Za darmo

ebook Lobbing w świetle teorii wyboru publicznego Marcin Kalinowski

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2016

Lobbing jest integralną częścią procesu podejmowania decyzji publicznych w systemie przedstawicielskim. Udział podmiotów zewnętrznych w procesie stanowienia prawa budzi jednak wśród komentatorów sceny publicznej nieustanne spory i kontrowersje.
Praktyka lobbingu podważa tezę, że instytucjonalizacja „wywierania wpływu na władzę” w bezpośredni sposób redukuje negatywne efekty społeczne tego zjawiska. Niniejsza publikacja stanowi próbę wyjścia poza obszar badań porównawczych w kierunku spojrzenia na zjawisko lobbingu poprzez cele, motywacje i reguły zachowań podmiotów współuczestniczących w procesie dochodzenia do decyzji publicznych.
Podstawowym celem książki jest zobrazowanie mechanizmu lobbingu, który funkcjonuje w oparciu o wybory dokonywane przez poszczególnych uczestników procesu politycznego, zasoby, jakimi dysponują, ich wzajemne relacje oraz wewnętrzne uwarunkowania systemu przedstawicielskiego - wspólne dla państw zachodnich demokracji.
Założona przez autora konwencja redukcjonistyczna zrodziła potrzebę odwołania się do teorii, która umożliwia badanie uwarunkowań systemowych demokracji jako wyniku łącznych skutków zachowania na poziomie jednostki lub grupy. Takie założenia wyjściowe spełnia teoria wyboru publicznego (public choice theory), która powstała na gruncie amerykańskim na przełomie lat 50. i 60. XX wieku. Wykorzystuje ona klasyczne instrumentarium badawcze ekonomii do objaśniania meandrów procesu politycznego.

Spis treści ebooka Lobbing w świetle teorii wyboru publicznego

Wstęp 11

Rozdział I. Zakres pojęciowy i podmioty lobbingu 19
1. Uwagi wprowadzające 19
2. Anglosaskie korzenie lobbingu 20
3. Pierwsze próby uregulowań prawnych 25
4. Czym jest współczesny lobbing? 27
4.1. Przegląd definicji politologicznych i socjologicznych 30
4.2. Lobbing a public relations 34
5. Strategie, metody i formy lobbingu 39
5.1. Partycypacja ustawodawcza 39
5.2. Przetargi polityczne 40
5.3. Patronat polityczny 42
5.4. Lobbing a korupcja 45
6. Działania lobbingowe w ujęciu podmiotowym 47
6.1. Klasyfikacja 47
6.2. Dylematy terminologiczne 50
7. Podsumowanie 55

Rozdział II. Program badawczy public choice – implikacje dla analizy sfery publicznej współczesnych demokracji 57
1. Uwagi wprowadzające 57
2. Geneza i rozwój szkoły wyboru publicznego 58
2.1. Echo recepty Keynesa 58
2.2. Spór wokół idei welfare state 64
2.3. Istota public choice 73
3. Podstawy metodologiczne 76
3.1. Indywidualizm metodologiczny 77
3.2. Homo oeconomicus w polityce 78
3.3. Polityka a wymiana rynkowa 82
4. Lobbing jako przedmiot badań szkoły wyboru publicznego 83
5. Podsumowanie 87

Rozdział III. Formowanie i organizacja grup nacisku 89
1. Uwagi wprowadzające 89
2. Rynkowy wymiar systemu przedstawicielskiego 90
3. Polityka gospodarcza rządu a formowanie grup nacisku 96
3.1. „Interwencyjny” obszar zainteresowania lobbystów 96
3.2. Quasi-publiczny charakter instrumentów polityki sektorowej 101
4. Zbieżność interesów jednostkowych w kontekście organizacji grupy nacisku 105
4.1. Pluralistyczne rozumienie współdziałania wewnątrz grupy 105
4.2. Logika działania kolektywnego - implikacje postawy free rider 107
5. Podsumowanie 119

Rozdział IV. Grupy nacisku w strukturze demokratycznego rynku politycznego 121
1. Uwagi wprowadzające 121
2. Niedoskonałości rynku wyborczego 122
2.1. Model Schumpetera 122
2.2. Model Downsa 128
2.2.1. Informacja a wybory publiczne 129
2.2.2. Przesłanki działań rządu 135
2.2.3. Przesłanki działań opozycyjnych partii politycznych 136
2.3. Implikacje demokratycznej konkurencji 139
3. Sfera relacji grup nacisku z administracją publiczną 145
3.1. Ekonomiczna teoria regulacji 145
3.2. Sygnalizacyjne modele lobbingu 151
3.3. Przesłanki kooperacji z biurokracją 154
3.4. Od artykulacji preferencji do transakcji - czym jest lobbing na płaszczyźnie konstruowania polityk sektorowych? 158
4. Podsumowanie 161

Rozdział V. Lobbing w funkcji dobrobytu ogólnospołecznego 163
1. Uwagi wprowadzające 163
2. Grupy nacisku w pluralistycznej koncepcji „przeciwwagi sił” 164
2.1. Klasyczne podejście pluralistyczne 164
2.2. Synteza teorii pluralistycznych na gruncie nauki ekonomii - model Gary’ego Beckera 168
2.3. Korporatywizm 173
2.4. Klientelizm 176
2.5. Próba analizy krytycznej176
3. Koszty lobbingu w koncepcji rent-seeking 188
4. Uwagi końcowe 194

Zakończenie 197
Bibliografia 203
Spis schematów, rysunków i wykresów 217