Ebook Farmakologia Ryszard Korbut

Spis treści ebooka Farmakologia

Wstęp XI
Przedmowa do I wydania XIII

ROZDZIAŁ I FARMAKOLOGIA OGÓLNA Rafał Olszanecki, Jacek Jawień 1
I-1. Farmakologia – powstawanie i rodzaje leków – Rafał Olszanecki 2
Farmakologia 2
Rodzaje leków 2
Powstawanie leku 5
I-2. Farmakodynamika – Jacek Jawień 10
Receptory 10
Białka G 13
Cykliczny AMP jako wtórny przekaźnik 15
Wapń jako „król wtórnych przekaźników” 16
Wydzielanie mediatorów przez synapsę 16
Tolerancja na leki 18

ROZDZIAŁ II LEKI AUTONOMICZNEGO UKŁADU NERWOWEGO Jacek Jawień 19
II-1. Wstęp 20
II-2. Leki wpływające na przekaźnictwo cholinergiczne 22
Neurony cholinergiczne i adrenergiczne autonomicznego układu nerwowego 22
Muskarynowe receptory cholinergiczne 23
Receptor nikotynowy 29
II-3. Leki wpływające na złącze nerwowo-mięśniowe 32
Związki niedepolaryzujące 32
Związki depolaryzujące 32
II-4. Leki wpływające na przekaźnictwo adrenergiczne 34
Biosynteza amin katecholowych 34
Receptory adrenergiczne 35
Leki sympatykomimetyczne 35
Leki pobudzające receptory dopaminergiczne 37
Leki o pośrednim działaniu sympatykomimetycznym 37
Leki blokujące wychwyt amin katecholowych 38
Metaboliczna degradacja katecholamin 38
Leki α-adrenolityczne 38
Selektywni antagoniści receptorów α1-adrenergicznych 39
Leki sympatykolityczne 39
Leki β-adrenolityczne (β-blokery) 40

ROZDZIAŁ III ŚRODKI ZNIECZULAJĄCE MIEJSCOWO Rafał Olszanecki 43
Budowa chemiczna i molekularny mechanizm działania 47
Efekty fizjologiczne 49
Farmakokinetyka i podział preparatów 49
Działania niepożądane 51
Zastosowanie kliniczne 52
Kierunki badań nad nowymi środkami znieczulającymi miejscowo 54

ROZDZIAŁ IV LEKI OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO Paweł Wołkow 55
IV-1. Ogólna organizacja ośrodkowego układu nerwowego 56
Neuroprzekaźniki i neuromodulatory 56
Klasyfikacja leków ośrodkowego układu nerwowego 65
IV-2. Leki uspokajające i nasenne 66
Barbiturany 67
Benzodiazepiny 68
Antyhistaminiki 69
Wodzian chloralu 69
Leki działające na pozasynaptyczne receptory GABAA 69
Leki działające wybiórczo na niektóre podjednostki tworzące receptor GABAA 70
Agoniści receptorów melatoninowych 70
Antagoniści receptora dla oreksyny 70
Anksjolityki bez działania nasennego 71
IV-3. Leki stosowane w zaburzeniach czynności elektrycznej ośrodkowego układu nerwowego 72
Rodzaje napadów padaczkowych 72
Leki przeciwpadaczkowe 74
Zasady leczenia napadów padaczkowych 81
Leczenie różnych rodzajów napadów padaczkowych 81
IV-4. Opioidowe leki przeciwbólowe 82
Czyści agoniści receptorowi 83
Mieszani agoniści/antagoniści 85
Czyści antagoniści receptorów opioidowych – leczenie zatruć 85
Inne grupy leków przeciwbólowych 86
IV-5. Środki znieczulenia ogólnego i ogólne zasady anestezji chirurgicznej 87
Anestetyki wziewne 88
Anestetyki dożylne 92
IV-6. Leki przeciwpsychotyczne (neuroleptyki) 94
IV-7. Leki przeciwdepresyjne i stabilizujące nastrój 98
Inhibitory wychwytu monoamin 98
Inhibitory rozkładu monoamin 101
Inne leki przeciwdepresyjne 102
IV-8. Leczenie zespołów otępiennych 103
Leki prokognitywne (nootropowe) 103
IV-9. Leczenie choroby Parkinsona i innych zaburzeń układu pozapiramidowego 105
Leczenie choroby Parkinsona 105
Leczenie choroby Huntingtona 107
Leczenie stwardnienia zanikowego bocznego 107
Leczenie rdzeniowego zaniku mięśni 107
Leczenie stwardnienia rozsianego 108
IV-10. Wpływ alkoholu na ośrodkowy układ nerwowy 110
IV-11. Psychoanaleptyki i psychodysleptyki 111
Farmakoterapia w przypadku uzależnień 115

ROZDZIAŁ V FARMAKOLOGIA AUTAKOIDÓW Jacek Jawień, Rafał Olszanecki 119
V-1. Wstęp – Jacek Jawień 120
V-2. Autakoidy aminowe – Jacek Jawień 121
Histamina 121
Serotonina 123
V-3. Leki używane w leczeniu migreny – Jacek Jawień 124
V-4. Autakoidy peptydowe – Jacek Jawień 126
Bradykinina 126
Angiotensyna 126
Endoteliny 131
V-5. Autakoidy purynowe – Jacek Jawień 132
V-6. Autakoidy gazowe – Jacek Jawień 134
Tlenek azotu 134
Tlenek węgla 139
Siarkowodór 140
V-7. Autakoidy lipidowe – Rafał Olszanecki 141
Czynnik aktywujący płytki krwi 141
Eikozanoidy 142
V-8. Niesteroidowe leki przeciwzapalne – Rafał Olszanecki 156
Mechanizm działania 157
Efekty kliniczne 157
Leki 157
Inne leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe 164
Kierunki poszukiwań nowych NLPZ 166
V-9. Zarys farmakoterapii bólu – Rafał Olszanecki 167
V-10. Farmakoterapia reumatoidalnego zapalenia stawów – Rafał Olszanecki 172
Leki łagodzące objawy choroby 173
Leki modyfikujące przebieg choroby 174
Kierunki poszukiwań nowych leków 179
V-11. Farmakoterapia dny moczanowej – Rafał Olszanecki 180
Leczenie ostrego napadu dny moczanowej 180
Leczenie długotrwałe 181
Kierunki poszukiwań nowych leków 182

ROZDZIAŁ VI IMMUNOFARMAKOLGIA Rafał Olszanecki 183
VI-1. Wstęp 184
VI-2. Ogólna organizacja i funkcje układu immunologicznego 185
VI-3. Leki immunosupresyjne 189
Leki cytotoksyczne 190
Glikokortykosteroidy 192
Leki wiążące się z immunofiliną 192
Przeciwciała i inne leki przeciwko antygenom limfocytów 194
Inhibitory współstymulacji 196
Leki przeciwcytokinowe 197
Przeciwciała przeciwko składnikom dopełniacza 200
Przeciwciała hamujące działanie IgE 200
Przeciwciała przeciwko Rh(D) 201
Przeciwciała i inne leki blokujące molekuły adhezyjne 201
Inne leki immunosupresyjne 201
VI-4. Leki immunostymulujące 205
Interferony 205
Inne cytokiny 207
Mielopoetyczne czynniki wzrostowe 207
Przeciwciała 207
Inne leki immunostymulujące 207
Skrót wiadomości o immunizacji biernej i czynnej 209

ROZDZIAŁ VII LEKI UŻYWANE W ZWALCZANIU INFEKCJI Rafał Olszanecki 211
VII-1. Wstęp 212
VII-2. Farmakobiologia infekcji 213
Wybiórcza toksyczność – ogólne mechanizmy działania leków przeciw drobnoustrojom 213
Zakres, typ, siła działania leków przeciw drobnoustrojom 215
Oporność drobnoustrojów na działanie leków 216
Wzrost drobnoustrojów w środowisku naturalnym 218
VII-3. Środki odkażające 221
VII-4. Leki przeciwbakteryjne i przeciw drobnoustrojom atypowym 226
Pochodne chinoliny 226
Pochodne nitrofuranu 227
Pochodne nitroimidazolu 228
Sulfonamidy i inhibitory reduktazy dihydrofolianu 229
Inhibitory gyrazy 232
Antybiotyki β-laktamowe 233
Antybiotyki glikopeptydowe i lipopeptydowe 244
Antybiotyki aminoglikozydowe i spektynomycyna 245
Tetracykliny i glicylcykliny 248
Antybiotyki makrolidowe, azalidowe, linkozamidowe i ketolidowe 250
Oksazolidynony 251
Streptograminy 252
Inne leki przeciwbakteryjne 252
Leki stosowane w leczeniu gruźlicy i trądu 255
Kierunki poszukiwań nowych leków przeciwbakteryjnych 259
Ogólne zasady stosowania leków przeciwbakteryjnych 260
VII-5. Leki przeciwwirusowe 265
Leki używane w leczeniu zakażeń wirusami Herpes simplex oraz Varicella-zoster 267
Leki używane w leczeniu zakażeń wirusem cytomegalii 270
Leki używane w leczeniu AIDS 271
Leki używane w leczeniu wirusowych zapaleń wątroby 279
Leki używane w leczeniu grypy 281
Leki używane w leczeniu zakażeń wywołanych RSV 283
Inne leki przeciwwirusowe 283
VII-6. Leki przeciwgrzybicze 284
Amfoterycyna B i flucytozyna 284
Azole 285
Echinokandyny 287
Inhibitory epoksydazy skwalenowej 287
Inne leki przeciwgrzybicze 287
VII-7. Leki używane w zakażeniach pierwotniakami 289
Leki używane w leczeniu malarii 289
Leki używane w leczeniu toksoplazmozy 294
Leki używane w leczeniu amebiozy 295
Leki używane w leczeniu rzęsistkowicy 295
Inne leki przeciwpierwotniakowe 295
VII-8. Leki używane w zakażeniach robakami 298
VII-9. Farmakologia w medycynie podróży 302
Chemioprofilaktyka przeciwmalaryczna 302
Leki w apteczce podróżnej 302

ROZDZIAŁ VIII LEKI PRZECIWNOWOTWOROWE Rafał Olszanecki 305
VIII-1. Wstęp 306
VIII-2. Farmakobiologia nowotworów 307
Zmiany na poziomie komórek 307
Wytworzenie się guza, naciekanie i przerzutowanie 309
Ogólne mechanizmy działania leków przeciwnowotworowych 311
Ogólne zasady działania leków na komórki nowotworowe 312
VIII-3. Leki cytotoksyczne 313
Leki alkilujące 316
Antymetabolity 318
Antybiotyki przeciwnowotworowe 321
Pochodne epipodofilotoksyny 323
Pochodne alkaloidów barwinka różyczkowego 324
Taksany (taksoidy) 325
Pochodne kamptotecyny 325
Inne leki cytotoksyczne 325
VIII-4. Leki hormonalne 327
VIII-5. Leki biologiczne 330
VIII-6. Inne leki przeciwnowotworowe 341
Nowe kierunki poszukiwania leków przeciwnowotworowych 342
VIII-7. Ogólne zasady leczenia przeciwnowotworowego 344

ROZDZIAŁ IX LEKI STOSOWANE W CHOROBACH UKŁADÓW I NARZĄDÓW Jacek Jawień, Rafał Olszanecki, Paweł Wołkow 349
IX-1. Leki wpływające na układ hormonalny – Paweł Wołkow 350
Hormony oraz farmakologia podwzgórza i przysadki 350
Hormony tarczycy 357
Hormony kory nadnerczy 362
Hormony płciowe 368
Hormony oraz leki wpływające na metabolizm wapnia i mineralizację kości 377
Homeostaza węglowodanowa, czynność wewnątrzwydzielnicza trzustki i leki przeciwcukrzycowe 385
Leczenie i zapobieganie otyłości 395
IX-2. Leki układu oddechowego – Paweł Wołkow 397
Leki ułatwiające usuwanie śluzu z dróg oddechowych 397
Leki przeciwkaszlowe 399
Leki rozszerzające oskrzela 400
Leki o działaniu przeciwzapalnym 406
Ogólne zasady leczenia astmy oskrzelowej 412
Leczenie samoistnego włóknienia płuc 412
IX-3. Leki układu pokarmowego – Rafał Olszanecki 413
Leki hamujące wymioty i zapobiegające nudnościom 413
Leki wywołujące wymioty 416
Leki stosowane w leczeniu schorzeń przełyku 416
Farmakoterapia choroby refluksowej oraz choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy 417
Leki używane w zwalczaniu biegunki 426
Leki przeczyszczające 428
Leki używane w leczeniu wybranych chorób jelita grubego 430
Leki używane w leczeniu schorzeń wątroby 434
Wybrane leki używane w schorzeniach trzustki 438
IX-4. Leki układu moczowego – Paweł Wołkow 440
Leki moczopędne 440
Leki hamujące diurezę 451
Leczenie łagodnego przerostu gruczołu krokowego 451
Nietrzymanie moczu 453
IX-5. Leki wpływające na układ krwiotwórczy i układ krzepnięcia – Jacek Jawień 454
Leki wpływające na funkcję osocza i komórek krwi 454
Podstawowe preparaty krwiozastępcze 457
Hemostaza 458
Leki hamujące czynność płytek krwi 460
Krzepnięcie włóknikowe 465
Leki hamujące krzepliwość krwi 466
Leczenie przeciwzakrzepowe u chorych z migotaniem przedsionków 475
Leki fibrynolityczne 476
Leki hamujące fibrynolizę 477
IX-6. Leki układu krążenia – Jacek Jawień 478
Niewydolność serca 478
Leki używane w niewydolności serca 479
Leczenie niewydolności serca 483
Farmakologia w reanimacji 484
Blokery kanałów wapniowych 485
Nadciśnienie tętnicze 487
Leki używane w przewlekłym leczeniu nadciśnienia tętniczego 488
Leczenie farmakologiczne przewlekłego nadciśnienia tętniczego 490
Leki stosowane w leczeniu nagłych wzrostów ciśnienia (przełom nadciśnieniowy) 491
Nadciśnienie płucne pierwotne 492
Choroba niedokrwienna serca 493
Leki stosowane w dławicy piersiowej stabilnej 493
Ostre zespoły wieńcowe 497
Leczenie zawału serca z uniesieniem ST 497
Miażdżyca tętnic 499
Leki zmniejszające stężenie lipidów w surowicy 500
Leki antyarytmiczne 505
IX-7. Leki stosowane w dermatologii – Paweł Wołkow 511
Środki stosowane w chorobach zakaźnych skóry 511
Leki o działaniu przeciwzapalnym i immunomodulującym 512
Środki przeciwświądowe 513
Środki keratolityczne 514
Leczenie trądziku pospolitego 514
Leki stosowane w łuszczycy 514
Leczenie oparzeń i ran 515
IX-8. Leki okulistyczne – Paweł Wołkow 516
Leczenie zakażeń w okulistyce 516
Leczenie stanów zapalnych niezwiązanych z zakażeniem 517
Leki stosowane w zwyrodnieniu plamki związanym z wiekiem 518
Leki stosowane w leczeniu jaskry 518
Leki podawane do ciała szklistego 520
Terapia z użyciem komórek macierzystych 520
IX-9. Farmakoterapia w położnictwie – Rafał Olszanecki 521
Leki stosowane w położnictwie 521
Leki stosowane w krwotokach z macicy 523
Leki stosowane w leczeniu stanu przedrzucawkowego i rzucawki 524
Leki stosowane do znieczulenia w czasie porodu 524
Farmakoterapia wybranych schorzeń występujących w okresie ciąży 524

ROZDZIAŁ X ELEMENTY FARMAKOLOGII KLINICZNEJ Jacek Jawień, Rafał Olszanecki, Paweł Wołkow 529
X-1. Farmakokinetyka – Jacek Jawień 530
Absorpcja – wchłanianie leku 530
Dystrybucja 531
Biotransformacja 533
Wydalanie 534
Parametry i modele farmakokinetyczne 535
X-2. Zmienność odpowiedzi na lek i indywidualizacja terapii – Rafał Olszanecki 538
Płeć 540
Wiek 542
Rasa 542
Styl życia 542
Zmienność genetyczna 546
Różnice w budowie organizmu 546
Obecność chorób 546
Równoczesne stosowanie innych leków 550
X-3. Farmakogenetyka i farmakogenomika – Paweł Wołkow 551
Poszukiwanie czynników genetycznych modyfikujących działanie leków 551
Przykłady opisanych czynników genetycznych modyfikujących działanie leku 552
X-4. Odmienności stosowania leków u osób starszych – Rafał Olszanecki 556
Zmiany w farmakokinetyce leków 556
Zmiany w farmakodynamice leków 557
Leki ośrodkowego układu nerwowego 559
Leki układu sercowo-naczyniowego 560
Leki układu pokarmowego 560
Leki układu moczowego 560
Leki przeciwdrobnoustrojowe 560
Leki przeciwzapalne 561
Aspekty praktyczne stosowania leków u starszych pacjentów 561
X-5. Odmienności stosowania leków u dzieci – Rafał Olszanecki 562
Zmiany w farmakokinetyce leków 562
Zmiany w farmakodynamice leków 565
Drogi podawania leków i dawkowanie 565
X-6. Stosowanie leków w okresie ciąży i karmienia – Rafał Olszanecki 567
Zmiany w farmakokinetyce leków w okresie ciąży 567
Przechodzenie leków przez łożysko 567
Stosowanie leków w okresie ciąży i w okresie okołoporodowym 568
Stosowanie leków w okresie karmienia piersią 572
X-7. Niepożądane działania leków – Paweł Wołkow 575
X-8. Interakcje leków – Rafał Olszanecki 579
Interakcje farmaceutyczne 579
Interakcje farmakodynamiczne 579
Interakcje farmakokinetyczne 580
Skrót najistotniejszych klinicznie interakcji leków 583
X-9. Terapia monitorowana stężeniem leku w organizmie – Paweł Wołkow 586

ROZDZIAŁ XI WYBRANE ZAGADNIENIA SPECJALNE Rafał Olszanecki 589
XI-1. Witaminy, biopierwiastki i inne suplementy diety 590
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach 590
Witaminy rozpuszczalne w wodzie 594
Ubichinon 599
Wybrane biopierwiastki i inne suplementy diety 600
XI-2. Wybrane informacje o preparatach ziołowych 602
XI-3. Preparaty dostępne bez recepty – korzyści i zagrożenia 606
XI-4. Leki „sieroce” – stosowane w leczeniu chorób rzadkich 608
XI-5. Lifestyle drugs oraz farmakologiczne aspekty dopingu w sporcie 610
Farmakologiczne aspekty dopingu w sporcie 611
XI-6. Elementy toksykologii 615
Trucizny i ich działanie na organizm 615
Ogólne postępowanie w zatruciach 618

NAJWAŻNIEJSZE PODRĘCZNIKI I MONOGRAFIE ORAZ BAZY DANYCH 625

SKOROWIDZ 627

Szczegóły ebooka Farmakologia