ebook Konkurencyjność międzynarodowa i regionalna państw Grupy Wyszehradzkiej. Polski, Węgier, Czech i Słowacji

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Rok wydania: 2013

W ostatnich dekadach w krajach Europy Środkowej i Wschodniej zachodzą istotne zmiany w ich gospodarkach narodowych oraz regionach. Zmienia się charakter i kierunek wymiany zagranicznej, ma miejsce konwergencja makroekonomiczna sfery realnej i finansowej do standardów europejskich, dokonuje się intensywny rozwój regionalny, poprawia konkurencyjność gospodarcza i mechanizmy regulacyjne. Procesy te zachodzą we wszystkich krajach Europy Środkowej i Wschodniej, jednak szczególnie dynamicznie w krajach zaliczanych do tzw. Grupy Wyszehradzkiej, obejmującej Polskę, Węgry, Czechy i Słowację. Wybranym aspektom rozwoju gospodarczego i konkurencyjności czterech wymienionych krajów oraz ich regionów jest poświęcona prezentowana książka. Zawarte w książce teksty są efektem konferencji naukowej pt. „Oblicza konkurencyjności państw i regionów Grupy Wyszehradzkiej” zorganizowanej przez Katedrę Ekonomiki Integracji Europejskiej Uniwersytetu Gdańskiego w dniach 17-18 maja 2012 w Sopocie, w ramach realizacji projektu badawczego nr 2898/B/HO3/2010/39 na temat „Analiza porównawcza zmian konkurencyjności nowych krajów członkowskich w procesie integracji z Unią Europejską (na przykładzie Polski, Węgier, Czech i Słowacji)” finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki (dawniej Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego).

Spis treści ebooka Konkurencyjność międzynarodowa i regionalna państw Grupy Wyszehradzkiej. Polski, Węgier, Czech i Słowacji

Wstęp 9

CZĘŚĆ I. MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY KONKURENCYJNOŚCI PAŃSTW GRUPY WYSZEHRADZKIEJ – POLSKI, WĘGIER, CZECH I SŁOWACJI 13

Rozdział 1. Sytuacja gospodarcza państw Grupy Wyszehradzkiej w procesie transformacji i integracji z Unią Europejską (Anna Zielińska-Głębocka) 15

Wprowadzenie 15
1.1. Przegląd koncepcji teoretycznych 17
1.2. Proces transformacji jako etap budowy podstaw gospodarki rynkowej – podobieństwa i różnice między poszczególnymi krajami 20
1.3. Sytuacja gospodarcza po 2000 r. 27
Wnioski 40

Rozdział 2. Perspektywy wzrostu i rozwoju państw Grupy Wyszehradzkiej (Tomasz Brodzicki) 43

Wprowadzenie 43
2.1. Uwarunkowania teoretyczne 43
2.2. Wyniki badań empirycznych nad determinantami wzrostu i rozwoju 59
2.3. Ocena potencjału rozwojowego państw Grupy Wyszehradzkiej 62
2.4. Konwergencja rozwojowa 66
2.5. Model teoretyczny i empiryczna identyfikacja determinant wzrostu 71
Podsumowanie i wnioski 81

CZĘŚĆ II KONKURENCYJNOŚĆ MIĘDZYNARODOWA PAŃSTW GRUPY WYSZEHRADZKIEJ 83

Rozdział 3. Potencjał konkurencyjny państw Grupy Wyszehradzkiej – zmiany strukturalne w wymianie handlowej (Tomasz Brodzicki) 85

Wprowadzenie 85
3.1. Uwarunkowania teoretyczne 86
3.2. Analiza empiryczna wymiany handlowej państw Grupy Wyszehradzkiej 91
3.2.1. Intensywność i struktura geograficzna wymiany państw Grupy 91
3.2.2. Upodabnianie się wymiany handlowej państw Grupy 93
3.2.3. Zróżnicowanie produktowe wymiany 94
3.2.4. Intensywność wymiany wewnątrzgałęziowej i jej dekompozycja 95
3.2.5. Ujawnione przewagi komparatywne 99
3.2.6. Zróżnicowanie jakości w wymianie wewnątrzgałęziowej 100
Podsumowanie 103

Rozdział 4. Wpływ wspólnej polityki handlowej i przystąpienia państw Grupy Wyszehradzkiej do UE na ich handel zagraniczny (Katarzyna Śledziewska) 117

Wprowadzenie 117
4.1. Wspólna polityka handlowa UE – krótki przegląd struktury powiązań 121
4.2. Wykorzystanie modeli grawitacji do badania procesów regionalizmu – przegląd literatury 125
4.3. Empiryczne badanie wpływu regionalizmu na wymianę handlową państw Grupy Wyszehradzkiej 127
Wnioski 132

Rozdział 5. Próba interpretacji konkurencyjności regionów Polski na płaszczyźnie eksportu – powiązania z regionami Czech, Węgier i Słowacji (Stanisław Umiński, Krystyna Gawlikowska-Hueckel) 135

Wprowadzenie 135
5.1. Regionalne spojrzenie na konkurencyjność eksportową 136
5.1.1. Przesłanki analizowania eksportu na poziomie regionalnym 137
5.1.2. Dylematy i problemy związane z analizą eksportu dla regionów 140
5.2. Ocena konkurencyjności eksportu w ujęciu regionalnym (analiza dla Polski) 141
5.3. Znaczenie odległości dla intensywności relacji z krajami Grupy Wyszehradzkiej 143
Podsumowanie 147

CZĘŚĆ III KONKURENCYJNOŚĆ ROZWOJOWA REGIONÓW GRUPY WYSZEHRADZKIEJ 149

Rozdział 6. Rozwój regionalny w warunkach transformacji gospodarczej. Wybrane aspekty konkurencyjności regionów Grupy Wyszehradzkiej (Anna Golejewska) 151

Wprowadzenie 151
6.1. Konkurencyjność regionalna i jej determinanty: aspekt teoretyczny 152
6.2. Konkurencyjność regionalna państw Grupy Wyszehradzkiej 164
6.2.1. Reakcje regionów Europy Środkowej i Wschodniej na proces transformacji 164
6.2.2. Wyniki analizy empirycznej 167
6.2.3. Innowacyjność a konkurencyjność. Wielowymiarowa analiza zróżnicowania regionalnego państw Grupy Wyszehradzkiej w latach 2001–2008 183
Podsumowanie 197

Rozdział 7. Przewagi skonstruowane w rozwoju regionów państw Grupy Wyszehradzkiej (Joanna Kuczewska) 199

Wprowadzenie 199
7.1. Koncepcja przewag skonstruowanych 200
7.1.1. Ewolucja przewag konkurencyjnych gospodarki 201
7.1.2. Koncepcja przewag skonstruowanych 204
7.1.3. Rodzaje wiedzy a konstruowanie przewag konkurencyjnych 213
7.2. Model przewag skonstruowanych – potencjał regionów krajów Grupy Wyszehradzkiej 218
7.2.1. Potencjał regionów krajów Grupy Wyszehradzkiej według wybranych wskaźników opisujących możliwości współpracy przedsiębiorstw, sfery badawczo-rozwojowej oraz instytucji publicznych (3H) 219
7.2.1.1. Republika Czeska 219
7.2.1.2. Węgry 228
7.2.1.3. Polska 236
7.2.1.4. Słowacja 248
7.2.2. Klasyfikacja regionów ze względu na typy wiedzy 256

Podsumowanie 265
Zakończenie 269
Bibliografia 275