ebook Dzieci ulicy. Studium szczególnego problemu miejskiego Krzysztof Frysztacki, Marcjanna Nóżka, Marta Smagacz-Poziemska

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania: 2011

W miastach w Polsce l na świecie są dzieci i młodzież, dla których szeroko rozumiana "ulica" - również rynek, osiedlowe zakamarki czy centrum handlowe - jest ważną, a niekiedy główną przestrzenią życiową.
Współczesne, tytułowe dzieci ulicy są przez autorów książki przedstawiane jako jeden z przejawów wielkomiejskiej rzeczywistości, jej specyfiki, różnorodności i dynamiki. Analizowane przez pryzmat socjologii problemów społecznych, jest to zjawisko o cechach zarówno lokalnych, jak i globalnych. Książka odnosi się do teoretycznych, empiryczno-praktycznych i aksjologicznych aspektów badań nad dziećmi ulicy w Polsce i na świecie oraz przedstawia rezultaty badań terenowych prowadzonych w Krakowie. Wynika z nich, że z powodu wielości i złożoności cech młodych ludzi oraz czynników ich funkcjonowania w miejskiej przestrzeni nie można dziś mówić o jednym typie dziecka ulicy. Zaproponowana w książce typologia uwzględnia charakter ich więzi z rodziną i z otoczeniem oraz style czy sposoby życia. Wątkiem komplementarnym są refleksje na temat socjologii stosowanej, polityki społecznej oraz pracy socjalnej jako „narzędzia" myślenia i działania w pracy z dziećmi i na rzecz dzieci ulicy.
Prof. dr hab. Krzysztof Frysztacki, dr Marcjanna Nóżka i dr Marta Smagacz-Poziemska ściśle współpracują w ramach Zakładu Socjologii Stosowanej l Pracy Socjalnej w Instytucie Socjologii UJ. Łączą ich zarówno wątki składające się na studia miejskie, jak i zagadnienia problemów społecznych, będące przejawami współczesności i jednocześnie wyzwaniami badawczymi. Ta najnowsza książka jest kontynuacją oraz odzwierciedleniem prowadzonej działalności.

Spis treści ebooka Dzieci ulicy. Studium szczególnego problemu miejskiego

Wprowadzenie 7

Część I. DZIECI ULICY – SPRAWY NIE TAK OCZYWISTE 13

Rozdział 1. Problemy społeczne – problemy wieku dziecięcego i wczesnej młodości 15

1.1. Koncepcje problemów społecznych jako refleksja wprowadzająca 15
1.2. Rozumienie dziecka i dzieciństwa 22
1.3. Wpływ przemian rodziny na sytuację dziecka 27
1.4. Źródła niedostosowania społecznego dzieci i młodzieży 35

Rozdział 2. Młodzi mieszkańcy miast i ich problemowe sprawy 39

2.1. Miasto i jego problemy 39
2.2. Przestrzeń miejska – przestrzeń życiowa młodych ludzi 46
2.3. Podwórko, ulica, rynek, centrum handlowe 51
2.4. Przegląd wybranych typologii dzieci ulicy 53

Rozdział 3. „Dzieci ulicy” przez pryzmat badań i komentarzy międzynarodowych 61

3.1. Społeczeństwo, dzieci-młodzi, miasto 61
3.2. Zjawisko – i problem – życia ulicznego 65
3.3. Patrząc globalnie, widząc zjawiska i działania lokalne 72
3.4. Ulica – dzieci – social welfare 86

Część II. BADANIA KRAKOWSKIE 91

Rozdział 4. Koncepcja i warsztat badań krakowskich 93

4.1. Założenia i cele projektu 93
4.2. Pytania badawcze 96
4.3. Metodologia badań i źródła danych empirycznych 97

Rozdział 5. Krakowskie dzieci i młodzież oraz ich problemy. Prezentacja i analiza danych zastanych 103

5.1. Szkic sytuacji demograficznej dzieci i młodzieży w Krakowie oraz regionie 104
5.2. Sytuacja materialna dzieci i ich rodzin 106
5.3. Sposoby spędzania czasu wolnego i aktywność społeczna młodych mieszkańców Krakowa 109
5.4. Postawy młodzieży wobec substancji psychoaktywnych 117
5.5. Agresja, przestępczość, prostytucja – zmienność problemów 122
5.6. Rozpoznając zjawisko dzieci ulicy 127

Rozdział 6. Dzieci krakowskiej ulicy okiem obserwatora i z perspektywy eksperta 133

6.1. Dzieci ulicy – stereotyp, znaczeniowy worek, adekwatne pojęcie? 133
6.2. Główne cechy wizerunku dzieci ulicy 143
6.3. Stawanie się dzieckiem ulicy. Dynamika zjawiska 164
6.4. Społeczne reakcje na dzieci ulicy – ich źródła i konsekwencje 170

Część III. MYŚLĄC APLIKACYJNIE 177

Rozdział 7. Rekomendacje dla teorii i praktyki 179

7.1. Typologia dzieci ulicy. Nowe spojrzenie 179
7.2. Etyczne i metodologiczne aspekty badań nad dziećmi ulicy 185
7.3. Praca z dziećmi ulicy w Krakowie – rozwiązania i rekomendacje 187

Rozdział 8. Na zakończenie: socjologia stosowana, polityka społeczna, praca socjalna jako narzędzia myślenia i działania 203

Bibliografia 211
Summary 223