ebook Instytucja zadatku w polskim prawie cywilnym Monika Tenenbaum-Kulig

Wydawca: Wolters Kluwer

Rok wydania: 2008

Stan prawny na: 20.08.2008 r.

Książka stanowi kompleksowe opracowanie monograficzne dotyczące zadatku - instytucji, z którą wiążą się liczne problemy i różnice poglądów, dotyczące jej relacji do ogólnych reguł odpowiedzialności kontraktowej, jak i stosunków pomiędzy nią a innymi dodatkowymi zastrzeżeniami umownymi i instytucjami prawnymi o pokrewnym charakterze. Monografia przedstawia m.in. analizę uregulowania zadatku w przepisach art. 74-75 k.z. i art. 394 k.c., zagadnienie związku zadatku z prawem odstąpienia, omówienie funkcji sumy pieniężnej lub rzeczy - wręczanej tytułem zadatku - oraz funkcji tej instytucji prawnej. W publikacji zaprezentowano poglądy dotyczące znaczenia przepisu art. 394 k.c. oraz roli zwyczaju jako czynnika mogącego kształtować treść zadatku. Ponadto przedstawiono stanowisko dotyczące potencjalnego przedmiotu zadatku, jego dopuszczalnej wartości oraz jej wpływu na możliwość zastosowania reguły interpretacyjnej z art. 394 k.c., związku czasowego pomiędzy zawarciem umowy a wydaniem przedmiotu zadatku oraz charakteru uprawnień przysługujących wierzycielowi w przypadku niewykonania zobowiązania, za które dłużnik ponosi wyłączną odpowiedzialność.

Poruszono także zagadnienie możliwości interpretacji rozwiązań cywilnoprawnych i dokonywania ich wykładni - na przykładzie zadatku - z punktu widzenia ekonomicznej analizy prawa, zakończone próbą wykazania, że instytucja ta, ze względu na cechę efektywności, stanowi atrakcyjny instrument umożliwiający modyfikację reguł odpowiedzialności kontraktowej.

Książka dostępna także w wersji elektronicznej. Kliknij i sprawdź ---&gt,

Spis treści ebooka Instytucja zadatku w polskim prawie cywilnym

Wykaz skrótów
9

Wstęp
str. 13
1. Uwagi wprowadzające
str. 13
2. Pojęcie instytucji prawnej
str. 14
3. Rozróżnienie instytucji prawnej zadatku i jej przedmiotu
str. 16
4. Charakter analizy
str. 18

Rozdział I

Ewolucja uregulowania zadatku w prawie polskim
str. 21
1.1. Wprowadzenie
str. 21
1.2. Funkcje zadatku
str. 23
1.3. Zadatek a odstępne
str. 26
1.4. Kwestia niedopuszczalności miarkowania wysokości zadatku
str. 27
1.5. Rodzaj uprawnień przysługujących w przypadku
niewykonania zobowiązania przez stronę umowy zadatkowej
z powodu okoliczności, za które ponosi ona wyłączną
odpowiedzialność
str. 28
1.6. Czynniki kształtujące znaczenie prawne zadatku
str. 29
1.7. Wydanie przedmiotu zadatku
str. 30
1.8. Podsumowanie
str. 30

Rozdział II

Funkcje instytucji prawnej zadatku i jej przedmiotu
str. 32
2.1. Termin ",funkcja", i jego znaczenia
str. 32
2.1.1. Funkcja jako relacja
str. 35
2.1.2. Funkcja jako działanie (rola)
str. 35
2.1.3. Funkcja jako cel
str. 38
2.1.4. Funkcja jako skutek
str. 41
2.1.5. Podsumowanie
str. 45
2.2. Klasyfikacja funkcji zadatku wyróżnianych w doktrynie
prawa cywilnego
str. 46
2.2.1. Funkcja zadatku jako znaku zawarcia umowy
str. 48
2.2.2. Funkcja zadatku jako zabezpieczenia spełnienia świadczenia
str. 51
2.2.3. Funkcja zadatku jako zaliczki na poczet świadczenia
(a conto)
str. 52
2.2.4. Funkcja zadatku jako zadośćuczynienia za zawód
(odstępnego)
str. 53
2.3. Funkcja zabezpieczenia wykonania zobowiązania (funkcja odszkodowawcza)
str. 58

Rozdział III

Mechanizm kwalifikacji wręczenia sumy pieniężnej lub rzeczy
jako ustanowienia zadatku w świetle art. 65 i art. 394 k.c
str. 68

Rozdział IV

Zadatek jako dodatkowe zastrzeżenie umowne
str. 108
4.1. Zasada swobody umów
str. 108
4.2. Zadatek jako element umowy
str. 120

Rozdział V

Zwyczaj jako źródło kształtujące treść instytucji zadatku
str. 139

Rozdział VI

Ustanowienie zadatku według art. 394 k.c.
str. 175
6.1. Przedmiot zadatku i jego wartość
str. 175
6.1.1. Wartość przedmiotu zadatku zastrzeżonego w umowie
przedwstępnej
str. 190
6.2. Moment ustanowienia zadatku
str. 195
6.3. Realny charakter postanowienia o zastrzeżeniu zadatku
str. 200

Rozdział VII

Podstawowe zagadnienia odpowiedzialności dłużnika
za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania
str. 208
7.1. Pojęcie odpowiedzialności. Odpowiedzialność
cywilnoprawna - jej miejsce w systemie prawnym
oraz zasadnicze cechy
str. 208
7.1.1. Funkcje odpowiedzialności cywilnoprawnej
str. 213
7.2. Odpowiedzialność kontraktowa i deliktowa
str. 217
7.2.1. Zbieg odpowiedzialności kontraktowej i deliktowej
str. 223
7.3. Przesłanki odpowiedzialności kontraktowej
str. 224
7.3.1. Niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania
str. 230
7.3.2. Granice obowiązku dłużnika - niemożliwość
świadczenia
str. 233
7.3.3. Opóźnienie spełnienia świadczenia
str. 238
7.3.4. Nienależyte wykonanie zobowiązania
str. 241
7.3.5. Szkoda
str. 245
7.3.6. Związek przyczynowy pomiędzy niewykonaniem bądź
nienależytym wykonaniem zobowiązania a szkodą
str. 249
7.3.7. Problem niezachowania należytej staranności
str. 252
7.3.8. Wzorzec wymaganej staranności
str. 252
7.3.9. Traktowanie niezachowania należytej staranności jako
elementu bezprawności lub winy
str. 255
7.3.10. Pojęcie winy i jej rodzaje
str. 259
7.3.11. Znaczenie pojęcia bezprawności
str. 264
7.4. Odpowiedzialność za czyny własne oraz za czyny
innych osób
str. 266
7.5. Ciężar dowodu odpowiedzialności kontraktowej
str. 274

Rozdział VIII

Skutki prawne ustanowienia zadatku według art. 394 k.c.
str. 281
8.1. Przypadek niewykonania zobowiązania wskutek okoliczności,
za które odpowiedzialność ponosi jedna ze stron
str. 281
8.1.1. Pojęcie niewykonania zobowiązania
str. 285
8.1.2. Modyfikacje kształtujące uprzywilejowaną pozycję
prawną wierzyciela w porównaniu z ogólnymi regułami
odpowiedzialności kontraktowej
str. 287
8.2. Przypadek wykonania zobowiązania
str. 305
8.3. Przypadek rozwiązania umowy i jej niewykonania
wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi
odpowiedzialności lub za które odpowiedzialność ponoszą
obie strony
str. 311
8.4. Realizacja uprawnień wynikających z zastosowania zadatku
- zagadnienia szczegółowe
str. 316
8.4.1. Rozkład ciężaru dowodu
str. 316
8.4.2. Problem interpretacji zwrotu ",suma dwukrotnie
Wyższa", na gruncie przepisu art. 394 §, 1 k.c.
str. 318
8.4.3. Ustawowe uprawnienie odstąpienia od umowy
str. 322
8.4.4. Wymagalność roszczenia i termin jego przedawnienia
str. 327
8.5. Problem obligacyjnych lub rzeczowych skutków
ustanowienia zadatku
str. 330
8.5.1. Zastosowanie konstrukcji depozytu nieprawidłowego
str. 333
8.5.2. Zastosowanie konstrukcji legis commissoriae
str. 339
8.5.3. Zastosowanie konstrukcji przewłaszczenia
na zabezpieczenie
str. 342

Rozdział IX

Zadatek a inne instytucje prawne
str. 344
9.1. Uwagi wprowadzające
str. 344
9.2. Zadatek a zaliczka
str. 345
9.3. Zadatek a kara umowna
str. 351
9.4. Zadatek a umowne prawo odstąpienia i odstępne
str. 370
9.5. Zadatek a kaucja
str. 385
9.6. Zadatek a zastaw
str. 392
9.7. Zadatek a wadium
str. 399
9.8. Zadatek a premia opcyjna
str. 412

Rozdział X

Instytucja prawna zadatku z punktu widzenia ekonomicznej
analizy prawa
str. 418
10.1. Uwagi wprowadzające
str. 418
10.2. Podstawowe założenia ekonomicznej analizy prawa
i możliwość jej zastosowania do regulacji
cywilnoprawnych
str. 418
10.3. Ocena odpowiedzialności kontraktowej przy zastosowaniu
ekonomicznej analizy prawa
str. 424
10.4. Ocena instytucji zadatku przy zastosowaniu ekonomicznej
analizy prawa
str. 427
10.5. Podsumowanie i wnioski końcowe
str. 436

Bibliografia
str. 441