-17%

ebook Instytucje polityczne i proces budżetowy Michal Możdżeń

Wydawca: Scholar

Rok wydania: 2019

Autor przedstawia czynniki, które wpływają na politykę budżetową w państwach rozwiniętych, w tym w Polsce. Wykorzystuje koncepcje z obszaru ekonomii politycznej, odnoszące się do działania podmiotów sfery publicznej, uzupełniając je narzędziami nowoczesnej analizy instytucjonalnej. Tak ukształtowany warsztat badawczy pozwala mu odpowiedzieć na pytanie, w jakim stopniu instytucje polityczne oraz reguły fiskalne są w stanie oddziaływać na podmioty uczestniczące w procesie budżetowym i ograniczać generowaną przez nie, zgodnie z koncepcją „tragedii wspólnych zasobów fiskalnych”, presję na zwiększanie wydatków publicznych. Analiza potwierdza, że tego rodzaju instytucje mają do odegrania niebagatelną rolę w kontrolowaniu wydatków budżetu państwa.

Książkę oceniam bardzo wysoko (…). Wnosi ona wartościowy wkład w badania nad rolą instytucji w kształtowaniu polityki fiskalnej. Problem wspólnych zasobów jest jednym z kluczowych zjawisk wpływających na negatywne postrzeganie polityki fiskalnej, mających ważne konsekwencje makroekonomiczne.
Z recenzji dr. hab. Michała Mackiewicza, prof. UŁ

Analiza przeprowadzona w książce pomaga lepiej zrozumieć kształtowanie się wydatków publicznych w Polsce w okresie transformacji oraz pozwala na wyciągnięcie wniosków, które mogą i powinny być wykorzystane do wzmocnienia finansów publicznych. Niesie ona istotną wartość poznawczą zarówno dla osób odpowiedzialnych za politykę gospodarczą, jak i ekonomistów.
Z recenzji dr. hab. Andrzeja Rzońcy, prof. SGH

Spis treści ebooka Instytucje polityczne i proces budżetowy

Spis treści

Podziękowania 9
Wprowadzenie 11
Uzasadnienie wyboru tematu 11
Wartość dodana pracy 13
Struktura monografii 15
Rozdział 1
Teorie funkcjonowania sfery publicznej w aspekcie kształtowania
wydatków publicznych 17
1.1. Zarys historii podejść teoretycznych do analizy sektora publicznego 18
1.2. Czemu służą finanse publiczne – perspektywa normatywna 21
1.3. Szkielet analizy założeń behawioralnych 23
1.4. Tragedia wspólnych zasobów budżetowych 29
1.5. Relacja mocodawca–pełnomocnik 42
1.6. Działalność grup interesu oraz istota teorii politycznego cyklu
koniunkturalnego 48
1.7. Podsumowanie 53
Rozdział 2
Instytucje a wydatki budżetowe – ujęcie teoretyczne 55
2.1. Założenia teorii nowej ekonomii instytucjonalnej w powiązaniu
z klasyczną teorią instytucjonalizmu 56
2.1.1. Fundamenty nowego instytucjonalizmu 56
2.1.2. Instytucje – definicje i perspektywa integrująca 57
2.2. Pojęcie instytucji jako reguł strukturyzujących działania podmiotów
politycznych 60
2.2.1. Obszar analizy instytucjonalnej 60
2.2.2. Instytucjonalizm racjonalnego wyboru 63
2.2.3. Instytucjonalizm historyczny 64
2.2.4. Instytucjonalizm socjologiczny 65
2.2.5. Problem zmiany instytucjonalnej 67
2.2.6. Rodzaje instytucji strukturyzujących proces polityczny 68
2.3. Instytucje jako podstawy działań politycznych – podejście nowej
ekonomii politycznej 71
2.4. Instytucje kreacji i legitymizacji władzy (instytucje wyborcze) 73
2.4.1. Zasięg (wielkość) okręgu wyborczego 74
2.4.2. Formuła wyborcza 76
2.4.3. Struktura list wyborczych 76
2.4.4. Selektorat i wygrywająca koalicja – wpływ względnej szerokości
bazy wyborczej na wydatki budżetowe 78
2.4.5. Wybrane wyniki badań nad wpływem instytucji legitymizacji
władzy na wydatki publiczne 82
2.5. Instytucje relacji wewnętrznych 83
2.5.1. Systemy prezydenckie i parlamentarne 84
2.5.2. Znaczenie podmiotów mogących blokować politykę 85
2.5.3. Rola administracji publicznej 88
2.5.4. Problem państwa federalnego 91
2.5.5. Wybrane wyniki badań nad wpływem instytucji relacji
wewnętrznych na wydatki publiczne 92
2.6. Instytucje relacji zewnętrznych 93
2.6.1. Rozważania ogólne 93
2.6.2. Liczba „punktów wpływu” jako determinanta poziomu realizacji
interesów grupowych 95
2.6.3. Wybrane wyniki badań nad wpływem instytucji relacji
zewnętrznych na wydatki publiczne 97
2.7. Reguły procesu budżetowego jako instytucje niższego rzędu 97
2.7.1. Rola instytucji determinujących układ podmiotów w ramach
procesu budżetowego 98
2.7.2. Standardy przygotowywania budżetu państwa 100
2.7.3. Numeryczne reguły fiskalne 101
2.7.4. Wybrane wyniki badań nad wpływem reguł procesu
budżetowego na wydatki publiczne 102
2.8. Podsumowanie – hipotezy wpływu instytucji na kształt procesu
budżetowego 103
Rozdział 3
Kształt i konsekwencje funkcjonowania systemu instytucji regulujących
proces kształtowania wydatków budżetowych w Polsce 110
3.1. Ewolucja kształtu systemu instytucji ustrojowych potencjalnie
wpływających na wydatki budżetowe w III RP w latach 1989–2000 111
3.1.1. Instytucje legitymizacji władzy (mechanizmy jej wyłaniania) 111
3.1.2. Instytucje relacji wewnętrznych 113
3.1.3. Instytucje relacji zewnętrznych 119
3.2. Kształtowanie się instytucji ustrojowych mających wpływ na wydatki
budżetowe po 2000 r. i stan obecny 129
3.2.1. Instytucje legitymizacji władzy 129
3.2.2. Instytucje relacji wewnętrznych 133
3.2.3. Instytucje relacji zewnętrznych 144
3.3. System instytucji niższego poziomu ingerujących w proces budżetowy –
reguły fiskalne 156
3.4. Podsumowanie 166
Rozdział 4
Porównanie instytucji politycznych, fiskalnych i analiza ich konsekwencji
w krajach OECD i UE oraz wnioski dla Polski 170
4.1. Zmienne operacyjne 171
4.1.1. Instytucje legitymizacji władzy 172
4.1.2. Instytucje relacji wewnętrznych 176
4.1.3. Instytucje relacji zewnętrznych 180
4.1.4. Reguły budżetowe 182
4.1.5. Zmienne kontrolne 183
4.1.6. Operacjonalizacja zmiennych zależnych 184
4.1.7. Generalne założenia metodologiczne 184
4.2. Analiza eksploracyjna zmiennych oraz ich relacji
do wydatków budżetowych 186
4.2.1. Zmiany wydatków budżetowych jako przybliżenie intensywności
działań państwa 186
4.2.2. Instytucje ustrojowe (legitymizacji władzy, relacji wewnętrznych
i zewnętrznych) 191
4.2.3. Centralizacja procesu budżetowego 201
4.2.4. Instytucje niższego rzędu (reguły fiskalne) 209
4.2.5. Zmienne kontrolne 226
4.3. Analiza determinant wydatków budżetowych 228
4.3.1. Metodyka badania panelowego 228
4.3.2. Wyniki badania panelowego 230
4.4. Wnioski dla Polski 235
4.4.1. Typologia reżimów finansów publicznych i miejsce Polski 237
4.4.2. Instytucjonalne podobieństwa i różnice w porównaniu z innymi
krajami 240
4.4.3. Wzajemna kompatybilność funkcjonujących instytucji z punktu
widzenia przeciwdziałania tragedii wspólnych zasobów 245
4.5. Podsumowanie 247
Zakończenie 249
Bibliografia 254
Załącznik 1. Charakterystyka zmiennych wybranych do pierwotnej
analizy eksploracyjnej 269
Spis rycin 274
Spis tabel 277
Indeks nazwisk 279