ebook Diagnostyka laboratoryjna w pielęgniarstwie i położnictwie

Spis treści ebooka Diagnostyka laboratoryjna w pielęgniarstwie i położnictwie

1. PODSTAWY DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ - Olga Ciepiela 1
1.1. Funkcjonowanie medycznego laboratorium diagnostycznego 1
1.2. Struktura pracowni w rutynowym medycznym laboratorium diagnostycznym 2
1.3. Wartości referencyjne i ich stosowanie w interpretacji wyników 5
1.4. Dlaczego diagnostyka laboratoryjna 8
2. BADANIA RUTYNOWE, CITO I W MIEJSCU OPIEKI NAD PACJENTEM - Lech Chrostek 10
2.1. Legislacja trybu wykonania badań 10
2.2. Tryb rutynowy wykonania badań laboratoryjnych 11
2.3. Tryb pilny wykonania badań laboratoryjnych 15
2.4. Badania wykonywane w miejscu opieki nad pacjentem 18
3. KONTROLA JAKOŚCI BADAŃ WYKONYWANYCH W MIEJSCU OPIEKI NAD PACJENTEM - Rafał Nikodem Wlazeł 23
3.1. Kontrola jakości zależna od typu urządzenia i technologii pomiaru wykorzystywanych w obszarze POCT 25
3.1.1. Zestawy jednokrotnego użytku z odczytem wizualnym - testy jakościowe 26
3.1.2. Urządzenia elektroniczne „paskowe” - precyzja i dokładność pomiaru 29
3.1.3. Urządzenia elektroniczne „kartridżowe” - wieloaspektowe podejście kontrolne 31
3.1.4. Zaawansowane analizatory ,,typu laboratoryjnego” - automatyzacja oraz informatyczna centralizacja kontroli jakości 33
3.2. Aspekty pozaanalityczne związane z kontrolą jakości w obszarze POCT 34
3.2.1. Rodzaj materiału kontrolnego i faza przedanalityczna w obszarze POCT 35
3.2.2. Oznaczenia kontrolne w celu zapewnienia wiarygodności obszaru POCT 37
3.3. Działania naprawcze i dokumentacja kontroli jakości obszaru POCT 38
3.4. Podsumowanie 40
4. PRZYGOTOWANIE PACJENTA DO POBIERANIA MATERIAŁU DO BADAŃ LABORATORYJNYCH - Milena Małecka 45
4.1. Standardowe warunki pobierania krwi 45
4.2. Czynniki zewnątrz- i wewnątrzosobnicze wpływające na wynik badania 46
4.2.1. Rytm okołodobowy 47
4.2.2. Położenie ciała 47
4.2.3. Wysokość nad poziomem morza 48
4.2.4. Dieta 48
4.2.5. Aktywność fizyczna 49
4.2.6. Leki, suplementy diety, zioła, witaminy 50
4.2.7. Używki (tytoń, kofeina, narkotyki, alkohol) 51
4.3. Przygotowanie pacjenta do badania moczu 52
4.4. Przygotowanie pacjenta do badania kału 54
4.5. Przygotowanie pacjenta do prób czynnościowych 56
4.5.1. Doustny test tolerancji glukozy - DTTG (oralglucose tolerance test, OGTT) 56
4.5.2. Próba doustnego obciążenia żelazem (test wchłaniania żelaza) 57
4.6. Przygotowanie pacjenta do badania nasienia 57
4.7. Przygotowanie pacjenta do badań układu hemostazy 58
4.8. Przygotowanie pacjenta do pobierania próbki śliny 60
5. POBIERANIE MATERIAŁU DO BADAŃ LABORATORYJNYCH - Ewa Gruszewska 62
5.1. Pobieranie krwi 63
5.1.1. Pobieranie krwi żylnej 64
5.1.2. Pobieranie krwi tętniczej 68
5.1.3. Pobieranie krwi włośniczkowej 68
5.2. Pobieranie moczu 70
5.3. Pobieranie płynów 73
5.3.1. Pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego 73
5.3.2. Pobieranie płynów z jam ciała 74
5.3.3. Pobieranie płynu stawowego 75
5.4. Pobieranie innych materiałów diagnostycznych 76
5.4.1. Pobieranie kału 76
5.4.2. Pobieranie śliny 78
5.5. Organizacja miejsca pobrań materiału do badań laboratoryjnych 79
6. POBIERANIE MATERIAŁU DO BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH - Halina Marchel 81
6.1. Zasady ogólne pobierania materiału do badań mikrobiologicznych 83
6.1.1. Zakres ogólny zadań personelu odpowiedzialnego za pobieranie próbek do badań mikrobiologicznych 84
6.2. Wybrane zagadnienia szczegółowe 85
6.2.1. Pobieranie materiału w celu diagnostyki mikrobiologicznej zakażeń łożyska naczyniowego 85
6.2.2. Pobieranie próbek moczu na posiew 90
6.2.3. Pobieranie próbek w celu diagnostyki mikrobiologicznej zakażeń skóry i tkanek miękkich 94
6.2.4. Pobieranie materiałów z dróg oddechowych do badań wirusologicznych 96
6.3. Transportowanie materiałów do badań mikrobiologicznych 97
6.3.1. Zasady ogólne 97
7. TRANSPORT I PRZECHOWYWANIE MATERIAŁU DO BADAŃ LABORATORYJNYCH - Milena Małecka 100
7.1. Wstęp 100
7.2. Obowiązki osoby transportującej materiał biologiczny 102
7.3. Przechowywanie i transport krwi do badań 103
8. BŁĘDY PRZEDLABORATORYJNE - Hanna Zborowska 105
8.1. Etapy fazy przedlaboratoryjnej 107
8.1.1. Błędy związane z przygotowywaniem zlecenia na badania 108
8.1.2. Błędy związane z przygotowaniem pacjenta do badania 110
8.1.3. Błędy związane z techniką i etapem pobierania próbek 112
8.1.4. Zbyt długi czas przechowywania próbek przed wysłaniem i opóźniony transport próbek do laboratorium 119
9. BŁĘDY LABORATORYJNE I POZALABORATORYJNE - Hanna Zborowska 121
9.1. Etap przedanalityczny 121
9.2. Etap analityczny (wykonanie oznaczenia, postępowanie analityczne) 122
9.2.1. Wybór metody 122
9.2.2. Rodzaje błędów w fazie analitycznej 124
9.3. Błąd fazy poanalitycznej 125
10. OCENA RÓWNOWAGI KWASOWO-ZASADOWEJ - PODSTAWY FIZJOLOGICZNE I ASPEKTY ANALITYCZNE W ZAKRESIE DIAGNOSTYKI POCT - Marzena Iwanowska 127
10.1. Wstęp 127
10.2. Izohydria jako jedno z podstawowych praw homeostatycznych 128
10.3. Typy zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej 130
10.4. Kompensacja 130
10.5. Opis wyniku gazometrii 131
10.5.1. Obraz kwasicy metabolicznej 133
10.5.2. Obraz kwasicy oddechowej 133
10.5.3. Obraz zasadowicy metabolicznej 134
10.5.4. Obraz zasadowicy oddechowej 135
10.5.5. Obraz zaburzenia mieszanego 135
10.6. Pobranie materiału 136
10.7. Jakość próbki 137
10.8. Analiza próbki krwi pobranej na gazometrię 138
11. OCENA WYBRANYCH PARAMETRÓW BIOCHEMICZNYCH CHORÓB WĄTROBY I NEREK - PODSTAWY FIZJOLOGICZNE I ASPEKTY ANALITYCZNE W ZAKRESIE DIAGNOSTYKI POCT - Marzena Iwanowska 140
11.1. Wątroba 140
11.1.1. Przemiana barwników żółciowych 140
11.1.2. Synteza białek w wątrobie 141
11.1.3. Mocznik 142
11.1.4. Amoniak 142
11.1.5. Enzymy wątrobowe 142
11.1.6. Materiał do badań laboratoryjnych 143
11.2. Nerki 144
11.2.1. Funkcje nerek 144
11.2.2. Powstawanie moczu 145
11.2.3. Badania laboratoryjne w chorobach nerek i układu moczowego 145
11.2.4. Podsumowanie 151
12. DIAGNOSTYKA ZABURZEŃ METABOLIZMU GLUKOZY W PRAKTYCE PIELĘGNIARSKIEJ I POŁOŻNICZEJ - Bogdan Solnica 152
12.1. Oznaczanie stężenia glukozy we krwi 152
12.1.1. Zagadnienia przedanalityczne 152
12.1.2. Metody oznaczania stężenia glukozy we krwi 153
12.2. Rozpoznawanie cukrzycy/stanu przedcukrzycowego 154
12.2.1. Stan przedcukrzycowy 155
12.2.2. Doustny test tolerancji glukozy (DTTG) 156
12.2.3. Badania laboratoryjne w określaniu typu cukrzycy 157
12.2.4. Badania przesiewowe w kierunku cukrzycy typu 2 159
12.2.5. Badania przesiewowe w kierunku hiperglikemii w ciąży 160
12.3. Monitorowanie leczenia cukrzycy - ocena wyrównania gospodarki węglowodanowej 161
12.3.1. Oznaczanie glikemii w czasie rzeczywistym 161
12.3.2. Retrospektywna ocena glikemii 163
12.4. Diagnostyka laboratoryjna ostrych powikłań cukrzycy 167
12.5. Diagnostyka laboratoryjna przewlekłych powikłań cukrzycy 168
12.6. Diagnostyka laboratoryjna stanów hipoglikemicznych 170
13. PODSTAWY HEMATOLOGII - Agnieszka Wiśniewska 172
13.1. Wstęp 172
13.2. Morfologia krwi 173
13.3. Niedokrwistości 177
13.4. Zmiany ilościowe elementów morfotycznych 180
13.4.1. Zmiany liczby leukocytów 180
13.4.2. Zmiana liczby płytek krwi 181
14. DIAGNOSTYKA ZABURZEŃ UKŁADU KRZEPNIĘCIA KRWI - Paweł Kozłowski 183
14.1. Fizjologia układu krzepnięcia krwi - wybrane wiadomości 183
14.2. Diagnostyka laboratoryjna zaburzeń układu hemostazy 186
14.3. Wybrane podstawowe testy układu hemostazy 187
14.3.1. Czas protrombinowy 189
14.3.2. Czas częściowej tromboplastyny po aktywacji 191
14.3.3. Ocena stężenia dimeru D 193
14.4. Uwagi końcowe 194
15. TESTY IMMUNOCHROMATOGRAFICZNE W PRAKTYCE - Olga Ciepiela 197
15.1. Typy testów immunochromatograficznych 197
15.1.1. Testy jakościowe i półilościowe 197
15.1.2. Testy kanapkowe (niekompetycyjne) i kompetycyjne 198
15.2. Zalety i wady testów immunochromatograficznych 199
15.3. Budowa testów immunochromatograficznych 199
15.4. Zasada działania testów immunochromatograficznych 200
15.4.1. Testy kanapkowe (niekompetycyjne) 200
15.4.2. Testy kompetycyjne 202
15.5. Uwagi ogólne 204
16. DIAGNOSTYKA NIEPŁODNOŚCI - Przemysław Ciepiela 206
16.1. Niepłodność 206
16.2. Diagnostyka czynnika żeńskiego niepłodności 207
16.3. Diagnostyka czynnika męskiego niepłodności 218
17. WYBRANE ZAGADNIENIA DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ U KOBIET CIĘŻARNYCH - Monika Jabłonowska 227
17.1. Diagnostyczne badania laboratoryjne w aspekcie nowego standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej 227
17.1.1. Ocena funkcji tarczycy 230
17.1.2. Cukrzyca ciężarnych (gestational diabetes mellitus, GDM) 231
17.1.3. Badania z grupy TORCH 233
17.2. Podstawowe badania laboratoryjne w monitorowaniu przebiegu ciąży - odrębności fizjologiczne i znaczenie 237
17.2.1. Zmiany w morfologii krwi 237
17.2.2. Zmiany w układzie krzepnięcia 238
17.3. Diagnostyka wybranych zespołów klinicznych 239
17.3.1. Diagnostyka laboratoryjna i różnicowanie zespołu HELLP z innymi mikroangiopatiami związanymi z ciążą 239
17.3.2. Stan przedrzucawkowy 242
17.3.3. Rzucawka 242
17.3.4. Ostre żółciowe stłuszczenie wątroby (AFLP) 242
17.3.5. Cholestaza ciężarnych 244
18. SEROLOGIA GRUP KRWI I PODSTAWY TRANSFUZJOLOGII - Katarzyna Popko 246
18.1. Serologia grup krwi - immunohematologia, podstawy immunologiczne 246
18.2. Charakterystyka podstawowych układów grupowych 249
18.2.1. Układ ABO 249
18.2.2. Układ Rh 252
18.2.3. Układ grupowy Kell 252
18.2.4. Układ grupowy Kidd 253
18.2.5. Układ grupowy Duffy (Fy) 254
18.2.6. Układ grupowy MNS 254
18.3. Zasady immunologiczne doboru preparatów krwiopochodnych 254
18.4. Dobór preparatów osoczowych 255
18.5. Dobór krwinek płytkowych 256
18.6. Podstawowe badania laboratoryjne w serologii grup krwi 256
18.6.1. Pobranie krwi do badań serologicznych 256
18.6.2. Identyfikacja grupy krwi w układzie ABO i antygenie D z układu Rh 257
18.6.3. Identyfikacja przeciwciał odpornościowych - testy antyglobulinowe 258
18.7. Zasady doboru i toczenia preparatów krwiopochodnych 260
18.8. Monitorowanie przebiegu toczenia preparatów krwiopochodnych, odczyny i reakcje niepożądane 263
18.9. Choroba hemolityczna płodu i noworodka 265
18.10. Preparaty stosowane w transfuzjologii 267
18.10.1. Krew pełna konserwowana - KPK 268
18.10.2. Koncentrat krwinek czerwonych - KKCz 268
18.10.3. Koncentrat krwinek płytkowych - KKP 268
18.10.4. Koncentrat granulocytarny 268
18.10.5. Osocze świeżo mrożone FFP 268
19. WYBRANE ASPEKTY DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ W OKRESIE NOWORODKOWYM - Monika Jabłonowska 271
19.1. Pobieranie materiału do badań laboratoryjnych 271
19.1.1. Pobieranie materiału do badań równowagi kwasowo-zasadowej (RKZ) w trybie POCT 271
19.1.2. Pobieranie krwi do pozostałych badań laboratoryjnych 273
19.2. Metoda oceny niedotlenienia okołoporodowego - gazometria krwi pępowinowej 276
19.3. Żółtaczka noworodków 277
19.3.1. Żółtaczka fizjologiczna 277
19.3.2. Żółtaczka patologiczna 278
19.3.3. Przyczyny hiperbilirubinemii niezwiązanej (pośredniej) 279
19.3.4. Przyczyny hiperbilirubinemii związanej (bezpośredniej) 279
19.3.5. Diagnostyka żółtaczek 280
19.4. Sepsa noworodków 282
19.4.1. Diagnostyka laboratoryjna sepsy noworodkowej 283
20. BADANIA PRZESIEWOWE NOWORODKÓW - Mariusz Ołtarzewski 287
20.1. Wstęp 287
20.1.1. Dlaczego prowadzimy badania przesiewowe noworodków 287
20.2. Opis programu 288
20.3. Ogólne zasady realizacji badań przesiewowych noworodków 290
20.4. Etapy badania przesiewowego 291
20.4.1. Rejestracja etykiet 291
20.4.2. Pobieranie próbek krwi na bibułę - szpitale i położne 292
20.4.3. Przygotowanie do wysyłki 296
20.4.4. Rejestracja w laboratorium 297
20.4.5. Testy przesiewowe (laboratorium) 297
20.4.6. Powiadamianie i wezwanie dziecka 297
20.4.7. Kontrola komputerowa obiegu próbek i diagnostyki potwierdzającej 298
20.4.8. Kontrola komputerowa diagnostyki potwierdzającej 298
20.4.9. Baza danych, statystyka 298
20.5. Algorytmy badań przesiewowych noworodków 298
20.5.1. Wrodzona niedoczynność tarczycy (WNT) 299
20.5.2. Fenyloketonuria (PKU) 300
20.5.3. Mukowiscydoza (CF) 300
20.5.4. Badanie przesiewowe wrodzonych wad metabolizmu (WWM) metodą MS/MS 301
20.5.5. Wrodzony przerost nadnerczy (WPN) 302
20.5.6. Deficyt biotynidazy 303
20.5.7. Rdzeniowy zanik mięśni (SMA) 304
20.6. Diagnostyka specjalistyczna i monitorowanie leczenia 305
20.7. Podsumowanie 308
21. DIAGNOSTYKA POEKSPOZYCYJNA W PRZYPADKU NARAŻENIA NA KONTAKT Z CZYNNIKAMI ZAKAŹNYMI - Marzena Iwanowska 313
21.1. Definicje 313
21.2. HCV 315
21.3. HBV 316
21.3.1. HBsAg 317
21.3.2. HBeAg 317
21.3.3. Anty-HBs 317
21.3.4. Anty-HBe 318
21.3.5. Anty-HBc IgM 318
21.3.6. Anty-HBc total 318
21.4. HIV 319
22. WYKONYWANIE BADAŃ LABORATORYJNYCH PRZEZ PIELĘGNIARKI/ POŁOŻNE A CZYNNOŚCI DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ - Anna Augustynowicz, Michał Waszkiewicz 321
22.1. Wstęp 321
22.2. Wykonywanie badań diagnostycznych przez pielęgniarki i położne 323
22.3. Czynności diagnostyki laboratoryjnej 325
22.4. Podsumowanie 326
ANEKS. WYKAZ BADAŃ WYKONYWANYCH W PRZYKŁADOWYM LABORATORIUM DIAGNOSTYCZNYM WRAZ Z BADANYM MATERIAŁEM I ZAKRESAMI WARTOŚCI REFERENCYJNYCH DLA OSÓB DOROSŁYCH - Olga Ciepiela 329
SKOROWIDZ 343

Szczegóły ebooka Diagnostyka laboratoryjna w pielęgniarstwie i położnictwie

Wydawca:

PZWL

Rok wydania:

2021

Typ publikacji:

Ebook

Język:

polski

Format:

epub,mobi

ISBN:

978-83-200-6433-9

ISBN wersji papierowej:

978-83-200-6356-1

Wydanie:

1

Redakcja:

Olga Ciepiela

Liczba Stron:

370

Recenzje ebooka Diagnostyka laboratoryjna w pielęgniarstwie i położnictwie