dur plamisty (wysypkowy) 375
Zakażenia jelitowe – salmonelozy i czerwonka 376
Inne zakażenia i choroby infekcyjne 377
Rozwój metod diagnostycznych 378
Immunologia zakażeń 379
Specjalizacja z mikrobiologii 380
Polskie Towarzystwo Mikrobiologów (PTM) 380
Epidemiologia i higiena – Józef Piotr Knap 381
Lata 1945–1959 381
Lata 1960–1989 385
Podsumowanie 389
Inżynieria medyczna – Roman Maniewski, Tadeusz Pałko 391
Techniczne wspomaganie terapii medycznej 391
Techniczne wspomaganie diagnostyki medycznej 395
Podsumowanie 398
Historia medycyny – Ryszard W. Gryglewski 399
Zamiast wstępu 399
Powojenna rzeczywistość 400
Lata 1948–1956 402
Lata 1957–1979 403
Lata 1980–1990 405
W poszukiwaniu syntezy historii medycyny 406
Portret niedokończony 408
Etyka lekarska – Józef Borówka 411
Wstęp 411
Stan filozofii moralnej (etyki społecznej) 411
Akademickie programy edukacyjne 413
Przyrzeczenia lekarskie 415
Kodeksy zawodowe 416
Elementy etyki lekarskiej w ważniejszych regulacjach prawnych 419
Stanowisko Kościoła katolickiego wobec aborcji i eutanazji 423
Medycyna sądowa – Tomasz Konopka 425
Powojenna odbudowa medycyny sądowej 425
Postępy medycyny sądowej 427
Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii 430
Wydawnictwa 431

NAUKI KLINICZNE ZACHOWAWCZE 433

Postępy nauk klinicznych zachowawczych – Eugeniusz Józef Kucharz 435
Ogólna charakterystyka interny 435
Wydawnictwa 437
Towarzystwo Internistów Polskich 438
Gastroenterologia – Witold Bartnik 441
Ośrodki gastroenterologiczne 441
Warszawa 441
Kraków 444
Białystok 445
Lublin 446
Poznań 447
Wrocław 447
Katowice 447
Bydgoszcz 448
Łódź 449
Szczecin 449
Gdańsk 449
Wydawnictwa 450
Towarzystwo 450
Endokrynologia – Janusz Nauman 451
Wprowadzenie 451
Katowice 451
Kraków 453
Łódź 455
Poznań 457
Warszawa 459
Wrocław 462
Białystok 463
Szczecin 463
Polskie Towarzystwo Endokrynologiczne 464
Podsumowanie 465
Kardiologia – Eugeniusz Józef Kucharz 467
Wprowadzenie 467
Ośrodki i szkoły kardiologiczne 468
Postępy 471
Diagnostyka kardiologiczna 471
Choroba niedokrwienna serca 473
Nadciśnienie tętnicze 477
Rehabilitacja kardiologiczna 479
Epidemiologia chorób serca 479
Inne zagadnienia kardiologiczne 480
Wydawnictwa 480
Polskie Towarzystwa Kardiologiczne 481
Podsumowanie 482
Nefrologia – Janusz Ostrowski 483
Wprowadzenie 483
Kliniki i oddziały nefrologiczne 483
Warszawa 483
Wrocław 484
Kraków 486
Gdańsk 486
Poznań 487
Łódź 487
Lublin 488
Katowice 488
Białystok 489
Leczenie nerkozastępcze 489
Dializa otrzewnowa 489
Hemodializa 491
Erytropoetyna 494
Polskie Towarzystwo Nefrologiczne 494
Polacy w międzynarodowych towarzystwach nefrologicznych 495
Wydawnictwa 495
Podsumowanie 495
Diabetologia – Anna Marek, Małgorzata Marcysiak 497
Katedry i kliniki 497
Diabetologia dziecięca 499
Poradnie diabetologiczne 500
Postępy w leczeniu cukrzycy 500
Towarzystwa. Wydawnictwa 504
Podsumowanie 506
Ftyzjatria i pulmonologia – Eugeniusz Józef Kucharz, Jerzy Kozielski 507
Wprowadzenie 507
Ośrodki 507
Gruźlica 510
Rak płuca 511
Inne choroby płuc 512
Wydawnictwa. Towarzystwo 513
Podsumowanie 514
Reumatologia – Eugeniusz Józef Kucharz 515
Wprowadzenie 515
Postępy 516
Patofizjologia i patomorfologia oraz zagadnienia kliniczne chorób reumatycznych 516
Układowe choroby tkanki łącznej 520
Towarzystwo. Wydawnictwa 523
Hematologia – Renata Paliga 525
Wstęp 525
Ośrodki 525
Postępy hematologii 527
Publikacje 533
Polskie Towarzystwo Hematologów 534
Hematologia jako specjalizacja medyczna 534
Czasopisma 534
Alergologia – Eugeniusz Józef Kucharz 535
Wprowadzenie 535
Postępy 536
Patofizjologia chorób alergicznych 536
Epidemiologia chorób alergicznych 537
Zagadnienia kliniczne i terapeutyczne 538
Towarzystwo. Wydawnictwa 539
Pediatria – Marian Krawczyński 541
Organizacja opieki zdrowotnej nad dziećmi 541
Lecznictwo ambulatoryjne (otwarte) i profilaktyka 542
Opieka zdrowotna nad dzieckiem szkolnym 543
Lecznictwo szpitalne i sanatoryjne 543
Uniwersyteckie kliniki pediatryczne 544
Pediatryczne instytuty resortowe 545
Sytuacja zdrowotna, epidemiologiczna i demograficzna 545
Choroby społeczne i zakaźne 545
Szczepienia 546
Sytuacja demograficzna 547
Zachorowalność i umieralność dzieci w wieku 1–4 lat 548
Zachorowalność i umieralność dzieci powyżej 4. r.ż. 549
Podział pediatrii na tzw. specjalności szczegółowe 550
Neonatologia i perinatologia 550
Gastroenterologia 551
Hematologia i onkologia 552
Kardiologia 553
Nefrologia 555
Endokrynologia 555
Pneumonologia i alergologia 556
Neurologia 558
Reumatologia 559
Medycyna szkolna 559
Polskie Towarzystwo Pediatryczne (PTP) 561
Czasopisma i podręczniki 562
Najważniejsze publikacje książkowe 562
Dermatologia i wenerologia – Maria Błaszczyk-Kostanecka 563
Kliniki 563
Oddziały szpitalne 565
Wenerologia 565
Gruźlica skóry 567
Mikologia 568
Dermatologia zawodowa 568
Alergologia 568
Immunopatologia 569
Badania nad autoimmunologiczną patogenezą chorób pęcherzowych 570
Badania nad etiopatogenezą chorób tkanki łącznej 571
Badania nad wirusem brodawczaka ludzkiego 572
Badania nad etiopatogenezą łuszczycy 572
Współpraca polsko-niemiecka 572
Polskie Towarzystwo Dermatologiczne 573
Wydawnictwa 574
Podsumowanie 574
Neurologia – Hanna Celnik 575
Pierwsze lata po II wojnie światowej 575
Warszawa 576
Klinika Neurologii I Wydziału Lekarskiego AM 576
Klinika Neurologii II Wydziału Lekarskiego 577
Instytut Psychiatrii i Neurologii 578
Klinika Neurologiczna II Centralnego Szpitala Klinicznego WAM 578
Klinika Neurologii Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej 578
Kraków 579
Poznań 579
Lublin 580
Gdańsk 581
Łódź 581
Klinika Neurologiczna Akademii Medycznej 581
Klinika Neurologiczna Wojskowej Akademii Medycznej 582
Wrocław 582
Szczecin 583
Zabrze 583
Białystok 583
Polskie Towarzystwo Neurologiczne (PTN) 583
Wydawnictwa 584
Podsumowanie 584
Psychiatria – Tadeusz Nasierowski 585
Wstęp 585
Higiena psychiczna 587
Psychiatria kliniczna 589
Psychiatria sądowa 592
Sowietyzacja polskiej psychiatrii 593
Stopniowe wychodzenie spod sowieckiej kurateli 599
Kliniki 601
Zakończenie 605
Choroby zakaźne – Wojciech Noszczyk 607
Wprowadzenie 607
Ośrodki akademickie 609
Białystok 609
Bydgoszcz 609
Gdańsk 610
Górny Śląsk 610
Kraków 612
Lublin 612
Łódź 612
Poznań 613
Szczecin 613
Warszawa 614
Wrocław 615
Wybrane choroby zakaźne 616
Towarzystwo. Wydawnictwa 621
Okulistyka – Lech Bieganowski 623
Odbudowa klinik i tworzenie nowych 623
Jaglica 625
Serologia 625
Zaćma 626
Laseroterapia 627
Jaskra 628
Odwarstwienia siatkówki 629
Nowotwory 630
Transplantacje rogówki 630
Leczenie zeza 630
Polskie Towarzystwo Okulistyczne (PTO) 631
Wydawnictwa 632
Podsumowanie 632

NAUKI KLINICZNE ZABIEGOWE 633

Chirurgia ogólna – Andrzej Wysocki, Wojciech Noszczyk 635
Lata 1944–1949 635
Ośrodki chirurgiczne 635
Praca zawodowa 638
Lata 1950–1969 639
Ośrodki chirurgiczne 639
Praca zawodowa 653
Specjalizacja. Nadzór specjalistyczny 654
Lata 70. i 80. 655
Ośrodki chirurgiczne 655
Praca zawodowa 660
Specjalizacja 662
Postępy 662
Współpraca międzynarodowa 668
Towarzystwo Chirurgów Polskich 670
„Polski Przegląd Chirurgiczny” 670
Nie tylko chirurgia 672
Zakończenie 673
Torakochirurgia – Andrzej Wysocki 675
Postępy 678
Kardiochirurgia – Andrzej Wysocki 683
Powstawanie i rozwój oddziałów i klinik kardiochirurgicznych 683
Postępy 689
Chirurgia naczyniowa – Wojciech Noszczyk, Andrzej Wysocki 691
Postępy 692
Chirurgia dziecięca – Józef Janczy 697
Warszawa 698
Gdańsk 702
Łódź 703
Wrocław 704
Szczecin 705
Lublin 707
Kraków 707
Poznań 709
Białystok 710
Górny Śląsk 711
Towarzystwa naukowe 711
Chirurgia plastyczna – Jerzy Jankau 713
Wprowadzenie 713
Specjalizacja 713
Ośrodki chirurgii plastycznej 714
Polanica-Zdrój 714
Warszawa 714
Łódź 716
Gdańsk 717
Inne miasta 718
Postępy 718
Przeszczepy skóry, mikrochirurgia i ekspandery tkankowe 718
Operacje w zakresie twarzoczaszki 719
Chirurgia plastyczna nosa i małżowin usznych 719
Chirurgia rekonstrukcyjna piersi 720
Oparzenia 720
Chirurgia kosmetyczna/estetyczna 721
Towarzystwo. Podręczniki 722
Podsumowanie 722
Neurochirurgia – Tomasz Trojanowski 723
Warszawa 723
Kraków 726
Łódź 727
Wrocław 728
Gdańsk 729
Poznań 729
Lublin 730
Bydgoszcz 731
Białystok 731
Szczecin 732
Górny Śląsk 732
Rzeszów 733
Towarzystwo naukowe. Wydawnictwa 733
Podsumowanie 734
Transplantologia – Jacek Szmidt, Magdalena Durlik 735
Informacje wstępne 735
Przeszczepianie nerek 736
Warszawa 736
Wrocław 741
Katowice 742
Kraków 742
Gdańsk 743
Szczecin 743
Białystok 743
Przeszczepianie serca 743
Przeszczepianie wątroby 746
Przeszczepianie trzustki 748
Przeszczepianie szpiku 749
Przeszczepianie rogówki 749
Uwagi końcowe 749
Ortopedia, traumatologia, rehabilitacja lecznicza – Andrzej Nowakowski, Włodzimierz Witczak 751
Poznań 751
Warszawa 753
Kraków 756
Dolny Śląsk 756
Górny Śląsk 757
Szczecin 758
Gdańsk 758
Łódź 760
Lublin 760
Białystok 761
Rehabilitacja lecznicza 761
Towarzystwa. Wydawnictwa 764
Ginekologia i położnictwo – Edmund Waszyński, Wiesław Markwitz 765
Wstęp 765
Dzieje klinik 765
Warszawa 765
Kraków 768
Poznań 769
Łódź 770
Gdańsk 771
Wrocław 772
Lublin 773
Szczecin 774
Śląsk 775
Białystok 776
Bydgoszcz 778
Postępy 780
Rak szyjki macicy 780
Rak i inne nowotwory jajnika 781
Zaburzenia cyklu miesiączkowego i krwawienia maciczne 781
Zakażenia i zapalenia narządu rodnego 782
Niepłodność 782
Antykoncepcja 783
Prowadzenie porodu 783
Amnioskopia 784
Kardiotokografia 784
Wyciągacz próżniowy 784
Badanie równowagi kwasowo-zasadowej w fizjopatologii płodu 785
Diagnostyka, leczenie i profilaktyka konfliktu serologicznego 785
Krwotoki położnicze 785
Polskie Towarzystwo Ginekologiczne i jego sekcje 786
Specjalizacja 787
Wydawnictwa 787
Nie tylko ginekologia 788
Podsumowanie 788
Urologia – Andrzej Borkowski, Janusz Judycki 789
Budowa lecznictwa urologicznego 789
Wprowadzenie specjalizacji z urologii 791
Postępy w leczeniu chorób narządu moczopłciowego 792
Gruźlica układu narządów moczowo-płciowych 793
Zwężenia i wady wrodzone cewki moczowej 793
Wady wrodzone układu moczopłciowego 794
Łagodny rozrost stercza 794
Rak stercza 795
Rak pęcherza moczowego 795
Kamica moczowa 796
Polskie Towarzystwo Urologiczne 797
Wydawnictwa 797
Podsumowanie 798
Laryngologia – Andrzej Obrębowski 799
Baza leczniczo-szkoleniowa 799
Działalność diagnostyczno-lecznicza i naukowa 800
Otologia 800
Audiologia 801
Rynologia 804
Onkologia 805
Foniatria 806
Towarzystwo, podręczniki 807
Uwagi końcowe 807
Anestezjologia – Kinga Niesiołowska-Zagórowska 809
Pierwsze lata powojenne 809
Pionierzy anestezjologii 810
Szkolenie anestezjologów 810
Pielęgniarstwo anestezjologiczne 812
Zakłady, katedry, instytuty 813
Metody znieczulenia. Leki znieczulenia ogólnego 814
Aparatura do znieczulenia wziewnego 815
Intensywna terapia 816
Leczenie bólu. Opieka paliatywna 818
Ratownictwo 819
Towarzystwo Anestezjologów Polskich 820
Wydawnictwa 821
Podsumowanie 822

NAUKI DENTYSTYCZNE 823
Stomatologia – Tomasz Konopka 825
Wprowadzenie 825
Stomatologia zachowawcza 826
Chirurgia stomatologiczna i szczękowo-twarzowa 830
Protetyka stomatologiczna 838
Ortodoncja 844
Periodontologia 848
Stomatologia dziecięca 851
Inne specjalności sprofilowane na stomatologię 853
Wydawnictwa. Towarzystwo 853
Podsumowanie 855

NAUKI DIAGNOSTYCZNE 857

Diagnostyka laboratoryjna – Jerzy Naskalski 859
Pierwsze lata powojenne 859
Specjalizacja z diagnostyki laboratoryjnej 861
Krajowy Zespół Specjalistyczny 863
Nauczanie diagnostyki laboratoryjnej na wydziałach lekarskich 864
Problem zapewnienia wiarygodności badań laboratoryjnych 866
Polskie Towarzystwo Diagnostyki Laboratoryjnej 868
Wydawnictwa 870
Podsumowanie 872
Radiologia – Andrzej Urbanik 873
Lata 1944–1969 873
Lata 1970–1989 877
Polskie Lekarskie Towarzystwo Radiologiczne. Wydawnictwa 881
Podsumowanie 882
Medycyna nuklearna – Leszek Królicki 883
Postępy 884
Instytut Badań Jądrowych 887
Specjalizacje. Towarzystwo. Wydawnictwa 887

VARIA 889
Główna Biblioteka Lekarska – Wojciech Noszczyk 891
Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich – Maria J. Turos 895

POSŁOWIE – Zdzisław Gajda 899

SPIS ILUSTRACJI 907

SKOROWIDZ NAZWISK 919

WYKAZ WAŻNIEJSZYCH SKRÓTÓW 943