ebook Ludowa kultura muzyczna Śląska Cieszyńskiego ze szczególnym uwzględnieniem Beskidu Śląskiego. Folklor pieśniowy Istebnej, Ko... Magdalena Szyndler

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2017

Monografia pt. „Ludowa kultura muzyczna Śląska Cieszyńskiego ze szczególnym uwzględnieniem Beskidu Śląskiego. Folklor pieśniowy Istebnej, Koniakowa i Jaworzynki – źródła repertuarowe a ich transformacje” jest podsumowaniem wieloletnich obserwacji i badań na terenie Śląska Cieszyńskiego (w tym Beskidu Śląskiego) pod kątem szeroko rozumianego folkloru muzycznego i jego przekształceń. Folklor i folklor muzyczny omawianego obszaru został przedstawiony w kontekście historycznym i kulturowym, a wcześniejsze badania Zaolzia posłużyły do analizy komparatystycznej. Praca ma charakter interdyscyplinarny i jest próbą ukazania przemian repertuarowych w obrębie pieśniowym na linii folklor-folkloryzm-folk (zawiera analizę muzykologiczną zebranego materiału pieśniowego w kontekście zbiorów zastanych – śpiewników aż do czasów współczesnych – przekształcenia w obrębie działań tzw. folkowych). Skierowana jest do osób zainteresowanych folklorem muzycznym w szerokim rozumieniu tj. folklorystów, muzykologów, antropologów, kulturoznawców, animatorów.

Spis treści ebooka Ludowa kultura muzyczna Śląska Cieszyńskiego ze szczególnym uwzględnieniem Beskidu Śląskiego. Folklor pieśniowy Istebnej, Ko...

Spis treści

Wprowadzenie / 9
Rozdział 1. Specyfika badań własnych / 15
1.1. Przedmiot, cel i zakres badań / 15
1.2. Przegląd badań i literatury. Folklorystyka polska i czeska / 17
1.2.1. Folklorystyka polska / 17
1.2.2. Folklorystyka czeska i morawska / 19
1.3. Dobór materiałów źródłowych wydanych / 21
1.4. Uwagi metodologiczne / 22
1.5. Terminologia. Folklor, folkloryzm, folk / 26

Rozdział 2. Śląsk Cieszyński na tle Polski – uwarunkowania historyczne, geograficzne i kulturowe / 37
2.1. Regiony etnograficzne w Polsce / 37
2.1.1. Polska muzyka ludowa, badania, programy, zbiory / 40
2.1.2. Specyfika polskiej muzyki ludowej / 44
2.2. Śląsk a Śląsk Cieszyński – zawirowania historyczne / 55
2.2.1. Nazewnictwo / 55
2.2.2. Początki Śląska. Pierwsze granice / 56
2.2.3. Piastowie i Habsburgowie / 57
2.2.4. Zmiany społeczne / 59
2.2.5. Warstwy społeczne – specyfika / 60
2.2.6. Pod władzą austriacką / 63
2.2.7. Problemy społeczno‑ekonomiczne / 64
2.3. Położenie Śląska Cieszyńskiego / 66
2.3.1. Cieszyn jako centralny ośrodek kulturowy. Początki / 66
2.3.2. Mieszczaństwo / 69
2.4. Polskie życie kulturalne i polityczne na Śląsku Cieszyńskim od 1848 do 1920 roku / 71
2.5. Rok 1920 / 74
2.6. Okres II wojny światowej / 75
2.7. Lata powojenne (do 1989 roku) / 77
2.8. Trójwieś (Istebna, Koniaków, Jaworzynka) – położenie i specyfika regionalna w kontekście Beskidu Śląskiego / 78
2.9. Elementy beskidzkiej kultury materialnej i duchowej / 83
2.9.1. Strój ludowy (przeszłość – teraźniejszość) / /84
2.9.2. Język. Gwara / 85
2.9.3. Instrumentarium ludowe / 87
2.9.4. Tańce / 91
2.10. Zespoły, imprezy, organizacje / 95

Rozdział 3. Rozwój folklorystyki muzycznej na Śląsku Cieszyńskim – historia i źródła / 99
3.1. Cieszyńskie zbiory pieśniowe oraz materiały prasowe. Działacze folkloryści / 99
3.2. Czeskie i morawskie pieśni ludowe – badania / 110

Rozdział 4. Specyfika cieszyńskiej pieśni ludowej. Przegląd materiałów zastanych. Charakterystyka
zebranego zbioru pieśni / 115
4.1. Pieśń ludowa. Przegląd wybranych systematyk / 115
4.1.1. Systematyka funkcjonalno‑treściowa / 115
4.1.2. Systematyka hasłowa / 117
4.1.3. Systematyka wariantowa / 117
4.1.4. Systematyka według kryteriów muzycznych / 118
4.2. Specyfika pieśni cieszyńskiej – cechy / 120
4.3. Materiał badawczy – systematyka i charakterystyka / 123
4.3.1. Systematyka pieśni według funkcji i treści / 124
4.3.2. Materiał własny a materiały źródłowe / 129
4.3.3. Konkluzja / 155
4.4. Analiza zbioru – kryteria muzyczne / 157
4.4.1. Tonalność / 157
4.4.2. Linia melodyczna / 161
4.4.3. Zwroty inicjalne i zwroty kadencyjne oraz interwały najczęściej w nich występujące / 162
4.4.4. Metrorytmika / 165
4.4.5. Forma / 167
4.5. Podsumowanie / 169

Rozdział 5. Przekształcenia repertuaru źródłowego we współczesności. Drugi byt folkloru – kapele ludowe i zespoły folkowe. Opinie / 173
5.1. Zmiany endogenne i egzogenne a problem pogranicza / 173
5.2. Kapele ludowe / 186
5.2.1. Specyfika regionalna w Polsce / 187
5.2.2. Wybitni muzykanci związani z Beskidem Śląskim / 189
5.2.3. Kapele działające współcześnie – drugi byt folkloru / 190
5.3. Kapele folkowe – Beskid / 192
5.4. Hybrydy / 194
5.5. Podsumowanie / 197

Rozdział 6. Przekaz międzypokoleniowy a koncepcje wychowania muzycznego oparte na folklorze / 199
6.1. Przekaz międzypokoleniowy / 199
6.2. Przegląd wybranych koncepcji muzycznych opartych na folklorze / 200
6.3. Koncepcje polskie – geneza i wpływy / 204
6.4. Koncepcje wychowania muzycznego – Śląsk Cieszyński / 208

Rozdział 7. Znajomość pieśniowego repertuaru ludowego wśród dzieci i młodzieży Śląska Cieszyńskiego. Metody i wyniki przeprowadzonych badań własnych / 213
7.1. Podstawy metodologiczne badań własnych / 213
7.2. Analiza i interpretacja wyników przeprowadzonych badań własnych / 217
7.3. Weryfikacja hipotez. Uogólnienia i wnioski z przeprowadzonych badań własnych / 238

Wnioski końcowe / 241
Aneksy / 245
Aneks 1. Materiały źródłowe – śpiewniki / 245
Aneks 2. Materiały źródłowe – badania terenowe / 277
Aneks 3. Fotografie / 319

Bibliografia / 333
Indeks nazwisk / 351
Spis rycin, tabel i wykresów / 357
Summary / 359
Shrnuti / 361