Za darmo

ebook Działania dostosowawcze w gospodarce światowej w odpowiedzi na globalne wyzwania w warunkach niestabilności

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach

Rok wydania: 2024

Rozważania podjęte w ramach niniejszej monografii koncentrują się na identyfikacji oraz interpretacji działań dostosowawczych do zakłóceń funkcjonowania gospodarki światowej w okresie niestabilności wywołanej wybuchem pandemii oraz wojny Rosji z Ukrainą. Przyjęto perspektywę globalną, tj. gospodarki światowej. Postawiono główne pytanie badawcze: jakie działania dostosowawcze zostały podjęte przez podmioty gospodarki światowej w odpowiedzi na wstrząsy wywołane pandemią COVID-19 i wojną w Ukrainie w różnych obszarach funkcjonowania (społecznych, gospodarczych, technologicznych, handlowych itp.)? W analizach pochylono się w szczególności nad działaniami podejmowanymi w trzeciej dekadzie XXI wieku w odpowiedzi na globalne wyzwania obserwowane w gospodarce światowej, jednak dla porównania rozszerzono horyzont czasowy analiz na wcześniejsze lata. Publikacja jest skierowana do szerokiego grona czytelników. Może stanowić źródło wiedzy dla pracowników naukowych i praktyków, jak również studentów oraz być wykorzystywana jako pomoc dydaktyczna.

Spis treści ebooka Działania dostosowawcze w gospodarce światowej w odpowiedzi na globalne wyzwania w warunkach niestabilności

WSTĘP 7

1. NIERÓWNOŚCI EKONOMICZNE W WARUNKACH NIESTABILNOŚCI GOSPODARKI ŚWIATOWEJ (Sylwia Talar) 11
1.1. Wprowadzenie 11
1.2. Istota niestabilności gospodarki światowej 12
1.3. Koncepcje nierówności 13
1.4. Oddziaływanie niestabilności gospodarki światowej na globalne nierówności 16
1.5. Zagrożenia wynikające z drastycznych nierówności i ekstremalnego bogactwa 20
1.6. Koncepcje rozwiązania problemu ekstremalnego bogactwa 24
1.7. Podsumowanie 26
Literatura 27

2. ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE W WARUNKACH GLOBALNEJ NIESTABILNOŚCI (Małgorzata Dziembała) 33
2.1. Wprowadzenie 33
2.2. Rola Światowej Organizacji Zdrowia w walce z pandemią COVID-19 34
2.2.1. Powstanie i zadania Światowej Organizacji Zdrowia 34
2.2.2. Aktywność WHO na rzecz walki z pandemią COVID-19 35
2.3. Rola Grupy Banku Światowego w zakresie walki z pandemią 40
2.3.1. Zadania Banku Światowego 40
2.3.2. Działania Grupy Banku Światowego w odpowiedzi na pandemię COVID-19 41
2.4. Rola ONZ w łagodzeniu skutków społecznych i ekonomicznych wojny w Ukrainie 42
2.4.1. Cele i zadania ONZ 42
2.4.2. Pomoc ekonomiczna i humanitarna udzielana przez ONZ dla Ukrainy 43
2.5. Podsumowanie 46
Literatura 47

3. INICJATYWY ODDOLNE W WARUNKACH GLOBALNEJ NIESTABILNOŚCI (Joanna Kos-Łabędowicz) 49
3.1. Wprowadzenie 49
3.2. Charakterystyka i ograniczenia inicjatyw oddolnych 50
3.3. Rola inicjatyw oddolnych w ograniczaniu skutków niestabilności globalnej gospodarki 56
3.4. Podsumowanie 60
Literatura 61

4. BUDOWANIE ODPORNOŚCI GLOBALNYCH ŁAŃCUCHÓW WARTOŚCI NA WSTRZĄSY WYWOŁANE PANDEMIĄ COVID-19 (Małgorzata Fronczek) 65
4.1. Wprowadzenie 65
4.2. Potrzeba budowania odporności globalnych łańcuchów wartości na wstrząsy 66
4.2.1. Zalety uczestnictwa w globalnych łańcuchach wartości 66
4.2.2. Niekorzystne efekty uczestnictwa w globalnych łańcuchach wartości 67
4.2.2.1. Przenoszenie wstrząsów gospodarczych 67
4.2.2.2. Niedobory dóbr pośrednich (wąskie gardła) 69
4.2.3. Skutki rezygnacji z uczestnictwa w globalnych łańcuchach wartości 70
4.3. Czynniki decydujące o podatności globalnych łańcuchów wartości na wstrząsy 71
4.4. Rekonfiguracja globalnych łańcuchów wartości na skutek szoku pandemicznego 72
4.4.1. Sposoby budowania odporności globalnych łańcuchów wartości na wstrząsy 73
4.4.1.1. Replikacja produkcji 73
4.4.1.2. Relokacja produkcji w ramach globalnych łańcuchów wartości 74
4.4.1.3. Dywersyfikacja źródeł zaopatrzenia w ramach globalnych łańcuchów wartości 76
4.4.1.4. Zarządzanie zapasami 78
4.4.1.5. Regionalizacja globalnych łańcuchów wartości 78
4.4.2. Możliwe działania państwa w celu zwiększenia odporności globalnych łańcuchów wartości na wstrząsy 79
4.4.3. Obserwowane kierunki budowania odporności globalnych łańcuchów wartości 82
4.5. Posumowanie 83
Literatura 84

5. MIĘDZYNARODOWY TRANSFER KAPITAŁU W FORMIE ZIB W WARUNKACH NIESTABILNOŚCI GOSPODARKI ŚWIATOWEJ (Iwona Pawlas) 91
5.1. Wprowadzenie 91
5.2. Wielkość i struktura transferu kapitału w formie ZIB 92
5.2.1. Intensywność międzynarodowych przepływów kapitałowych w formie ZIB 92
5.2.2. Zaangażowanie wybranych gospodarek narodowych w międzynarodowy transfer kapitału w formie ZIB 96
5.3. Ewolucja narodowych polityk inwestycyjnych w odniesieniu do ZIB 102
5.3.1. Ogólne tendencje w zakresie narodowych polityk inwestycyjnych 103
5.3.2. Procedury kontroli inwestycji dotyczące bezpieczeństwa 104
5.4. Międzynarodowe porozumienia inwestycyjne nowej generacji 106
5.5. Gospodarki wiodące ze względu na FDI Confidence Index 108
5.6. Atrakcyjność inwestycyjna regionów według przedsiębiorców 110
5.7. Podsumowanie 112
Literatura 113

6. CYBERBEZPIECZEŃSTWO W CZASIE KONFLIKTU ZBROJNEGO NA PRZYKŁADZIE WOJNY W UKRAINIE (Rafał Świtała) 117
6.1. Wprowadzenie 117
6.2. Rosnąca rola cyberbezpieczeństwa podczas wojny kinetycznej 118
6.3. Możliwości stosowania ofensywnych środków cybernetycznych przez Federację Rosyjską 119
6.4. Praktyka prowadzenia cyberwojny na terenie Ukrainy 121
6.5. Wpływanie na wyniki wyborów przy pomocy dezinformacji 125
6.6. Podsumowanie 126
Literatura 127

7. FINANSOWANIE INNOWACYJNOŚCI W WARUNKACH NIESTABILNOŚCI: WPŁYW PANDEMII COVID-19 I KONFLIKTU NA UKRAINIE (Karolina Tadla) 129
7.1. Wprowadzenie 129
7.2. Definicje, wyzwania i mechanizmy finansowania innowacyjności 130
7.3. Globalne niestabilności i ich wpływ na finansowanie innowacyjności: przypadek pandemii COVID-19 i konfliktu na Ukrainie 131
7.4. Mechanizmy finansowania innowacji w nowej rzeczywistości gospodarczej 133
7.5. Zalecenia i przyszłe kierunki dla polityki gospodarczej i zarządzania finansami 134
7.6. Podsumowanie 136
Literatura 136

8. POLITYKA ENERGETYCZNA W WARUNKACH GLOBALNEJ NIESTABILNOŚCI (Anna Czech) 138
8.1. Wprowadzenie 138
8.2. Geopolityczne skutki inwazji na Ukrainę a bezpieczeństwo energetyczne 139
8.3. Wyzwania polityki klimatycznej i dekarbonizacji 141
8.4. Transformacja energetyczna jako odpowiedź na kryzys gospodarczy 145
8.5. Zielona transformacja w kontekście pandemii i konfliktu na Ukrainie 148
8.6. Podsumowanie 150
Literatura 151

SPIS RYSUNKÓW 155
SPIS TABEL 156