ebook Ekonomia międzynarodowa. Tom 2 Teoria i polityka Paul R. Krugman, Maurice Obstfeld, Marc J. Melitz

Spis treści ebooka Ekonomia międzynarodowa. Tom 2

CZĘŚĆ III. KURSY WALUTOWE I MAKROEKONOMIA GOSPODARKI OTWARTEJ 15
13. Rachunki dochodu narodowego i bilans płatniczy 17
13.1. Rachunki dochodu narodowego 21
13.1.1. Produkt narodowy a dochód narodowy 23
13.1.2. Amortyzacja kapitału oraz transfery międzynarodowe 23
13.1.3. Produkt krajowy brutto 24
13.2. Rachunek dochodu narodowego w gospodarce otwartej 25
13.2.1. Konsumpcja 25
13.2.2. Inwestycje 26
13.2.3. Zakupy rządowe 26
13.2.4. Tożsamość dochodu narodowego dla gospodarki otwartej 26
13.2.5. Hipotetyczna gospodarka otwarta 27
13.2.6. Rachunek bieżący i zadłużenie zagraniczne 28
13.2.7. Oszczędności i rachunek bieżący 31
13.2.8. Oszczędności prywatne i rządowe 32
13.3. Rachunki bilansu płatniczego 35
13.3.1. Przykłady transakcji 36
13.3.2. Fundamentalna tożsamość bilansu płatniczego 38
13.3.3. O rachunku bieżącym raz jeszcze 39
13.3.4. Rachunek kapitałowy 40
13.3.5. Rachunek finansowy 41
13.3.6. Błędy i opuszczenia statystyczne 42
13.3.7. Transakcje oficjalnymi aktywami rezerwowymi 43
Podsumowanie 52
Główne pojęcia 53
Problemy i zadania 53
Literatura dodatkowa 56
14. Kursy walutowe i rynek walutowy: ujęcie od strony aktywów
14.1. Kursy walutowe i transakcje międzynarodowe 60
14.1.1. Ceny krajowe i zagraniczne 61
14.1.2. Kursy walutowe i względne ceny 66
14.2. Rynek walutowy 67
14.2.1. Uczestnicy rynku 67
14.2.2. Charakterystyka rynku 70
14.2.3. Kursy kasowe i kursy terminowe 72
14.2.4. Swapy walutowe 74
14.2.5. Kontrakty futures i opcje 74
14.3. Popyt na aktywa w walucie obcej 75
14.3.1. Aktywa i dochody z aktywów 75
14.3.2. Ryzyko i płynność 79
14.3.3. Stopy procentowe 80
14.3.4. Kursy walutowe i dochody z aktywów 80
14.3.5. Prosta reguła 82
14.3.6. Zwrot, ryzyko oraz płynność na rynku walutowym 84
14.4. Równowaga na rynku walutowym 85
14.4.1. Parytet stóp procentowych: podstawowy warunek równowagi 86
14.4.2. Jak zmiany bieżącego kursu walutowego wpływają na oczekiwane przychody? 87
14.4.3. Kurs równowagi 89
14.4.4. Stopy procentowe, oczekiwania i równowaga 91
14.4.5. Wpływ zmian stóp procentowych na bieżący kurs walutowy 92
14.4.6. Wpływ zmian oczekiwań na bieżący kurs walutowy 94
Podsumowanie 97
Główne pojęcia 98
Problemy i zadania 98
Literatura dodatkowa 102
Dodatek: Kursy terminowe oraz pokryty parytet stóp procentowych 103
15. Pieniądz, stopy procentowe i kursy walutowe 107
15.1. Definicja pieniądza: krótki przegląd 110
15.1.1. Pieniądz jako środek wymiany 110
15.1.2. Pieniądz jako jednostka rozliczeniowa 111
15.1.3. Pieniądz jako środek przechowywania wartości 111
15.1.4. Co to jest pieniądz? 112
15.1.5. Jak ustalana jest podaż pieniądza? 112
15.2. Popyt jednostek na pieniądz 112
15.2.1. Oczekiwany zwrot 113
15.2.2. Ryzyko 114
15.2.3. Płynność 114
15.3. Zagregowany popyt na pieniądz 115
15.4. Stopa procentowa w równowadze: wzajemne oddziaływanie podaży pieniądza i popytu na pieniądz 117
15.4.1. Równowaga rynku pieniądza 118
15.4.2. Stopy procentowe i podaż pieniądza 120
15.4.3. Wielkość produkcji a stopa procentowa 121
15.5. Podaż pieniądza i kurs walutowy w krótkim okresie 122
15.5.1. Powiązania między pieniądzem, stopą procentową oraz kursem walutowym 122
15.5.2. Podaż pieniądza w Stanach Zjednoczonych a kurs walutowy dolar/euro 125
15.5.3. Podaż pieniądza w strefie euro a kurs walutowy dolar/euro 127
15.6. Pieniądz, poziom cen i kurs walutowy w długim okresie 127
15.6.1. Pieniądz i cena pieniądza 129
15.6.2. Długookresowe skutki zmian podaży pieniądza 130
15.6.3. Podaż pieniądza a poziom cen – dowody empiryczne 131
15.6.4. Pieniądz i kurs walutowy w długim okresie 133
15.7. Inflacja i dynamika kursu walutowego 133
15.7.1. Krótkookresowa sztywność cen a ich długookresowa elastyczność 133
15.7.2. Trwała zmiana podaży pieniądza a kurs walutowy 138
15.7.3. Przestrzelenia kursu walutowego 141
Podsumowanie 145
Główne pojęcia 146
Problemy i zadania 146
Literatura dodatkowa 150
16. Poziomy cen i kurs walutowy w długim okresie 151
16.1. Prawo jednej ceny 154
16.2. Parytet siły nabywczej 155
16.2.1. Relacja między PPP a prawem jednej ceny 156
16.2.2. PPP w wersji absolutnej i względnej 157
16.3. Długookresowy model kursu walutowego oparty na PPP 158
16.3.1. Fundamentalne równanie podejścia monetarnego 158
16.3.2. Uporczywa inflacja, parytet stóp procentowych i PPP 161
16.3.3. Efekt Fishera 162
16.4. Empiryczne dowody dotyczące PPP i prawa jednej ceny 166
16.5. Wyjaśnienie problemów z PPP 168
16.5.1. Bariery w handlu i dobra niebędące przedmiotem wymiany 168
16.5.2. Odchylenia od wolnej konkurencji 170
16.5.3. Różnice w strukturach konsumpcji i miarach poziomu cen 171
16.5.4. PPP w krótkim i w długim okresie 175
16.6. Poza parytet siły nabywczej: ogólny długookresowy model kursów walutowych 178
16.6.1. Realny kurs walutowy 178
16.6.2. Popyt, podaż i długookresowy realny kurs walutowy 181
16.6.3. Nominalne i realne kursy walutowe w stanie równowagi długookresowej 185
16.7. Międzynarodowe różnice stóp procentowych i realny kurs walutowy 188
16.8. Parytet realnych stóp procentowych 190
Podsumowanie 191
Główne pojęcia 193
Problemy i zadania 193
Literatura dodatkowa 196
Dodatek: Efekt Fishera, stopa procentowa oraz kurs walutowy w ramach podejścia monetarnego uwzględniającego elastyczność cen 198
17. Produkcja i kurs walutowy w krótkim okresie 201
17.1. Wyznaczniki zagregowanego popytu w gospodarce otwartej 204
17.1.1. Wyznaczniki popytu konsumpcyjnego 205
17.1.2. Wyznaczniki rachunku bieżącego 205
17.1.3. Jak zmiany realnego kursu walutowego wpływają na rachunek bieżący? 206
17.1.4. Jak zmiany dochodu do dyspozycji wpływają na rachunek bieżący? 208
17.2. Równanie zagregowanego popytu 208
17.2.1. Realny kurs walutowy i zagregowany popyt 209
17.2.2. Realny dochód i zagregowany popyt 209
17.3. Jak jest ustalana produkcja w krótkim okresie 210
17.4. Równowaga rynku produkcji w krótkim okresie: krzywa DD 212
17.4.1. Produkcja, kurs walutowy i równowaga rynku produkcji 212
17.4.2. Wyprowadzanie krzywej DD 214
17.4.3. Czynniki powodujące przemieszczenie krzywej DD 214
17.5. Równowaga rynku aktywów w krótkim okresie: krzywa AA 218
17.5.1. Produkcja, kurs walutowy i równowaga rynku aktywów 218
17.5.2. Wyprowadzanie krzywej AA 220
17.5.3. Czynniki powodujące przemieszczenie krzywej AA 220
17.6. Krótkookresowa równowaga gospodarki otwartej: połączenie krzywych DD i AA 222
17.7. Przejściowe zmiany polityki pieniężnej i fiskalnej 224
17.7.1. Polityka pieniężna 225
17.7.2. Polityka fiskalna 226
17.7.3. Polityka mająca na celu utrzymanie pełnego zatrudnienia 227
17.8. Skrzywienie inflacyjne i inne problemy kształtowania polityki 229
17.9. Trwałe zmiany polityki pieniężnej i fiskalnej 231
17.9.1. Trwały wzrost podaży pieniądza 231
17.9.2. Dostosowywanie do trwałego wzrostu podaży pieniądza 232
17.9.3. Trwała ekspansja fiskalna 234
17.10. Polityka makroekonomiczna i rachunek bieżący 236
17.11. Stopniowe dostosowywanie przepływów handlowych i dynamika rachunku obrotów bieżących 238
17.11.1. Krzywa J 238
17.11.2. Efekt transmisyjny kursów walutowych i inflacja 240
17.11.3. Rachunek bieżący, majątek i dynamika kursów walutowych 242
17.12. Pułapka płynności 244
Podsumowanie 249
Główne pojęcia 250
Problemy i zadania 250
Literatura dodatkowa 253
Dodatek 1: Handel międzyokresowy i popyt konsumpcyjny 255
Dodatek 2: Warunek Marshalla–Lernera i empiryczne badania elastyczności handlu 258
Dodatek matematyczny: Modele IS–LM i DD–AA 262
18. Stałe kursy walutowe i interwencje na rynku walutowym 269
18.1. Po co badać stałe kursy walutowe? 272
18.2. Interwencja banku centralnego i podaż pieniądza 273
18.2.1. Bilans banku centralnego i podaż pieniądza 273
18.2.2. Interwencja na rynku walutowym i podaż pieniądza 276
18.2.3. Sterylizacja 277
18.2.4. Bilans płatniczy i podaż pieniądza 278
18.3. W jaki sposób bank centralny usztywnia kurs walutowy? 279
18.3.1. Równowaga na rynku walutowym przy stałym kursie walutowym 279
18.3.2. Równowaga na rynku pieniężnym przy kursach stałych 280
18.3.3. Analiza graficzna 281
18.4. Polityka stabilizacyjna przy stałych kursach walutowych 283
18.4.1. Polityka pieniężna 283
18.4.2. Polityka fiskalna 285
18.4.3. Zmiany kursu walutowego 286
18.4.4. Dostosowanie do polityki fiskalnej i zmian kursu walutowego 288
18.5. Kryzysy bilansu płatniczego i ucieczka kapitału 289
18.6. Kurs płynny kierowany i interwencja sterylizowana 292
18.6.1. Doskonała substytucyjność aktywów i nieskuteczność interwencji sterylizowanej 293
18.6.2. Równowaga na rynku walutowym przy niedoskonałej substytucyjności aktywów 296
18.6.3. Skutki interwencji sterylizowanej przy niedoskonałej substytucyjności aktywów 297
18.6.4. Dowody dotyczące skutków sterylizowanej interwencji 299
18.7. Waluty rezerwowe w światowym systemie pieniężnym 300
18.7.1. Mechanizm systemu waluty rezerwowej 301
18.7.2. Asymetryczna pozycja kraju waluty rezerwowej 302
18.8. System waluty złotej 303
18.8.1. Mechanizm systemu waluty złotej 303
18.8.2. Symetryczne dostosowanie pieniężne w systemie waluty złotej 304
18.8.3. Zalety i wady systemu waluty złotej 305
18.8.4. System bimetaliczny 306
18.8.5. System dewizowo-złoty 307
Podsumowanie 312
Główne pojęcia 314
Problemy i zadania 314
Literatura dodatkowa 317
Dodatek 1: Równowaga na rynku walutowym przy niedoskonałej substytucyjności aktywów 319
Popyt 319
Podaż 320
Równowaga 321
Dodatek 2: Moment wystąpienia kryzysu bilansu płatniczego 323
Dodatek matematyczny: Podejście monetarne do bilansu płatniczego 327
19. Międzynarodowe systemy walutowe. Przegląd historyczny 331
19.1. Cele polityki makroekonomicznej w gospodarce otwartej 334
19.1.1. Równowaga wewnętrzna: pełne zatrudnienie i stabilność cen 335
19.1.2. Równowaga zewnętrzna: optymalne saldo rachunku bieżącego 336
19.2. Klasyfikacja systemów walutowych: trylemat polityki pieniężnej w gospodarce otwartej 345
19.3. Międzynarodowa polityka makroekonomiczna w okresie obowiązywania systemu waluty złotej w latach 1870–1914 347
19.3.1. Geneza systemu waluty złotej 347
19.3.2. Równowaga zewnętrzna w warunkach systemu waluty złotej 347
19.3.3. Mechanizm przepływu kruszcu i dostosowań cen 348
19.3.4. „Reguły gry” systemu waluty złotej: mity i rzeczywistość 349
19.3.5. Równowaga wewnętrzna w warunkach systemu waluty złotej 351
19.4. Okres międzywojenny (1918–1939) 353
19.4.1. Krótkotrwały powrót do złota 353
19.4.2. Międzynarodowa dezintegracja gospodarcza 354
19.5. System z Bretton Woods i Międzynarodowy Fundusz Walutowy 357
19.5.1. Cele i struktura MFW 357
19.5.2. Wymienialność walut i rozwój prywatnych przepływów finansowych 359
19.5.3. Spekulacyjne przepływy kapitału i kryzysy 360
19.6. Analiza możliwości polityki gospodarczej zapewnienia równowagi wewnętrznej i zewnętrznej 361
19.6.1. Utrzymywanie równowagi wewnętrznej 362
19.6.2. Utrzymywanie równowagi zewnętrznej 364
19.6.3. Polityka zmian wielkości wydatków i polityka przesunięć wydatków 365
19.7. Problem równowagi zewnętrznej Stanów Zjednoczonych w ramach systemu z Bretton Woods 367
19.7.1. Mechanizm importu inflacji 370
19.7.2. Ocena 371
19.8. Argumenty na rzecz płynnych kursów walutowych 372
19.8.1. Autonomia polityki pieniężnej 373
19.8.2. Symetria 374
19.8.3. Kursy walutowe jako automatyczne stabilizatory 375
19.8.4. Kursy walutowe i równowaga zewnętrzna 377
19.9. Współzależność makroekonomiczna w warunkach kursów płynnych 382
19.10. Czego nauczyliśmy się po 1973 r.? 392
19.10.1. Autonomia polityki pieniężnej 392
19.10.2. Symetria 394
19.10.3. Kurs walutowy jako automatyczny stabilizator 394
19.10.4. Równowaga zewnętrzna 395
19.10.5. Problem koordynacji polityki gospodarczej 396
19.11. Czy stałe kursy walutowe stwarzają możliwość wyboru dla większości krajów? 397
Podsumowanie 398
Główne pojęcia 400
Problemy i zadania 401
Literatura dodatkowa 404
Dodatek: Niepowodzenia koordynacji międzynarodowej polityki gospodarczej 406
20. Globalny rynek kapitałowy: szansa i kryzys 411
20.1. Międzynarodowy rynek kapitałowy i korzyści z handlu 414
20.1.1. Trzy rodzaje korzyści z handlu 414
20.1.2. Niechęć do ryzyka 416
20.1.3. Dywersyfikacja portfela jako motyw międzynarodowej wymiany aktywów 417
20.1.4. Składniki aktywów międzynarodowych: dług a kapitał 418
20.2. Bankowość międzynarodowa i międzynarodowy rynek kapitałowy 419
20.2.1. Struktura międzynarodowego rynku kapitałowego 419
20.2.2. Bankowość typu offshore oraz handel walutami offshore 421
20.2.3. System banków cieni 423
20.3. Banki i niestabilność finansowa 423
20.3.1. Problem upadłości banku 424
20.3.2. Rządowe środki makroostrożnościowe chroniące przed niestabilnością finansową 427
20.3.3. Pokusa nadużycia i problem „zbyt dużych, aby upaść” 430
20.4. Trudności z regulowaniem bankowości międzynarodowej 432
20.4.1. Trylemat finansowy 433
20.4.2. Międzynarodowa współpraca w sferze regulacji aż do 2007 r 435
20.4.3. Międzynarodowe inicjatywy regulacyjne po globalnym kryzysie finansowym 442
20.5. Jak dobrze funkcjonuje międzynarodowy rynek kapitałowy? 445
20.5.1. Zakres międzynarodowej dywersyfikacji portfeli 445
20.5.2. Zakres handlu międzyokresowego 448
20.5.3. Różnice w stopach procentowych między bankowością krajową a offshore 450
20.5.4. Efektywność rynku walutowego 451
Podsumowanie 455
Główne pojęcia 457
Problemy i zadania 457
Literatura dodatkowa 459
Dodatek matematyczny: Niechęć do ryzyka i międzynarodowa dywersyfikacja portfela 461
Analityczne wyprowadzenie optymalnego portfela 462
Graficzne wyprowadzenie optymalnego portfela 463
Oddziaływanie zmian stóp zwrotu 466
21. Optymalne obszary walutowe a euro 471
21.1. Jak ewoluowała wspólna waluta europejska? 475
21.1.1. Co stymulowało europejską współpracę walutową? 475
21.1.2. Europejski System Walutowy (1979–1998) 478
21.1.3. Dominacja walutowa Niemiec i teoria wiarygodności EMS 480
21.1.4. Inicjatywy integracji rynku 482
21.1.5. Europejska Unia Gospodarcza i Walutowa 482
21.2. Euro a polityka gospodarcza w strefie euro 484
21.2.1. Kryteria konwergencji z Maastricht oraz Pakt Stabilności i Wzrostu 484
21.2.2. Europejski Bank Centralny i Europejski System Banków Centralnych 486
21.2.3. Zmieniony Mechanizm Kursowy 487
21.3. Teoria optymalnych obszarów walutowych 487
21.3.1. Integracja gospodarcza i korzyści obszarów o stałych kursach walutowych: krzywa GG 488
21.3.2. Integracja gospodarcza i koszty obszaru stałego kursu walutowego: krzywa LL 490
21.3.3. Decyzja o przystąpieniu do obszaru walutowego: połączenie krzywych GG i LL 494
21.3.4. Co to jest optymalny obszar walutowy? 495
21.3.5. Inne ważne kwestie 496
21.4. Kryzys euro i przyszłość Unii Gospodarczej i Walutowej 501
21.4.1. Początki kryzysu 501
21.4.2. Samospełniająca się niewypłacalność państw i „pętla zagłady” 507
21.4.3. Rozszerzony kryzys i reakcja polityki gospodarczej 509
21.4.4. Bezwarunkowe transakcje pieniężne EBC 511
21.4.5. Przyszłość Unii Gospodarczej i Walutowej 512
Podsumowanie 513
Główne pojęcia 515
Problemy i zadania 515
Literatura dodatkowa 518
22. Kraje rozwijające się: wzrost, kryzys i reformy 521
22.1. Dochód, bogactwo i wzrost w gospodarce światowej 524
22.1.1. Luka między krajami bogatymi i biednymi 524
22.1.2. Czy różnice w dochodzie światowym zmniejszają się z upływem czasu? 525
22.1.3. Znaczenie krajów rozwijających się dla globalnego wzrostu 528
22.2. Cechy strukturalne krajów rozwijających się 529
22.3. Pożyczanie i długi krajów rozwijających się 535
22.3.1. Ekonomia napływów finansowych do krajów rozwijających się 536
22.3.2. Problem niewypłacalności 537
22.3.3. Alternatywne formy napływów finansowych 540
22.3.4. Problem „grzechu pierworodnego” 542
22.3.5. Kryzys zadłużenia w latach 80. XX w 544
22.3.6. Reformy, napływy kapitału i powrót kryzysu 545
22.4. Azja Wschodnia: sukces i kryzys 550
22.4.1. Wschodnioazjatycki cud gospodarczy 550
22.4.2. Azjatyckie słabości 554
22.4.3. Azjatycki kryzys finansowy 556
22.5. Nauka płynąca z kryzysów w krajach rozwijających się 558
22.6. Reformowanie światowej „architektury” finansowej 560
22.6.1. Mobilność kapitału i „trylemat” systemu kursów walutowych 561
22.6.2. Środki „profilaktyczne” 563
22.6.3. Radzenie sobie z kryzysami 565
22.7. Zrozumienie globalnych przepływów kapitałowych i globalny podział dochodu: czy geografia jest przeznaczeniem? 566
Podsumowanie 572
Główne pojęcia 574
Problemy i zadania 575
Literatura dodatkowa 576
Indeks rzeczowy 579
Indeks nazwisk 591