ebook Księgi Jezusa syna Syrachowego Ecclesiasticus rzeczone, ktore wszytkich cnot naukę zamykają w sobie w przekładzie Piotra Poz... Studium języka zabytku Anna Lenartowicz-Zagrodna

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2015

Pobierz fragment

Książka ma charakter komparatystyczny – zestawia dwie edycje Ksiąg Syracha (z 1535 i 1541 roku) w przekładzie Piotra Poznańczyka, by ułatwić analizę polszczyzny obu tekstów. Autorka dokonała drobiazgowej analizy zabytków pod kątem grafii, fonetyki zróżnicowanej w obu edycjach, fleksji imiennej, przymiotnikowej, imiesłowowej, zaimkowej, werbalnej, a także leksyki i składni. Szczegółowo udokumentowała i omówiła zjawiska językowe występujące w obu tekstach (m.in. oboczności wynikające z ujęcia dialektalnego, formy poszczególnych przypadków, wariantywność końcówek czasownikowych, formy czasów i trybów). Przedstawiła charakterystykę ilościową i jakościową analizowanego słownictwa oraz realizację łacińskich konstrukcji składniowych. Zaprezentowała ciągłość istnienia przekładu Poznańczyka w szesnastowiecznej biblistyce, przywołując edycję Księgi Syracha zamieszczoną w Biblii Leopolity (1561). Całość opatrzyła obszerną bibliografią przedmiotową i podmiotową, uwzględniającą również słowniki, przewodniki i encyklopedie.
Książka jest przeznaczona przede wszystkim dla naukowców i studentów zgłębiających historię literatury i języka polskiego, odkrywających tajniki i zawiłości przekładu literackiego, ale także – dla humanistów zainteresowanych dziejami polszczyzny.

Spis treści ebooka Księgi Jezusa syna Syrachowego Ecclesiasticus rzeczone, ktore wszytkich cnot naukę zamykają w sobie w przekładzie Piotra Poz...

Słowo wstępne 11

Wykaz skrótów 17

Grafia pierwszej edycji „Księgi Syracha” wobec druków z pierwszej połowy XVI wieku 19
Grafia pierwszej edycji „Księgi Syracha” 21
Grafia pierwszej edycji „Księgi Syracha” wobec stanu ówczesnej polszczyzny 55
Grafia pierwszej edycji „Księgi Syracha” wobec edycji drugiej z 1541 roku 60
Fonetyka 65
Fonetyczne zróżnicowanie dwu edycji „Księgi Syracha”. Ujęcie dialektalne 67
Oboczność powiadać / powiedać 69
Oboczność iL / eL 70
Kontynuanty grup *zr’, *sr’ 72
Mie, cie, sie / mię, cię, się 74
Kontynuanty sonantu ŗ’ 76
Kontynuanty grup *ir, *yr 78
Mazurzenie 79
Inne cechy o charakterze regionalnym 80
Fleksja imienna 87
Fleksja rzeczownika 91
Dopełniacz liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju męskiego 91
Celownik liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju męskiego 95
Miejscownik liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju męskiego 99
Wołacz liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju męskiego 103
Narzędnik liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju nijakiego typu miłosierdzie 104
Dopełniacz liczby pojedynczej samogłoskowych rzeczowników miękkotematowych rodzaju żeńskiego 106
Celownik liczby pojedynczej samogłoskowych rzeczowników miękkotematowych rodzaju żeńskiego 109
Miejscownik liczby pojedynczej samogłoskowych rzeczowników miękkotematowych rodzaju żeńskiego 111
Biernik liczby pojedynczej samogłoskowych rzeczowników miękkotematowych rodzaju żeńskiego 112
Wołacz liczby pojedynczej samogłoskowych rzeczowników miękkotematowych rodzaju żeńskiego 113
Mianownik liczby mnogiej rzeczowników żywotnych rodzaju męskiego 114
Dopełniacz liczby mnogiej rzeczowników rodzaju męskiego 117
Celownik liczby mnogiej rzeczowników wszystkich rodzajów 119
Narzędnik liczby mnogiej rzeczowników wszystkich rodzajów 122
Miejscownik liczby mnogiej rzeczowników wszystkich rodzajów 125
Liczba podwójna rzeczowników wszystkich rodzajów 131
Fleksja przymiotników, imiesłowów przymiotnikowych i zaimków 135
Narzędnik liczby pojedynczej przymiotników, imiesło wów przymiotnikowych i zaimków rodzaju męskiego i nijakiego 135
Miejscownik liczby pojedynczej przymiotników, imiesłowów przymiotnikowych i zaimków rodzaju męskiego i nijakiego 137
Celownik liczby mnogiej przymiotników, imiesłowów przymiotnikowych i zaimków wszystkich rodzajów 139
Narzędnik liczby mnogiej przymiotników, imiesłowów przymiotnikowych i zaimków wszystkich rodzajów 140
Dopełniacz, celownik i miejscownik liczby pojedynczej przymiotników, imiesłowów przymiotnikowych i zaimków rodzaju żeńskiego 143
Formy proste i złożone przymiotnika i imiesłowu w funkcji orzecznika 144
Celownik liczby pojedynczej zaimka rodzaju męskiego i nijakiego jemu / mu 149
Biernik liczby pojedynczej rodzaju męskiego zaimka ji / jego / go 150
Fleksja werbalna 157
Wariantywność końcówki 1. osoby liczby mnogiej czasu teraźniejszego oraz przyszłego prostego 159
Czas przyszły złożony 160
Kontynuanty prasłowiańskiego perfectum 166
Wariantywność form trybu rozkazującego 2. i 3. osoby liczby pojedynczej 171
Tryb przypuszczający 175
Leksyka 183
Charakterystyka ilościowa słownictwa zabytku 188
Tabela rangowa 188
Współczynnik bogactwa leksykalnego 223
Przeciętna częstość haseł 228
Stosunek haseł częstych do rzadkich 228
Jakościowa charakterystyka relacji leksykalnych między polskim przekładem a łacińskim źródłem 233
Ekwiwalencja łacińsko-polska 234
Uniwerbalizacja i amplifikacja 249
Glosy i bliskoznaczne szeregi wyrazowe 251
Nadwyżki translatorskie 266
Jakość słownictwa „Księgi Syracha” na tle ówczesnej polszczyzny uwarunkowana frekwencyjnie 285
Wyrazy „Księgi Syracha” nacechowane dodatnio 288
Wyrazy „Księgi Syracha” nacechowane ujemnie 304
Składnia 313
Realizacja łacińskich konstrukcji składniowych 315
Accusativus cum infinitivo 317
Składnia comparativu 332
Passivum 345
Participium praesentis activi 351
Participium futuri activi 368
Gerundivum 369
Gerundium 371
Zamknięcie 377
Ciągłość istnienia przekładu Poznańczyka w szesnastowiecznej biblistyce 379
Poznańczyk a Leopolita 379
„Księga Syracha” a „Historia barzo cudna [...] o stworzeniu nieba i ziemie” 408

Uwagi końcowe 414

Bibliografia 417
Bibliografia podmiotowa 419
Bibliografia przedmiotowa 419
Słowniki, przewodniki i encyklopedie 428