ebook Krążące przeciwciała przeciwsiatkówkowe jako biomarker wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem Agnieszka Kubicka-Trząska

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania: 2012

e-ISBN: 978-83-233-8711-4

Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (age-related macular degeneration – AMD) stało się w ostatnich latach poważnym problemem społecznym, stanowi bowiem najważniejszą przyczynę utraty widzenia centralnego u osób powyżej 50. roku życia w krajach rozwiniętych. Pomimo prowadzonych na całym świecie badań doświadczalnych i klinicznych patogeneza tego schorzenia pozostaje wciąż niewyjaśniona. Ostatnio sugeruje się, iż ważną rolę w rozwoju AMD odgrywa aktywacja układu immunologicznego. Uważa się, że nadreaktywność układu dopełniacza oraz immunoreaktywność w stosunku do antygenów siatkówki mogą stanowić zasadniczy mechanizm rozwoju i progresji zmian zwyrodnieniowych w plamce. Powszechnie znane jest zjawisko występowania w przebiegu chorób oczu, których patogeneza wiąże się z udziałem mechanizmów zapalnych i immunologicznych, krążących autoprzeciwciał, reagujących z różnymi antygenami siatkówkowymi. Przeprowadzone badania kliniczne zwróciły uwagę na występowanie w surowicy chorych na AMD przeciwciał przeciwsiatkówkowych (PPS). Jednak żadne z opublikowanych do tej pory doniesień nie wyjaśnia w sposób jednoznaczny roli tych autoprzeciwciał w patologii tego schorzenia. Jednocześnie duże nadzieje wiąże się z nieustannie poszukiwanymi biomarkerami AMD, które odzwierciedlałyby aktywność zmian zwyrodnieniowych w plamce i jednocześnie mogłyby być powszechnie używaną metodą monitorowania skuteczności leczenia.
Celem pracy było oszacowanie częstości występowania oraz profilu PPS w surowicy chorych z wysiękową postacią AMD oraz określenie, czy istnieje zależność pomiędzy idiotypem i mianem krążących PPS a stopniem zaawansowania choroby. W badaniach podjęto się ponadto oceny dynamiki zmian poziomu PPS w surowicy chorych w trakcie leczenia doszklistkowymi iniekcjami bewacizumabu (Avastin, Roche) i określenie zależności pomiędzy mianem krążących PPS a ocenianymi w trakcie leczenia parametrami aktywności neowaskularyzacji naczyniówkowej (choroidal neovascularization – CNV.

Spis treści ebooka Krążące przeciwciała przeciwsiatkówkowe jako biomarker wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem

WYKAZ SKRÓTÓW I TERMINÓW UŻYTYCH W PRACY 9

1. WSTĘP 11
1.1. Anatomia i fizjologia plamki 11
1.2. Epidemiologia i etiologia zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem 13
1.3. Współczesne poglądy na patogenezę zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem 14
1.3.1. Pierwotna dysfunkcja komórek nabłonka barwnikowego siatkówki 15
1.3.2. Rola stresu oksydacyjnego 15
1.3.3. Udział czynników genetycznych 16
1.3.4. Udział mechanizmów naczyniowych 18
1.3.5. Rola zapalenia i układu immunologicznego 18
1.3.6. Rola zakażenia Chlamydia pneumoniae 21
1.4. Patofizjologia wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem 21
1.5. Objawy kliniczne i diagnostyka zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem 23
1.6. Klasyfikacja kliniczna zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem 28
1.7. Współczesne metody leczenia zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem 29

2. ZAŁOŻENIA I CELE PRACY 33

3. MATERIAŁ I METODY 37
3.1. Charakterystyka grupy badanej oraz grupy kontrolnej 37
3.2. Metody badań 37
3.2.1. Wstępne badanie okulistyczne 37
3.2.2. Kontrolne badania okulistyczne 38
3.2.3. Wstępne badanie ogólne 38
3.2.4. Kryteria włączenia do badań 39
3.2.5. Kryteria wyłączenia z badań 39
3.2.6. Kryteria kontynuacji leczenia 40
3.2.7. Kryteria zawieszenia leczenia 40
3.2.8. Kryteria przerwania leczenia 40
3.2.9. Zastosowane leczenie 41
3.2.10. Test immunofl uorescencji do oznaczania przeciwciał przeciwsiatkówkowych oraz przeciwciał przeciwko komórkom śródbłonka 43
3.2.11. Analiza statystyczna 43

4. WYNIKI 45
4.1. Wyniki wyjściowego badania okulistycznego 45
4.2. Przeciwciała przeciwsiatkówkowe w surowicy chorych z wysiękową postacią zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem i w grupie kontrolnej w badaniu wyjściowym 48
4.3. Przeciwciała przeciwsiatkówkowe w surowicy chorych z wysiękową postacią zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem a zaawansowanie zmian zwyrodnieniowych w plamce w badaniu wyjściowym 51
4.4. Przeciwciała przeciwko komórkom śródbłonka w surowicy chorych z wysiękową postacią zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem i w grupie kontrolnej w badaniu wyjściowym 53
4.5. Wyniki kontrolnych badań okulistycznych 56
4.6. Liczba wykonanych doszklistkowych iniekcji bewacizumabu (Avastin) w badanej grupie chorych w okresie ośmiomiesięcznej obserwacji 60
4.7. Zachowanie się miana PPSmax w surowicy chorych z wysiękową postacią zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem w okresie leczenia doszklistkowymi iniekcjami bewacizumabu (Avastin) oraz zależność pomiędzy dynamiką zmian miana PPSmax a klinicznymi cechami aktywności choroby 61
4.8. Zachowanie się przeciwciał przeciwko komórkom śródbłonka w surowicy chorych z wysiękową postacią zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem w okresie obserwacji 67

5. OMÓWIENIE WYNIKÓW I DYSKUSJA 69

6. PODSUMOWANIE 81

7. WNIOSKI 83

8. STRESZCZENIE 85

9. ABSTRACT 89

10. ANEKS 93
10.1. Zgody Komisji Bioetycznej UJ CM na leczenie chorych z wysiękową postacią zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD) doszklistkowymi iniekcjami bewacizumabu (Avastin) 95
10.2. Wzór zgody pacjenta z wysiękową postacią zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD) na leczenie doszklistkowymi iniekcjami bewacizumabu (Avastin) 98
10.3. Wzór zgody pacjenta na pobieranie krwi i monitorowanie w surowicy poziomu przeciwciał przeciwsiatkówkowych w okresie leczenia doszklistkowymi iniekcjami bewacizumabu (Avastin) 100

11. PIŚMIENNICTWO 101