ebook Finanse publiczne Stanisław Owsiak

Spis treści ebooka Finanse publiczne

Wstęp 15
Część I. Podstawy teorii finansów publicznych 21
1. Przedmiot nauki o finansach publicznych 23
1.1. Pojęcie nauki o finansach publicznych 25
1.2. Kategoria potrzeb zbiorowych 31
1.3. Dobro publiczne 34
1.4. Dobro społeczne 39
1.5. Finanse publiczne jako przedmiot zainteresowania różnych dyscyplin 46

2. Przegląd ważniejszych teorii finansów publicznych 51
2.1. Znaczenie teorii finansów publicznych 53
2.2. Okres przedkapitalistyczny 54
2.3. Finanse publiczne w okresie powstawania kapitalizmu 56
2.4. Liberalna myśl finansowa 57
2.5. Ortodoksyjna teoria finansów publicznych 58
2.6. Wzrost wydatków publicznych – prawo Wagnera 62
2.7. Złota reguła finansów publicznych 72
2.8. Rewolucja keynesowska 74
2.9. Neokeynesowskie teorie finansów publicznych 76
2.9.1. Zalecenia A.H. Hansena 76
2.9.2. Koncepcja finansów funkcjonalnych A. Lernera 78
2.9.3. Teorie finansów publicznych według J.M. Buchanana 79
2.9.4. Kryzys państwa podatkowego według J.A. Schumpetera 81
2.10. Neoliberalizm i nowy konserwatyzm fiskalny 82
2.11. Niekeynesowskie podejście do gospodarki i finansów publicznych 87

3. Funkcje finansów publicznych 95
3.1. Rodzaje funkcji 97
3.2. Funkcja alokacyjna 98
3.3. Funkcja redystrybucyjna 99
3.4. Funkcja stabilizacyjna 104
3.5. Problem sprzeczności między funkcjami finansów publicznych 108

4. Elementy teorii wyboru publicznego 111
4.1. Mechanizm alokacji dobra prywatnego i dobra publicznego 113
4.2. Cele i przedmiot wyboru publicznego 116
4.3. Istota wyboru publicznego 117
4.4. Sposoby wyrażania preferencji w sprawach publicznych 120
4.5. Kryterium kosztów i korzyści 125
4.6. Zasady ustalania wyników głosowania w sprawach publicznych 128
4.7. Paradoks wyborczy 129

5. System finansów publicznych 133
5.1. Sektor publiczny a finanse publiczne 135
5.2. Struktura systemu finansów publicznych 139
5.3. Budżet państwa 141
5.3.1. Pojęcie budżetu państwa 141
5.3.2. Rozwój budżetu państwa 144
5.3.3. Cechy budżetu państwa 156
5.3.4. Funkcje budżetu państwa 157
5.3.5. Problem zasad budżetowych 164
5.4. Finanse regionalne 168
5.4.1. Przesłanki decentralizacji finansów publicznych 168
5.4.2. Podział kompetencji władz podstawą decentralizacji finansów publicznych 170
5.4.3. Finansowe podstawy działalności władz regionalnych 185
5.4.4. Mechanizm kształtowania finansowych zasobów regionu 185
5.5. Finanse lokalne 187
5.5.1. Problem granic autonomii władz samorządowych 187
5.5.2. Finansowe podstawy autonomii władz samorządowych 189
5.5.3. Rodzaje publicznych funduszy lokalnych 192
5.6. Publiczne fundusze celowe 195
5.6.1. Pojęcie funduszu celowego 195
5.6.2. Funkcje funduszy celowych 197
5.6.3. Rodzaje funduszy celowych 200
5.7. Finanse ubezpieczeń społecznych 203
5.7.1. Kwestia obowiązków państwa w zakresie ubezpieczeń 203
5.7.2. Wpływ ubezpieczeń emerytalno-rentowych na gospodarkę i finanse publiczne 206
5.8. System finansowy ubezpieczeń zdrowotnych 210
5.9. Ubezpieczenie od bezrobocia 213
5.10. Finanse agencji władz publicznych 215
6. Dochody publiczne 217
6.1. Przyczyny gromadzenia dochodów publicznych 219
6.2. Rodzaje dochodów publicznych 225
6.3. Podatek 228
6.3.1. Pojęcie podatku 228
6.3.2. Rodzaje podatków 229
6.3.3. Technika podatkowa 233
6.4. Opłaty 241
6.5. Cła 243
7. Gospodarcze i społeczne skutki podatków 245
7.1. Zasady podatkowe 247
7.2. Podatek a alokacja zasobów w gospodarce rynkowej 251
7.3. Rynkowe reakcje podmiotów na podatek. 253
7.4. Efekt podatkowego spustoszenia 259
7.5. Wpływ podatków na oszczędności i inwestycje 260
7.6. Redystrybucyjne skutki podatków 262
7.7. Problem granic opodatkowania 270
7.8. Przerzucalność podatków 272
7.9. Ucieczka przed podatkami 274
7.10. Etyczne aspekty podatku 277
7.11. Cechy współczesnego systemu podatkowego 287
8. Wydatki publiczne 293
8.1. Istota wydatków publicznych 295
8.2. Kwestia granicy wydatków publicznych 299
8.3. Rodzaje wydatków publicznych 307
8.4. Problem racjonalizacji wydatków publicznych 311
8.4.1. Dwie płaszczyzny racjonalizacji wydatków publicznych 311
8.4.2. Efektywność wydatków publicznych 313
8.4.3. Metoda Afonso, Schuknechta i Tanziego 316
8.4.4. Metoda FDA 322
8.4.5. Metoda analizy danych granicznych (DEA) 323
8.4.6. Oszczędności w wydatkach publicznych 324
9. Nowatorskie zarządzanie finansami publicznymi 327
9.1. Zarządzanie finansami jako element nowego zarządzania publicznego . 329
9.2. Metody racjonalizacji wydatków publicznych 332
9.2.1. Metody kształtowania wydatków publicznych 332
9.2.2. Programowanie budżetowe – charakterystyka idei 335
9.2.3. Programowanie budżetowe 337
9.2.4. Metoda analizy kosztów i korzyści 339
9.2.5. Metoda budżetowania od zera 340
9.2.6. Budżet jako narzędzie zarządzania i racjonalizacji wydatków jednostek publicznych 342
9.2.7. Rodzaje budżetów stosowanych w zarządzaniu podmiotami publicznymi 346
9.3. Uniwersalne zasady wykorzystania budżetu w zarządzaniu 351
9.4. Doświadczenia z metodami budżetowania wybranych krajów 356
9.4.1. Stany Zjednoczone 356
9.4.2. Programowanie budżetowe w Wielkiej Brytanii 362
9.4.3. Programowanie budżetowe w innych krajach 374
9.5. Budżet zadaniowy w Polsce 376
9.5.1. Eksperymenty władz samorządowych 376
9.5.2. Wdrożenie budżetu zadaniowego w administracji państwowej 377
9.5.3. Konstrukcja budżetu zadaniowego 381
9.5.4. Ocena budżetu zadaniowego 391
10. Równowaga budżetowa 397
10.1. Istota równowagi budżetowej 399
10.2. Czynniki równowagi budżetowej 401
10.3. Mnożnik zrównoważonego budżetu 405
10.4. Rodzaje sald budżetowych 411
10.5. Standardowe metody obliczania salda budżetowego (GFS i ESA) 416
10.6. Mechanizm powstawania deficytu budżetowego 420
10.7. Ekonomiczne rodzaje deficytu budżetowego 422
10.8. Równowaga budżetowa jako kryterium oceny działalności władz publicznych 426

11. Dług publiczny 439
11.1. Ekonomiczna istota długu publicznego 441
11.2. Rodzaje długu publicznego 442
11.3. Dług jawny a dług ukryty 447
11.4. Przyczyny powstawania długu publicznego 451
11.5. Dylematy związane z zaciąganiem pożyczek publicznych 456
11.6. Instrumenty zaciągania długu publicznego 459
11.7. Cele zarządzania długiem publicznym 464

12. Polityka finansowa państwa 475
12.1. Przedmiot polityki finansowej 477
12.2. Podmiot polityki finansowej 478
12.3. Cele polityki finansowej 481
12.4. Polityka monetarna 486
12.5. Polityka fiskalna 489
12.5.1. Istota i cele polityki fiskalnej 489
12.5.2. Narzędzia polityki fiskalnej 490
12.5.3. Instytucjonalne podstawy polityki fiskalnej 492
12.5.4. Aktywna i pasywna polityka fiskalna 495
12.6. Kwestia optymalnej polityki fiskalnej 496
12.7. Najnowsze trendy w polityce fiskalnej 508
12.8. Problem relacji między polityką monetarną a polityką fiskalną 514
12.8.1. Koncepcja policy mix 514
12.8.2. Koordynacja polityki monetarnej i polityki fiskalnej 517
12.8.3. Komitet Stabilności Finansowej – szansa na koordynację polityki finansowej 519

Część II. Finanse publiczne w Polsce 523
13. System finansów publicznych 525
13.1. Systemowe podejście do finansów publicznych 527
13.2. Przesłanki ustrojowe systemu finansów publicznych 529
13.3. Ewolucja systemu finansów publicznych w Polsce 532
13.4. Sektor finansów publicznych w Polsce 544
13.4.1. Sektor publiczny a sektor finansów publicznych 544
13.4.2. Zakres sektora finansów publicznych 545
13.4.3. Rozmiary sektora finansów publicznych 550

14. System budżetowy 561
14.1. Istota systemu budżetowego 563
14.2. Budżet państwa 565
14.2.1. Zakres ustawy budżetowej 565
14.2.2. Procedura budżetowa i kalendarium budżetowe 568
14.2.3. Klasyfikacja budżetowa 573
14.3. Koncepcja środków publicznych 579
14.4. System dochodów budżetu państwa 582
14.5. System wydatków budżetu państwa 584
14.6. Reguła wydatkowa 589
14.7. Wynik budżetu państwa 597
14.8. Budżet środków Unii Europejskiej 598
14.9. Jednostki sektora finansów publicznych 600
14.10. Podstawowe zasady gospodarowania finansowymi środkami publicznymi 606
14.10.1. Zasady ogólne 606
14.10.2. Audyt wewnętrzny 610
14.10.3. Kontrola zarządcza 613
14.11. Wieloletni Plan Finansowy Państwa 614
14.12. Budżety jednostek samorządu terytorialnego 617
14.12.1. Powstanie samorządowych gmin w 1990 r. 617
14.12.2. Radykalna reforma samorządowa z 1999 r. 622
14.12.3. Zasady funkcjonowania budżetu samorządowego 627
14.13. Dochody jednostek samorządu terytorialnego 634
14.13.1. Ewolucja systemu dochodów jednostek samorządowych 634
14.13.2. Dochody jednostek samorządu terytorialnego od 2004 r. 638
14.13.3. Dochody gminy 642
14.13.4. Dochody powiatu 648
14.13.5. Dochody województwa samorządowego 652
14.14. Struktura dochodów budżetów jednostek samorządu terytorialnego 658
14.15. Budżet obywatelski 663

15. System podatkowy 667
15.1. Przesłanki rewolucji podatkowej 669
15.2. Główne zasady i etapy budowania nowego systemu podatkowego 670
15.3. Ordynacja podatkowa 674
15.4. Kształt nowego systemu podatkowego 681
15.5. Charakterystyka podatków centralnych 683
15.5.1. Podatek dochodowy od osób fizycznych 683
15.5.2. Podatek dochodowy od osób prawnych 700
15.5.3. Podatek od towarów i usług (VAT) 707
15.5.4. Podatek akcyzowy 720
15.5.5. Inne podatki i opłaty centralne 725
15.6. Podatki i opłaty lokalne 734
15.6.1. Podatki lokalne 734
15.6.2. Opłaty lokalne 739
15.7. Kierunki zmian w systemie podatkowym 745

16. Fundusze celowe i agencje władz publicznych 751
16.1. Reformowanie publicznych funduszy celowych 753
16.2. Przegląd państwowych funduszy celowych 759
16.3. Agencje wykonawcze 772
16.4. Państwowe osoby prawne 778
16.5. Instytucje gospodarki budżetowej 778

17. Fundusze ubezpieczeń społecznych i fundusze emerytalne 781
17.1. Reforma systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce w 1999 r. 783
17.2. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych 785
17.3. Fundusz Rezerwy Demograficznej 796
17.4. Otwarte fundusze emerytalne 798
17.5. Istota zmian w otwartych funduszach emerytalnych w latach 2011–2014 810
17.6. Pracownicze programy emerytalne oraz indywidualne konta emerytalne 816
17.7. Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego 820
17.8. Fundusze ubezpieczeń społecznych w rolnictwie 822
17.8.1. Fundusz Emerytalno-Rentowy 822
17.8.2. Fundusz Prewencji i Rehabilitacji 828
17.8.3. Fundusz Administracyjny 829
17.8.4. Fundusz Składkowy 830

18. Wydatki budżetowe 831
18.1. Wydatki budżetowe na tle wydatków publicznych 833
18.2. Wydatki budżetowe w układzie przestrzennym 836
18.3. Wydatki budżetu państwa – ogólna tendencja 838
18.4. Wydatki budżetu państwa według grup ekonomicznych 840
18.5. Wydatki budżetu państwa według funkcji 842
18.6. Wydatki sztywne i wydatki elastyczne 844
18.7. Wydatki budżetu państwa na gospodarkę 848
18.8. Pomoc publiczna 858
18.9. Wydatki jednostek samorządu terytorialnego 870
18.9.1. Wydatki gmin 870
18.9.2. Wydatki powiatów 872
18.9.3. Wydatki miast na prawach powiatów 873
18.9.4. Wydatki województw 875

19. Deficyt finansów publicznych i dług publiczny 879
19.1. Ewolucja podejścia do równowagi budżetowej 881
19.2. Charakter deficytu budżetowego w Polsce 883
19.3. Państwo na rynkach finansowych 895
19.3.1. Przyczyny emisji papierów wartościowych 895
19.3.2. Rodzaje papierów wartościowych emitowanych przez państwo 897
19.3.3. Działalność emisyjna państwa 898
19.4. Dług publiczny 907
19.4.1. Powstanie instytucji długu publicznego w Polsce 907
19.4.2. Koncepcja państwowego długu publicznego 908
19.4.3. Kształtowanie się długu publicznego w Polsce 914
19.4.4. Zagraniczny dług skarbu państwa 922
19.5. Koszty obsługi długu publicznego 930
19.6. Należności skarbu państwa 931
19.6.1. Mechanizm powstawania należności skarbu państwa 931
19.6.2. Ekonomiczne skutki należności skarbu państwa 934

20. Kryzysy i reformy finansów publicznych 941
20.1. Periodyzacja okresu transformacji z perspektywy finansów publicznych 943
20.2. Cechy gospodarki polskiej z perspektywy finansów publicznych 948
20.3. Kryzysy finansów publicznych 961
20.3.1. Symptomy kryzysów finansów publicznych 961
20.3.2. Kryzys w latach 1991–1992 962
20.3.3. Kryzys w latach 2001–2002 965
20.3.4. Wpływ kryzysu finansowego z 2008 r. na finanse publiczne 967
20.4. Reformy finansów publicznych 972
20.4.1. Sens i bezsens reform 972
20.4.2. Programy reform finansów publicznych 973
20.5. Bezpieczeństwo finansów publicznych 983
20.5.1. Istota bezpieczeństwa finansów publicznych 983
20.5.2. Narzędzia bezpieczeństwa 984
20.5.3. Narzędzia bezpieczeństwa strategicznego 986
20.5.4. Procedury ostrożnościowe i sanacyjne 990
20.5.5. Narzędzia bezpieczeństwa operacyjnego 996

21. Finanse Unii Europejskiej 999
21.1. Geneza Unii Europejskiej 1001
21.2. Budżet Unii Europejskiej oraz wieloletnie ramy finansowe 1004
21.2.1. Ogólna charakterystyka budżetu 1004
21.2.2. Wieloletnie ramy finansowe 1006
21.2.3. Zasoby własne Unii Europejskiej 1007
21.2.4. Opracowywanie i wykonywanie budżetu ogólnego 1010
21.2.5. Wydatki budżetu 1012
21.2.6. Rozmiary i struktura wydatków z budżetu 1015
21.2.7. Wieloletnie ramy finansowe 2014–2020 1024
21.2.8. Rozliczenia Polski z Unią Europejską 1029
21.3. Wpływ Unii Europejskiej na finanse publiczne – ujęcie instytucjonalne 1033
21.3.1. Traktat z Maastricht 1033
21.3.2. Pakt Stabilności i Wzrostu 1036
21.3.3. Reforma Paktu Stabilności i Wzrostu 2005 1040
21.3.4. Pakiet aktów prawnych z 2011 r. – sześciopak 1043
21.3.5. Pakt fiskalny 1054
21.3.6. Program konwergencji w Polsce 1058
21.3.7. Procedura nadmiernego deficytu 1064
21.3.8. Dwupak 1068
21.4. Europejskie fundusze stabilnościowe 1071
21.4.1. Europejski Instrument Stabilności Finansowej 1071
21.4.2. Europejski Mechanizm Stabilizacji Finansowej 1073
21.4.3. Europejski Mechanizm Stabilności 1075
21.5. Harmonizacja podatków w Unii Europejskiej 1078
21.5.1. Przesłanki harmonizacji podatków 1078
21.5.2. Harmonizacja podatków pośrednich 1079
21.5.3. Problem harmonizacji i konkurencji w zakresie podatków bezpośrednich 1083
21.5.4. Harmonizacja podatku od dochodów osobistych 1085
21.5.5. Podatek od dochodów przedsiębiorstw – harmonizacja czy konkurencja 1087
21.5.6. Zasada unikania podwójnego opodatkowania dochodów i majątku 1092
21.5.7. Harmonizacja opodatkowania pozostałych dochodów 1094
21.5.8. Perspektywy harmonizacji podatków 1096
Bibliografia 1099
Indeks osobowy 1113
Indeks rzeczowy 1115

Szczegóły ebooka Finanse publiczne

Wydawca:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2017

Typ publikacji:

Ebook

Język:

polski

Format:

epub,mobi

ISBN:

978-83-01-19103-0

ISBN wersji papierowej:

978-83-01-19088-0

Wydanie:

1

Autorzy:

Stanisław Owsiak

Miejsce wydania:

Warszawa

Liczba Stron:

1148

Recenzje ebooka Finanse publiczne