ebook Doświadczenia traumatyczne a uzależnienie od alkoholu Małgorzata Dragan

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2008

Psychiatrzy i psycholodzy kliniczni od wielu lat zajmują się związkiem między doświadczeniami traumatycznymi a uzależnieniem od alkoholu. W ramach tej problematyki podstawowymi zagadnieniami są rozpowszechnienie i natura doświadczeń traumatycznych oraz ich konsekwencje dla osób mających problemy z alkoholem. Głównym celem badań opisanych w książce jest próba empirycznego określenia stopnia rozpowszechnienia różnego rodzaju zdarzeń traumatycznych w ciągu życia oraz bieżącego rozpowszechnienia zaburzenia po stresie traumatycznym (PTSD) wśród pacjentów leczących się z powodu uzależnienia od alkoholu, jak również analiza porównawcza pacjentów uzależnionych od alkoholu, u których stwierdzono występowanie doświadczeń traumatycznych i/lub PTSD z pacjentami bez doświadczeń traumatycznych i PTSD w zakresie różnych zmiennych dotyczących przebiegu uzależnienia i leczenia.

Opisane badania dostarczyły cennych danych na temat skali rozpowszechnienia doświadczeń traumatycznych wśród pacjentów leczących się z powodu uzależnienia od alkoholu. Z przeprowadzonych analiz wynika, że ponad 80% badanych doświadczyło przynajmniej jednego zdarzenia traumatycznego, a ponad połowa - więcej niż jednego. Najbardziej rozpowszechnione okazały się: przemoc fizyczna w dzieciństwie, przemoc fizyczna w wieku dorosłym, groźny dla życia wypadek, napad z użyciem siły fizycznej, bycie świadkiem zabójstwa lub przemocy oraz traumatyczna utrata bliskiej osoby. Wskaźnik bieżącego występowania PTSD wyniósł 25%.

Studium to wypełnia lukę w badaniach nad rozpowszechnieniem doświadczeń traumatycznych i PTSD wśród pacjentów uzależnionych od alkoholu oraz dostarcza nowych danych przez odniesienie podejmowanej problematyki do szerszego kontekstu funkcjonowania zdrowotnego w aspekcie psychicznym oraz przebiegu terapii uzależnienia.

Spis treści ebooka Doświadczenia traumatyczne a uzależnienie od alkoholu

Wprowadzenie 11

Część I. PTSD i uzależnienie od alkoholu: definicje, metody pomiaru i epidemiologia 15

Zaburzenie po stresie traumatycznym (PTSD) 15
Definicja zdarzenia traumatycznego 16
Typologia zdarzeń traumatycznych 17
Pozostałe kryteria diagnostyczne PTSD 19
Metody pomiaru zdarzeń traumatycznych i PTSD 23
Epidemiologia zdarzeń traumatycznych i PTSD 27
Badania nad rozpowszechnieniem zdarzeń traumatycznych 27
Badania nad rozpowszechnieniem PTSD 30
Czynniki ryzyka dla doświadczeń traumatycznych i PTSD 33
Uzależnienie od alkoholu 36
Kryteria diagnostyczne uzależnienia od alkoholu 38
Metody pomiaru uzależnienia od alkoholu 42
Epidemiologia uzależnienia od alkoholu 44
Czynniki ryzyka rozwoju uzależnienia od alkoholu 45

Część II. Występowanie doświadczeń traumatycznych i PTSD u pacjentów uzależnionych: przegląd badań i implikacje praktyczne 49

Badania kliniczne nad współwystępowaniem PTSD i uzależnienia od alkoholu 50
Charakterystyka pacjentów po doświadczeniu traumy, z diagnozą PTSD i uzależnienia od alkoholu 56
Terapia pacjentów po doświadczeniu traumy, z diagnozą PTSD i uzależnienia od alkoholu 57

Część III. Kontekst teoretyczny i empiryczny badań nad rozpowszechnieniem zdarzeń traumatycznych i PTSD wśród pacjentów uzależnionych od alkoholu 60

Wybrane koncepcje teoretyczne wyjaśniające rozwój PTSD 60
Koncepcja psychobiologiczna van der Kolka 61
Koncepcje poznawcze PTSD 65
Koncepcja Foa i współpracowników 65
Koncepcja Ehlers i Clarka 69
Wybrane koncepcje wyjaśniające mechanizmy powstawania uzależnienia od alkoholu 73
Neurobiologiczne podstawy efektów psychologicznych wywoływanych przez alkohol 75
Alkohol a regulacja emocjonalna 79
Integracja koncepcji dotyczących rozwoju PTSD i uzależnienia 85
Koncepcje teoretyczne wyjaśniające związek między doświadczeniami traumatycznymi, PTSD i uzależnieniem od alkoholu 86
Badania epidemiologiczne nad współwystępowaniem PTSD i uzależnienia od alkoholu 93
Związek przyczynowy i funkcjonalny między PTSD i uzależnieniem od alkoholu 95

Część IV. Rozpowszechnienie zdarzeń traumatycznych i PTSD w grupie pacjentów uzależnionych od alkoholu. Badania własne 99

Zastosowane narzędzia badawcze 101
Osoby badane 107
Charakterystyka demograficzna osób badanych 107
Charakterystyka osób badanych pod względem przebiegu uzależnienia i terapii 109
Procedura badań 112
Wyniki badań 114
Rozpowszechnienie zdarzeń traumatycznych 114
Rozpowszechnienie zdarzeń traumatycznych – wyniki analiz danych uzyskanych w Kwestionariuszu stresujących zdarzeń życiowych (SLESQ) 115
Rozpowszechnienie zdarzeń traumatycznych – wyniki analiz danych uzyskanych w części 1 i 2 Skali do diagnozy stresu traumatycznego (PDS) 117
Rozpowszechnienie zdarzeń traumatycznych – wyniki pozostałych analiz 120
Rozpowszechnienie PTSD 125
Rozpowszechnienie PTSD i poziom nasilenia objawów pourazowych 126
Występowanie PTSD a wskaźniki przemocy seksualnej i fizycznej 129
Poziom objawów pourazowych a liczba kategorii zdarzeń traumatycznych 131
Nasilenie objawów pourazowych a zdarzenia traumatyczne różnego rodzaju 132
Doświadczenia traumatyczne, PTSD a nasilenie objawów uzależnienia od alkoholu 134
Nasilenie objawów pourazowych a długość terapii uzależnienia i abstynencji 135
Występowanie PTSD a warunki badania 137
Podsumowanie i dyskusja wyników 137
Literatura 152