-23%

ebook Kino klasyczne t.2

Wydawca: Universitas

Rok wydania: 2011

Po dwóch latach od publikacji Kina niemego przekazujemy Państwu drugi tom zbiorowej Historii kina, Kino klasyczne. Koncentrujemy się na trzech dekadach z dziejów kinematografii: od wprowadzenia dźwięku (1927 rok) po koniec lat 50. Zapraszając Czytelników w podróż po historii kina, w istocie opisujemy wiek XX, z jego kulturowymi modami, ideologią, przemianami społecznymi i ekonomicznymi. Wśród autorów poszczególnych rozdziałów znajdują się najwybitniejsi polscy filmoznawcy, specjaliści w swych dziedzinach. Powstała dzięki temu książka, która stanowi nieoceniony przewodnik po filmowej klasyce, pełen pogłębionych analiz, wartościowych kontekstów i nowych odczytań, ale też – ciekawostek, anegdot i unikatowych fotosów. Mamy nadzieję, że dzięki temu dowiedzie ona różnorodności kina i jego ogromnego wpływu na niemal wszystkie dziedziny życia.

Spis treści ebooka Kino klasyczne t.2

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

I. Przełom dźwiękowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19

Iwona Sowińska

1894–1915: wczesne prądy 19

„Elektryfikacja” dźwięku 24

1924–1926: Czas konkwisty 27

Warner Bros. i system Vitaphone 29

1927: Śpiewak jazzbandu 32

Fox i system Movietone 37

1928: pierwszy sukces i przyspieszenie 38

Europa i reszta świata 41

Udoskonalenia techniczne 45

Ekonomiczne konsekwencje przełomu dźwiękowego 48

Zastrzyk świeżej krwi 50

Unarodowienie kinematografii 55

Dźwięk bez granic 61

Implikacje artystyczne 63

Chronologia 70

Propozycje lektur 71

II. Hollywood: pod znakiem Wielkiego Kryzysu . . . . . . . .73

Łukasz A. Plesnar

Joseph I. Breen i Kodeks Produkcyjny 76

Hollywood o bandytach, mafiosach i agentach FBI:

powstanie i rozwój kina gangsterskiego 78

Hollywood spogląda zza krat: filmy więzienne (prison films) 83

Hollywood tańczy i śpiewa: musicale i filmowe operetki 86

Hollywood się śmieje: spadkobiercy slapsticku,

komedia anarchizująca, screwball comedy i sophisticatd comedy 95

Hollywood straszy: Dracula, Frankenstein i inne horrory 106

Hollywood podgląda sławnych ludzi: film biograficzny (biopic) 112

Hollywood wyciska łzy: melodramaty i filmowe romanse 114

Hollywood w krainie przygód i na Dzikim Zachodzie 121

Poza kinem gatunków 125

Ku nowej dekadzie 131

Chronologia 131

Propozycje lektur 132

III. Francja lat trzydziestych: kino jako barometr . . . . . . . 135

Grażyna Stachówna

Mapa pogody 136

Dużo słońca z przelotnymi opadami:

René Clair, Marcel Pagnol, Sacha Guitry, Jean Vigo 139

René Clair i populizm 140

Marcel Pagnol i Sacha Guitry – film „teatralny” 142

Jean Vigo 144

Gęste zachmurzenia, deszcze, mgły i ogólne złe samopoczucie:

Jacques Feyder, Julien Duvivier, Marcel Carné 148

Jacques Feyder 149

Julien Duvivier 153

Marcel Carné i realizm poetycki 162

Słońce na przemian z burzami i gradobiciem:

Jean Renoir i realizm społeczny 175

Czasem słońce, czasem deszcz 186

Chronologia 188

Propozycje lektur 189

IV. Niemiecki film fabularny u schyłku Republiki Weimarskiej

i w Trzeciej Rzeszy (1929–1945) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .191

Tomasz Kłys

Między Weimarem a Trzecią Rzeszą – przepaść czy ciągłość? 191

Kino schyłku Republiki 196

Kino niemieckie w okresie nazistowskim 213

Struktura przemysłu filmowego Trzeciej Rzeszy 213

Filmy fabularne w zaprzęgu ideologii i propagandy 217

Kino popularne w Trzeciej Rzeszy i jego gwiazdy 230

Kino artystyczne Trzeciej Rzeszy 243

Chronologia 247

Propozycje lektur 250

V. Kino stalinowskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253

Joanna Wojnicka

Przełom dźwiękowy, przełom polityczny 253

Pierwsze sukcesy fi lmu dźwiękowego 269

Socrealizm – sztuka w służbie politycznej utopii 273

Wielki terror. Polityka historyczna 285

„Żyje się lepiej, żyje się weselej” 296

Wojna i schyłek stalinizmu 299

Chronologia 312

Propozycje lektur 313

VI. Japonia między tradycją i nowoczesnością . . . . . . . . . . . 315

Krzysztof Loska

Humor japoński 316

W stronę codzienności – dramaty rodzinne (shomin-geki) 319

Mizoguchi i melodramat filmowy 323

Wojna i kino 326

Rozrachunki z przeszłością 332

Odrodzenie filmu historycznego 336

Humanistyczne filmy wojenne 340

Filmy o bombie atomowej (genbaku eiga) 343

Konsekwencje przemian społecznych 346

Oblicza buntu 351

Chronologia 355

Propozycje lektur 356

VII. Kino brytyjskie: w obronie imperium . . . . . . . . . . . . . . . 359

Olga Katafiasz

Schyłek mocarstwa 360

Lata 30.: w poszukiwaniu tożsamości 363

Imperium Ranka 372

Kino czasu wojny: honor i pragmatyzm 375

Szekspirowskie adaptacje Laurence’a Oliviera:

„w imię męstwa przodków” 386

Powojenne kino autorów: nadążyć za światem 391

Strategie eskapistyczne 400

Kryzys kinematografii i upadek potęgi Ranka 403

Chronologia 404

Propozycje lektur 407

VIII. Dekada cienia: amerykańskie kino lat czterdziestych . . . . 409

Rafał Syska

Cisza przed burzą 410

Kino wojenne przed wojną 410

System hollywoodzki przed wojną 412

Przemiany w systemie produkcyjnym 417

Unit 417

Niezależni producenci 418

Reżyser -producent 420

Trzy portrety reżyser? 422

Orson Welles – mit 422

Hitchcock w Hollywood 426

Preston Sturges – satyra na marginesie Hollywood 431

Hollywood na froncie 433

Gatunki idą na front 435

Kino wojenne – typologia 436

Home -front movies 438

Combat films 439

Filmy o weteranach 443

System hollywoodzki w czasach wojny 444

Strach przed cenzurą 448

Czasy powojenne 450

Proces antytrustowy 451

Komisja do Badania Działalności Antyamerykańskiej

(HUAC) 452

Jasne barwy powojennego kina 454

Film noir 459

Noir a kino gatunków 460

Femme fatale 468

Psychoanaliza 469

Kryzys racjonalizmu i subiektywizacja 472

Nurt realistyczny końca lat 40. 474

Epilog w kolorze 477

Chronologia 478

Propozycje lektur 479

IX. Film dokumentalny okresu klasycznego . . . . . . . . . . . .. 481

Mirosław Przylipiak

Dokument brytyjski lat 30. 482

Robotnicza Liga Filmu i Fotografii 486

Kino dokumentalne w Japonii 488

Joris Ivens 488

Inne filmy dokumentalne 491

Leni Riefenstahl 492

Lata wojny 496

Po wojnie 510

Chronologia 521

Propozycje lektur 522

X. Film animowany w cieniu Disneya . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 523

Paweł Sitkiewicz

Film animowany w okresie kina niemego 523

Amerykańska kreskówka po przełomie dźwiękowym 525

Walt Disney: biznesmen i animator 532

Film animowany w Europie 541

Chronologia 547

Propozycje lektur 548

XI. Film awangardowy w latach 1930–1959 . . . . . . . . . . . . .. 549

Andrzej Pitrus

Kontynuatorzy Wielkiej Awangardy 550

Lettryzm 551

Międzynarodówka sytuacjonistyczna 552

Amerykańska awangarda lat 20. i 30. 553

Norman McLaren 557

Willard Maas i Marie Menken 558

Maya Deren 559

Kenneth Anger 560

Stan Brakhage 561

Chronologia 562

Propozycje lektur 562

XII. Włoski neorealizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565

Alicja Helman

Prądy rewizji kina okresu faszyzmu 565

Kaligrafowie i inni 573

Neorealizm: prądy definicji 578

Rossellini albo neorealizm moralny 584

Visconti albo neorealizm estetyczny 589

De Sica albo realizm humanistyczny 595

Vergano i De Santis albo neorealizm komunistyczny 600

Inne warianty 603

Chronologia 612

Propozycje lektur 614

XIII. Kinematografia Meksyku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617

Iwona Kolasińska -Pasterczyk

Que viva México!, czyli w stronę „cudu meksykańskiego” 617

Luis Bunuel, czyli ten, który odmienił Meksyk 627

Chronologia 639

Propozycje lektur 640

XIV. Skandynawowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641

Tadeusz Szczepański

Szwecja 642

Dekada marazmu 642

Beredskap, czyli pogotowie obronne 646

Powrót „złotej epoki”? 649

Ingmar Bergman staje na planie filmowym 653

Powojenna dekada 656

Ingmar Bergman w drodze na szczyt 662

W cieniu Bergmana 668

Bergman na szczycie 671

Dania 676

Cena przetrwania 676

Autorskie kino Dreyera 678

Okupacja 683

Lata powojenne 684

Norwegia 687

Ibsen, Sinding i Dalgard 688

Długi cień wojny 691

Finlandia 694

Ojczyzna, lud i sielunmaisema 696

Wojna i jej konsekwencje 700

Chronologia 704

Propozycje lektur 707

XV. Francuzi – kino papy? (1940–1959) . . . . . . . . . . . . . . .. 709

Tycjan Gołuński

Okupacja: „Francuzi, musicie robić kino jakości!” 710

Nowe porządki 712

Od „Pierwszej randki” do „Ostatniego grosza” 714

Kino Vichy? 715

Kino wygnania 717

Kino alegorii 720

Kino z retorty 722

Pasja odsuniętych od świata 724

Odmiany „realizmu” 727

Amerykańskie oko Clouzot 729

„Rebatyzm”, czyli w pułapce manicheizmu 732

Po wojnie: „Nie interesują nas już te same sny” 733

Francuska „szkoła wyzwolenia”? 734

Jakość tradycji 739

Celuloidowe wojny 741

Pokusa rynku 743

Realizm psychologiczny: pewna (gorzka) tendencja 746

Szkoła widza walczy z „sankcją jakości” 754

Dialogi i konfrontacje 757

Kilka pokoleń poetów kina 759

Cocteau, Tati, Bresson: anty-dykcje francuskiego kina 770

Długi cień Marcela Carné 781

Chronologia 784

Propozycje lektur 786

XVI. Kino amerykańskie lat 50.: złota dekada . . . . . . . . . . . . 789

Łukasz A. Plesnar, Rafał Syska

System produkcji 790

Telewizja i przemiany technologiczne 792

Złoty okres kina gatunków 794

Western – mitologizacja i demitologizacja

Starego Zachodu 794

Musical – w stronę integralności 801

Komedia – od Boba Hope’a do Marilyn Monroe 808

Gatunki sensacyjne – policjanci, gangsterzy i komuniści 810

Film wojenny – konflikt w Korei i obrachunki z wielkimi

wojnami 813

Kino epickie – filmy biblijne, historyczno -kostiumowe

i przygodowe 815

Melodramat: przypadek Douglasa Sirka 819

Science fiction – lęk i nieufność 821

Kino autor? 827

Elia Kazan 827

Alfred Hitchcock 833

Billy Wilder 836

John Huston 839

Orson Welles 840

Inni autorzy 842

W stronę niezależności i buntu 845

Nicholas Ray 846

Robert Aldrich 847

Pochód nastolatków 849

Temat rasizmu 852

Nurt realistyczny 853

Chronologia 855

Propozycje lektur 856

XVII. Złota era kina Indii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .859

Artur Majer

Przełom dźwiękowy 859

Muzyka i taniec 860

Era wielkich wytwórni 861

V. Shantaram 865

Indyjski neorealizm 866

Autorzy kina hindustani 868

Mehboob Khan 868

Raj Kapoor 870

Bimal Roy 871

Guru Dutt 873

Satyajit Ray – twórca osobny 875

Chronologia 882

Propozycje lektur 883

XVIII. Włosi po neorealizmie: autorzy, kontynuatorzy, epigoni . 885

Alicja Helman

Rossellini: neorealizm mimo wszystko 887

Visconti: w poszukiwaniu drogi 896

Fellini: dwie trylogie 906

Antonioni: pejzaże wewnętrzne 916

Kontynuacje 925

Biedni, ale piękni – czyli neorealizm na różowo 929

Chronologia 931

Propozycje lektur 932

XIX. Polska Szkoła Filmowa na tle rodzimego kina . . . . . . . . .935

Tadeusz Lubelski

Przed wojną: nadwiślańskie kino klasyczne (1930–1939) 935

Film historyczny 937

Komedia 938

Melodramat 941

Inne kino 943

Wojna i po wojnie. Kino w innym systemie (1939–1954) 946

Wojna 947

Po wojnie – upaństwowienie kinematografii 950

Rodzimy socrealizm 956

Epoka Szkoły Polskiej (1955–1961) 960

Odwilż w kinie 960

Szkoła Polska – kanon 966

Szkoła Polska – nowi autorzy 977

Poza Szkołą 986

Chronologia 989

Propozycje lektur 991

XX. Kino sowieckie lat 1956–1960. Pierwsza fala odwilży . . . .993

Iwona Kurz

„Odwilż” polityczna a kinematografia 993

Sezon 1956/1957 996

Grigorij Czuchraj 999

Michaił Kałatozow 1004

Siergiej Bondarczuk 1006

„Człowiek wobec żywiołów” a cezury polityczne 1007

Chronologia 1010

Propozycje lektur 1011

XXI. Powojenne kino niemieckie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013

Andrzej Gwóźdź

Zanim powstały dwie republiki (1946–1949) 1013

Kino współtworzy Niemiecką Republikę Demokratyczną 1026

Ekrany „cudu gospodarczego” 1032

Chronologia 1044

Propozycje lektur 1047

XXII. Inne kinematografie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1049

Czechosłowacja – Jadwiga Hučková 1050

Węgry – Grzegorz Bubak 1065

Turcja i Bałkany – Magdalena Bartczak 1076

Hiszpania – Iwona Kolasińska-Pasterczyk 1090

Chiny – Jacek Flig 1099

Australia – Marek Haltof 1116

Indeks nazwisk (oprac. Krzysztof Siwoń) . . . . . . . . . . . . . . . 1125

Indeks filmów (oprac. Krzysztof Siwoń) . . . . . . . . . . . . . . . . 1163

Noty o autorach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1239