ebook Diabetologia wieku rozwojowego

Spis treści ebooka Diabetologia wieku rozwojowego

Rozdział 1. Zaburzenia metaboliczne w cukrzycy – Tomasz Francuz 1
Wprowadzenie 1
Adipocyty 2
Rabdomiocyty 3
Cykl Randla 4
Mitochondria 7
Ciała ketonowe 8
Zaburzenia lipidowe w cukrzycy 11
Piśmiennictwo 12

Rozdział 2. Badania laboratoryjne w diagnostyce cukrzycy i zaburzeniach tolerancji glukozy 13
Oznaczanie glikemii – Bogdan Solnica 13
Oznaczanie glikemii w celach diagnostycznych 13
Oznaczanie glikemii w monitorowaniu leczenia cukrzycy 17
Oznaczanie glukozy w moczu 19
Retrospektywna ocena glikemii 20
Glikacja białek 20
Badania stężenia lipidów – Bogdan Solnica 26
Cholesterol całkowity 26
Cholesterol HDL 27
Cholesterol LDL 27
Cholesterol nie-HDL 28
Apolipoproteina B 28
Cholesterol remnantów 29
Lipoproteina (a) 29
Triglicerydy 30
Badania albuminurii – Bogdan Solnica 30
Oznaczanie ciał ketonowych w moczu i we krwi – Bogdan Solnica 31
Diagnostyczne testy czynnościowe 33
Testy oceniające insulinosekrecję – Krystyna Wyka 33
Metody badania insulinowrażliwości – Agnieszka Szadkowska, Iwona Pietrzak 36
Badania immunologiczne – Krystyna Wyka 40
Badania genetyczne w cukrzycy – Wojciech Młynarski, Maciej Borowiec 43
Cukrzyca typu 1 43
Inne określone typy cukrzycy 43
Piśmiennictwo 45

Rozdział 3. Definicja i klasyfikacja cukrzycy oraz innych zaburzeń tolerancji glukozy – Agnieszka Zmysłowska, Anna Hogendorf 47
Definicja i kryteria diagnostyczne rozpoznania cukrzycy oraz innych zaburzeń tolerancji glukozy 47
Klasyfikacja cukrzycy 50
Piśmiennictwo 53

Rozdział 4. Epidemiologia cukrzycy 55
Podstawowe definicje epidemiologiczne – Agata Chobot, Joanna Polańska, Przemysława Jarosz-Chobot 55
Epidemiologia cukrzycy typu 1 – Elżbieta Niechciał, Grażyna Deja, Joanna Polańska, Przemysława Jarosz-Chobot 58
Dane ogólnoświatowe 58
Dane polskie 61
Czynniki potencjalnie modyfikujące zapadalność 64
Związek pomiędzy zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 a cukrzycą typu 1 68
Śmiertelność w przebiegu cukrzycy typu 1 68
Prognoza 69
Epidemiologia cukrzycy typu 2 – Ewa Rusak, Przemysława Jarosz-Chobot 70
Epidemiologia innych postaci cukrzycy: monogenowej i związanej z mukowiscydozą – Eliza Skała-Zamorowska, Przemysława Jarosz-Chobot, Wojciech Fendler 73
Epidemiologia najczęstszych postaci cukrzycy monogenowej: MODY i noworodkowej 73
Epidemiologia cukrzycy związanej z mukowiscydozą 76
Inne przyczyny genetyczne cukrzyc monogenowych 77
Piśmiennictwo 77

Rozdział 5. Etiopatogeneza, diagnostyka i obraz kliniczny cukrzycy 81
Cukrzyca typu 1 81
Etiopatogeneza – Anna Hogendorf, Wojciech Młynarski 81
Diagnostyka i obraz kliniczny – Agnieszka Szadkowska, Barbara Głowińska-Olszewska 86
Cukrzyca typu 2 95
Etiopatogeneza cukrzycy – Elżbieta Niechciał, Piotr Fichna, Bogda Skowrońska 95
Diagnostyka i obraz kliniczny – Agnieszka Szadkowska, Iwona Pietrzak 103
Cukrzyce monogenowe i zespoły cukrzyc monogenowych – Wojciech Młynarski, Agnieszka Zmysłowska, Wojciech Fendler 106
Wprowadzenie 106
Cukrzyca noworodkowa i cukrzyca o początku w okresie niemowlęcym 107
Autosomalnie dominująca łagodna rodzinna hiperglikemia lub cukrzyca 111
Zespoły cukrzyc monogenowych 113
Monogenowe zespoły związane z insulinoopornością 114
Cukrzyca mitochondrialna 116
Podsumowanie 116
Cukrzyca związana z mukowiscydozą – Lucyna Lisowicz, Artur Mazur 117
Cukrzyca polekowa – Barbara Głowińska-Olszewska 119
Przyczyny cukrzycy polekowej 121
Monitorowanie glikemii w chorobach związanych ze stosowaniem leków diabetogennych 125
Leczenie cukrzycy polekowej na przykładzie cukrzycy posteroidowej 126
Cukrzyca w przebiegu innych chorób – Agnieszka Szypowska 128
Wprowadzenie 128
Guzy wydzielające hormon wzrostu 128
Zespół Cushinga 129
Zespół policystycznych jajników 129
Nadczynność przytarczyc 129
Glukagonoma 129
Pierwotny hiperaldosteronizm 129
Guz chromochłonny nadnerczy 129
Guz wydzielający somatostatynę 130
Guz wydzielający wazoaktywny peptyd jelitowy 130
Zespoły niedoczynności wielogruczołowej 130
Nadczynność tarczycy 130
Piśmiennictwo 130

Rozdział 6. Cele terapii cukrzycy – Anita Horodnicka-Józwa, Elżbieta Petriczko, Agnieszka Szadkowska 135
Cele terapii 135
Parametry wyrównania metabolicznego cukrzycy 137
Wartości docelowe glikemii i hemoglobiny glikowanej 137
Wartości docelowe gospodarki lipidowej 140
Wartości docelowe ciśnienia tętniczego 140
Wartości docelowe parametrów antropometrycznych 140
Zdrowy tryb życia 141
Ocena jakości życia dzieci z cukrzycą 142
Piśmiennictwo 143

Rozdział 7. Farmakoterapia cukrzycy 145
Wprowadzenie – Przemysława Jarosz-Chobot 145
Rodzaje insulin – Halla Kamińska, Przemysława Jarosz-Chobot 146
Insuliny posiłkowe (bolus) 147
Insuliny podstawowe (bazalne) 149
Bezpieczeństwo analogów 152
Insuliny biopodobne 153
Modele insulinoterapii – Przemysława Jarosz-Chobot, Halla Kamińska, Ewa Rusak 153
Czynnościowa intensywna insulinoterapia 153
Konwencjonalna insulinoterapia 159
Inne modele insulinoterapii 160
Czynnościowa intensywna insulinoterapia przy użyciu osobistych pomp insulinowych – Agnieszka Szadkowska, Andrzej Gawrecki, Przemysława Jarosz-Chobot, Małgorzata Myśliwiec 160
Czynnościowa intensywna insulinoterapia – metoda wielokrotnych wstrzyknięć – Halla Kamińska, Przemysława Jarosz-Chobot 182
Dostosowanie dawki insuliny – Ewa Rusak, Przemysława Jarosz-Chobot, Agnieszka Szadkowska 185
Modyfikacje insulinoterapii – Ewa Rusak, Przemysława Jarosz-Chobot 188
Intensywna insulinoterapia z zastosowaniem różnych insulin posiłkowych 188
Terapia łączona – osobista pompa insulinowa z insuliną bazalną 189
Rozcieńczanie insuliny 189
Insulinoterapia z metforminą 190
Insulinoterapia z lekami inkretynowymi 190
Insulinoterapia z flozynami 191
Technika wstrzyknięć insuliny – Halla Kamińska, Przemysława Jarosz-Chobot 191
Urządzenia do podawania insuliny 194
Miejscowe powikłania związane ze wstrzyknięciami insuliny 196
Absorbcja insuliny 196
Przechowywanie insuliny 197
Inne leki przeciwhiperglikemiczne – Beata Mianowska, Agnieszka Szadkowska 198
Metformina 198
Leki inkretynowe 199
Flozyny 202
Inne leki stosowane w leczeniu cukrzycy typu 2 202
Piśmiennictwo 203

Rozdział 8. Samokontrola w cukrzycy 205
Glukometry – Agnieszka Zubkiewicz-Kucharska, Anna Noczyńska, Bodgan Solnica 205
Systemy ciągłego monitorowania stężenia glukozy – Agnieszka Szadkowska, Andrzej Gawrecki, Przemysława Jarosz-Chobot, Małgorzata Myśliwiec 207
Systemy krótkoterminowe ciągłego monitorowania stężenia glukozy 210
Systemy długoterminowe ciągłego monitorowania stężenia glukozy 212
Dodatkowe funkcjonalności systemów ciągłego monitorowania stężenia glukozy – integracja z innymi urządzeniami 213
Edukacja pacjentów w zakresie systemów ciągłego monitorowania stężenia glukozy 214
Analiza danych z systemów ciągłego monitorowania stężenia glukozy 215
Działania niepożądane 218
Korzyści kliniczne 219
Piśmiennictwo 220

Rozdział 9. Nowoczesne technologie w leczeniu cukrzycy – Agnieszka Szadkowska, Tomasz Klupa, Sebastian Seget, Andrzej Gawrecki 221
Systemy zintegrowane działające w trybie manualnym 222
Systemy automatycznego podawania insuliny 224
Systemy automatycznego podawania insuliny dostępne w Polsce 226
Smartpeny 231
Piśmiennictwo 232

Rozdział 10. Żywienie w cukrzycy – Beata Sińska, Agnieszka Szypowska, Przemysława Jarosz-Chobot 233
Wprowadzenie 233
Zapotrzebowanie energetyczne 233
Główne założenia diety w cukrzycy 234
Zasady racjonalnego sposobu żywienia w cukrzycy 235
Węglowodany 237
Białko 240
Tłuszcze 240
Cholesterol 242
Sterole roślinne 243
Izomery trans nienasyconych kwasów tłuszczowych 243
Sól kuchenna 244
Alkohol 244
Witaminy i mikroelementy 245
Substancje intensywnie słodzące (słodziki) i inne substancje słodzące 245
Wybrane modele żywienia stosowane w cukrzycy 246
Dieta śródziemnomorska 246
Dieta DASH 247
Diety wegetariańskie 247
Diety bogatobiałkowe i niskowęglowodanowe 248
Otyłość u dzieci i młodzieży 248
Dyslipidemie u dzieci i młodzieży 250
Celiakia 251
Mukowiscydoza 254
Alergia na gluten i nietolerancja laktozy 254
Narzędzia w edukacji żywieniowej 255
Liczenie węglowodanów 257
Piśmiennictwo 258

Rozdział 11. Aktywność fizyczna w cukrzycy – Andrzej Gawrecki, Sebastian Seget, Artur Myśliwiec, Agnieszka Szadkowska 259
Wprowadzenie 259
Rodzaje wysiłku fizycznego 261
Zasady postępowania i współpracy z osobami z cukrzycą aktywnymi fizycznie 262
Insulinoterapia podczas wysiłku fizycznego 263
Terapia metodą wielokrotnych wstrzyknięć insuliny 264
Terapia za pomocą osobistej pompy insulinowej 264
Terapia za pomocą hybrydowych zamkniętych pętli 266
Terapia łączona – wlew podstawowy i insulina długo działająca 270
Odżywianie sportowca 270
Uczestnictwo w zawodach sportowych 271
Przeciwwskazania do uprawiania sportu i udziału w zawodach sportowych u dzieci i młodzieży z cukrzycą 271
Piśmiennictwo 272

Rozdział 12. Opieka psychologiczna w przebiegu cukrzycy – Malwina Musiał-Paździor, Beata Zduńczyk 275
Wprowadzenie 275
Zalecenia dotyczące opieki psychologicznej nad dziećmi z cukrzycą 276
Piśmiennictwo 282

Rozdział 13. Zasady terapii w poszczególnych typach cukrzycy 283
Cukrzyca typu 1 – Agnieszka Szypowska, Lidia Groele, Przemysława Jarosz-Chobot, Agnieszka Szadkowska 283
Insulinoterapia 283
Cukrzyca typu 2 – Elżbieta Niechciał, Bogda Skowrońska, Agnieszka Szadkowska 287
Wprowadzenie 287
Terapia początkowa cukrzycy typu 2 u dzieci i młodzieży 288
Zasady terapii przewlekłej cukrzycy typu 2 u dzieci i młodzieży 289
Monitorowanie leczenia 294
Czy cukrzyca typu 2 jest odwracalna? 295
Leczenie cukrzycy związanej z mukowiscydozą – Lucyna Lisowicz, Artur Mazur 296
Insulinoterapia 296
Leczenie żywieniowe 297
Cele i monitorowanie leczenia 297
Zasady terapii cukrzyc monogenowych – Agnieszka Zmysłowska, Wojciech Młynarski 298
Piśmiennictwo 300

Rozdział 14. Edukacja zdrowotna 301
Edukacja zdrowotna w cukrzycy – Agnieszka Szypowska, Anna Taczanowska 301
Metody edukacji 302
Problemy edukacji w różnych grupach chorych 302
Dokumentowanie problemów edukacji 303
Ocena skuteczności edukacji 303
Międzynarodowe i krajowe wytyczne edukacji zdrowotnej w cukrzycy – Agnieszka Szypowska, Anna Taczanowska 304
Medycyna zdrowego stylu życia – Anna Tkacz, Karolina Piątek, Artur Myśliwiec 307
Medycyna stylu życia – zdefiniowanie i filozofia 307
Wyzwania związane z globalnym upowszechnieniem strategii medycyny stylu życia 308
Zmiana nawyków nieprawidłowego stylu życia – Agnieszka Lejk, Artur Myśliwiec, Anna Tkacz, Karolina Piątek, Przemysława Jarosz-Chobot 311
Wprowadzenie 311
Teorie zmian zachowań zdrowotnych 311
Praktyki w medycynie stylu życia 314
Motywacja jako główny element medycyny stylu życia 314
Piśmiennictwo 315

Rozdział 15. Ostre powikłania cukrzycy 317
Cukrzycowa kwasica ketonowa – Agnieszka Szadkowska, Iwona Pietrzak, Małgorzata Myśliwiec 317
Definicja 317
Epidemiologia 317
Patogeneza 318
Czynniki ryzyka rozwoju cukrzycowej kwasicy ketonowej 318
Obraz kliniczny 319
Leczenie 320
Powikłania cukrzycowej kwasicy ketonowej 326
Stan hiperglikemiczno-hiperosmolalny – Joanna Nazim, Małgorzata Myśliwiec 328
Definicja 328
Epidemiologia 328
Patogeneza 329
Obraz kliniczny 329
Leczenie 330
Powikłania stanu hiperglikemiczno-hiperosmolalnego 331
Hipoglikemia poinsulinowa – Beata Mianowska 332
Wprowadzenie 332
Fizjologia homeostazy glikemii i zaburzenia regulacji glikemii w cukrzycy typu 1 333
Definicja i podział hipoglikemii 335
Przyczyny i objawy hipoglikemii 336
Leczenie i zapobieganie hipoglikemii 337
Piśmiennictwo 340

Rozdział 16. Przewlekłe powikłania cukrzycy 343
Cukrzycowa choroba oczu – Katarzyna Zorena, Małgorzata Myśliwiec, Katarzyna Michalska-Małecka, Paulina Glasner-Smiatacz 343
Historia naturalna zmian na dnie oka w przebiegu cukrzycy 343
Definicja oraz patomechanizm retinopatii cukrzycowej 344
Klasyfikacja cukrzycowej choroby oczu 346
Cukrzycowy obrzęk plamki 347
Diagnostyka retinopatii cukrzycowej 349
Badania przesiewowe w kierunku wykrycia zmian na dnie oka 351
Czynniki ryzyka rozwoju i progresji retinopatii cukrzycowej 351
Leczenie retinopatii cukrzycowej 353
Zaćma i jaskra u pacjentów z cukrzycą 355
Cukrzycowa choroba nerek – Agnieszka Szadkowska, Joanna Nazim, Przemysława Jarosz-Chobot 357
Wprowadzenie 357
Definicja nefropatii cukrzycowej 358
Epidemiologia 358
Patogeneza 359
Hiperglikemia 360
Zaburzenia lipidowe 361
Zmiany hemodynamiczne 361
Zaburzenia wartości ciśnienia tętniczego 361
Inne czynniki 361
Diagnostyka 363
Zapobieganie i leczenie 366
Neuropatia cukrzycowa – Barbara Głowińska-Olszewska 368
Definicja 368
Epidemiologia 368
Patogeneza 369
Podział 372
Diagnostyka 377
Leczenie 381
Podsumowanie 383
Zaburzenia ciśnienia tętniczego – Iwona Pietrzak, Agnieszka Szadkowska, Małgorzata Myśliwiec 384
Wprowadzenie 384
Epidemiologia 386
Patogeneza 386
Konsekwencje nadciśnienia tętniczego 386
Pomiar nadciśnienia tętniczego i badania dodatkowe 387
Leczenie nadciśnienia tętniczego 387
Choroby układu sercowo-naczyniowego w cukrzycy – diagnostyka i ocena ryzyka – Barbara Głowińska-Olszewska, Iwona Pietrzak 389
Epidemiologia 389
Patogeneza wczesnych zmian miażdżycowych 390
Czynniki ryzyka makroangiopatii w cukrzycy. Możliwości profilaktyki i leczenie 393
Badania diagnostyczne 403
Podsumowanie 409
Inne przewlekłe powikłania 410
Zaburzenia rozwoju somatycznego – Mieczysław Szalecki, Marta Wysocka-Mincewicz 410
Zaburzenia dojrzewania – Marta Wysocka-Mincewicz, Mieczysław Szalecki 416
Zmiany skórne – Grażyna Kamińska-Winciorek, Hubert Arasiewicz 423
Zmiany stawowe i kostne – Mieczysław Szalecki 434
Zmiany w jamie ustnej – Joanna Kunert, Anna Tkacz 441
Gastropareza i inne zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego – Jarosław Kwiecień 448
Choroby wątroby związane z hiperglikemią u dzieci – Katarzyna Bąk-Drabik 453
Piśmiennictwo 462

Rozdział 17. Zaburzenia lipidowe – Matylda Hennig, Anna Wołoszyn-Durkiewicz, Maria Skalska, Agnieszka Brandt-Varma, Małgorzata Myśliwiec 475
Zaburzenia lipidowe w cukrzycy 475
Wprowadzenie 475
Badania przesiewowe w kierunku dyslipidemii u pacjentów z cukrzycą 477
Dyslipidemia w cukrzycy typu 1 477
Hipercholesterolemia 478
Hipertriglicerydemia 479
Otyłość i cukrzyca typu 2 481
Leczenie zaburzeń lipidowych 481
Podsumowanie 486
Hipercholesterolemia rodzinna 486
Leczenie zaburzeń lipidowych 489
Leczenie hamujące białko PCSK9 489
Monitorowanie skuteczności leczenia 490
Podsumowanie 490
Piśmiennictwo 491

Rozdział 18. Choroby współwystępujące z cukrzycą typu 1 493
Choroby tarczycy – Artur Bossowski, Hanna Borysewicz-Sańczyk 493
Choroba Hashimoto 494
Choroba Gravesa-Basedowa 497
Zalecenia 498
Celiakia – Agata Chobot, Katarzyna Górowska-Kowolik 500
Definicja i patogeneza 500
Obraz kliniczny 500
Diagnostyka i różnicowanie 502
Leczenie i monitorowanie 504
Choroba Addisona – Artur Bossowski, Hanna Borysewicz-Sańczyk 506
Zaburzenia odporności u dzieci z cukrzycą – Anna Hogendorf 509
Piśmiennictwo 511

Rozdział 19. Psychiatryczne aspekty leczenia cukrzycy u dzieci i młodzieży – Marta Herstowska, Agnieszka Butwicka, Malwina Musiał-Paździor 515
Zaburzenia psychiczne w cukrzycy typu 1 515
Epidemiologia 516
Etiologia 516
Rozpoznanie 517
Powikłania 520
Zaburzenia psychiczne u dzieci i nastolatków z chorobą otyłościową i cukrzycą typu 2 522
Zaburzenia psychiczne u nastolatków z diagnozą cukrzycy w przebiegu mukowiscydozy 525
Piśmiennictwo 525

Rozdział 20. Postępowanie w ostrych stanach infekcyjnych i zabiegu chirurgicznym u pacjenta z cukrzycą 527
Ostre stany infekcyjne – Agnieszka Zubkiewicz-Kucharska, Anna Noczyńska 527
Postępowanie podczas zabiegów chirurgicznych u dzieci z cukrzycą – Beata Mianowska, Sebastian Seget 530
Wstęp 530
Ogólne zasady dotyczące okresu przed- i okołozabiegowego u dzieci i młodzieży z cukrzycą (dla małych i dużych zabiegów) 531
Szczegółowe zasady postępowania dotyczące dużych zabiegów 532
Szczegółowe zasady postępowania dotyczące małych zabiegów 535
Zabiegi u pacjentów leczonych osobistą pompą insulinową – uwagi ogólne 537
Opieka pooperacyjna – małe i duże zabiegi 538
Sytuacje szczególne 539
Systemy ciągłego monitorowania stężenia glukozy podczas zabiegu u pacjenta z cukrzycą 540
Zabiegi u pacjentów leczonych systemami automatycznej podaży insuliny 541
Piśmiennictwo 541

Rozdział 21. Szczepienia u dzieci z cukrzycą typu 1 – Agnieszka Zubkiewicz-Kucharska, Anna Noczyńska 543
Piśmiennictwo 545

Rozdział 22. Cukrzyca a ciąża 547
Ciąża powikłana cukrzycą – Katarzyna Cypryk, Monika Żurawska-Kliś 547
Wprowadzenie 547
Patofizjologia cukrzycy ciążowej 548
Czynniki ryzyka rozwoju cukrzycy ciążowej 548
Wpływ hiperglikemii matczynej na rozwój płodu 549
Opieka przedkoncepcyjna w cukrzycy przedciążowej 551
Leczenie cukrzycy w okresie ciąży 554
Leczenie cukrzycy po porodzie 560
Podsumowanie 561
Antykoncepcja – Ewa Wender-Ożegowska 562
Piśmiennictwo 568

Rozdział 23. Dziecko matki z cukrzycą typu 1 – Agnieszka Zubkiewicz-Kucharska, Anna Noczyńska 569
Piśmiennictwo 574

Rozdział 24. Nowe terapie w cukrzycy typu 1 575
Badania przesiewowe w kierunku cukrzycy typu 1 w populacji ogólnej – nowe perspektywy i wyzwania – Agnieszka Szypowska, Przemysława Jarosz-Chobot 575
Badania przesiewowe 577
Badania przesiewowe u krewnych osób z cukrzycą typu 1 577
Populacyjne badania przesiewowe noworodków w kierunku cukrzycy typu 1 577
Badania przesiewowe populacyjne 578
Podsumowanie 580
Profilaktyka cukrzycy typu 1 – Natalia Marek-Trzonkowska, Małgorzata Myśliwiec 581
Immunoterapia – Natalia Marek-Trzonkowska, Piotr Trzonkowski 584
Konwencjonalna immunosupresja 585
Terapia autoantygenami 585
Terapie biologiczne 586
Terapie komórkowe i przeszczepy szpiku 588
Terapie oparte na przeszczepach tkanek lub komórek produkujących insulinę – Piotr Trzonkowski 590
Piśmiennictwo 594

Rozdział 25. Hiperglikemia w stanach nagłych – Joanna Nazim, Ewa Rusak 597
Piśmiennictwo 600

Rozdział 26. Opieka diabetologiczna 601
Pediatryczna opieka diabetologiczna – Agnieszka Szadkowska, Małgorzata Myśliwiec, Małgorzata Szmigiero-Kawko 601
Plan opieki diabetologicznej 601
Diabetologiczny zespół terapeutyczny 604
Oddział diabetologiczny 606
Poradnia diabetologiczna 607
Telemedycyna 609
Przejście z diabetologicznej opieki pediatrycznej do opieki dla dorosłych – Agnieszka Szadkowska, Andrzej Gawrecki, Małgorzata Myśliwiec, Przemysława Jarosz-Chobot 609
Opieka w placówce oświatowo-wychowawczej – Małgorzata Urbańska-Kosińska, Iwona Pietrzak, Piotr Zieliński, Monika Zamarlik, Przemysława Jarosz-Chobot 612
Informacje ogólne i podstawy prawne 612
Zadania placówki opiekuńczo-wychowawczej wobec dziecka z cukrzycą typu 1 613
Wybór zawodu – Andrzej Marcinkiewicz, Agnieszka Szypowska, Przemysława Jarosz-Chobot 615
Prawo jazdy – Andrzej Marcinkiewicz, Przemysława Jarosz-Chobot 616
Wsparcie instytucji państwa – Monika Zamarlik, Karolina Piątek, Piotr Zieliński, Przemysława Jarosz-Chobot 618
Orzekanie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności 619
Świadczenia finansowe dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością lub ich opiekunów 622
Programy Państwowego Funduszu Osób Niepełnosprawnych (PFRON) 624
Turnusy rehabilitacyjne 625
Ulgi w korzystaniu z komunikacji 626
Pomoc dla studentów z cukrzycą 627
Pomoc społeczna 630
Wybrane ulgi i odpisy podatkowe 631
Organizacje pacjentów i nieformalne grupy samopomocowe wspierające osoby z cukrzycą – Monika Zamarlik, Karolina Piątek 633
Wprowadzenie 633
Działalność organizacji pozarządowych wspomagających osoby z cukrzycą 634
Portale internetowe i media społecznościowe jako nieformalne grupy wsparcia 636
Rada Doradcza Pacjentów 637
Podsumowanie 637
Wybrane organizacje cukrzycowe (stan na 31.07.2024 r.) 638
Piśmiennictwo 641

Rozdział 27. Diabetologiczne towarzystwa naukowe i współpraca międzynarodowa – Agata Chobot, Arkadiusz Michalak, Ewa Rusak, Anna Wołoszyn-Durkiewicz 643

Skorowidz 647

Szczegóły ebooka Diabetologia wieku rozwojowego

Wydawca:

PZWL

Rok wydania:

2024

Typ publikacji:

Ebook

Język:

polski

Format:

mobi,epub

ISBN:

978-83-01-23985-5

ISBN wersji papierowej:

978-83-01-23579-6

Wydanie:

2

Redakcja:

Małgorzata Myśliwiec,Przemysława Jarosz-Chobot,Agnieszka Szadkowska

Miejsce wydania:

Warszawa

Liczba Stron:

662

Recenzje ebooka Diabetologia wieku rozwojowego