ebook Mam, jestem, mogę. Kształtowanie odporności psychicznej u dzieci i młodzieży Katarzyna Walęcka-Matyja, Elżbieta Napora

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2024

Autorki poruszają problematykę odporności psychicznej i jej wzmacniania. W pierwszej części, teoretycznej, koncentrują się na zagadnieniu stresu w perspektywie dzieci i młodzieży, a także na zróżnicowanych sposobach radzenia sobie z nim. Akcentują rolę odporności psychicznej w pokonywaniu trudności życiowych oraz podkreślają możliwość jej skutecznego wzmacniania i rozwijania poprzez różne formy oddziaływania psychologicznego.
W drugiej części publikacji, praktycznej, przedstawiono scenariusze zajęć psychoedukacyjnych. Są one ujęte w formie modułowej i tworzą kompendium specjalistycznej wiedzy psychologicznej dla osób pracujących z dziećmi i młodzieżą. Każdy cykl zajęć warsztatowych dotyczy innego obszaru odporności psychicznej, np. roli środowiska rodzinnego, życiowych wyzwań, poczucia własnej wartości, rywalizacji i współpracy, stabilności emocjonalnej, prawidłowej komunikacji czy zdolności budowania właściwych relacji interpersonalnych. Zaproponowane metody aktywizujące mogą przyczynić się do wzmacniania motywacji dzieci i młodzieży do dokonywania zmian.
Książka adresowana jest do osób pracujących z dziećmi i młodzieżą, psychologów, pedagogów, wychowawców, terapeutów. Może być pomocna w kształtowaniu przestrzeni do podejmowania kreatywnej aktywności, a także skłaniać do realizowania nowatorskich działań w obszarze psychologii stosowanej.

Spis treści ebooka Mam, jestem, mogę. Kształtowanie odporności psychicznej u dzieci i młodzieży

Wstęp 7

I. Część teoretyczna
1. Oblicza i źródła stresu w życiu dzieci i młodzieży 11
2. Odporność psychiczna 17
2.1. Odporność psychiczna jako cecha 17
2.2. Odporność psychiczna jako proces 19
2.3. Odporność psychiczna jako rezultat interakcji 20
3. Mity na temat odporności psychicznej 31
4. Odporność psychiczna a perspektywa psychologii pozytywnej 35
5. Odporność psychiczna a edukacja 39
5.1. Edukacja w świecie VUCA 39
5.2. Nauczyciel a wzmacnianie odporności psychicznej uczniów 41
5.3. Grupa rówieśnicza a odporność psychiczna 43
6. Cechy uczniów o zróżnicowanej odporności psychicznej 47
7. Potrzeba wsparcia psychologicznego dzieci i młodzieży w kształtowaniu odporności psychicznej 51

II. Część praktyczna
Wstęp 57
Pierwszy cykl warsztatów. Wprowadzenie do problematyki odporności psychicznej 60
Warsztat 1.1. Rola rodziny w kształtowaniu odporności psychicznej 60
Warsztat 1.2. Co to znaczy mieć odporność psychiczną? 62
Warsztat 1.3. Uwarunkowania odporności psychicznej 64
Wyzwanie i postrzeganie życiowych wyzwań jako szansy 66
Drugi cykl warsztatów. Życiowe wyzwania szansą na odporność psychiczną 67
Warsztat 2.1. Marzenia jako wyzwanie 67
Warsztat 2.2. Rozwiązywanie trudnych sytuacji życiowych 70
Warsztat 2.3. Znaczenie ekspozycji społecznej w budowaniu odporności psychicznej 73
Pewność siebie, wysoki poziom wiary w swoje możliwości i umiejętności 76
Trzeci cykl warsztatów. Poczucie własnej wartości a odporność psychiczna 77
Warsztat 3.1. Rola poczucia własnej wartości w umacnianiu odporności psychicznej 77
Warsztat 3.2. Pozytywne myślenie a moje mocne strony 80
Warsztat 3.3. Rola mowy wewnętrznej i afirmacji w kształtowaniu przekonań o sobie
Zaangażowanie, wytrwałość i sumienność w realizowaniu zadań 85
Czwarty cykl warsztatów. Rola realizacji zadań w budowaniu odporności psychicznej 86
Warsztat 4.1. Rywalizacja i współpraca jako czynniki odporności psychicznej 86
Warsztat 4.2. Wytrwałość i sumienność w realizowaniu zadań 89
Warsztat 4.3. Autorefleksja nad swoją wytrwałością – dawniej i dziś 92
Poczucie kontroli i wpływu, umiejętność kierowania własnymi decyzjami 94
Piąty cykl warsztatów. Rola stabilności emocjonalnej i samoskuteczności w umacnianiu odporności psychicznej 95
Warsztat 5.1. Emocje jako sojusznik w radzeniu sobie ze stresem 95
Warsztat 5.2. Sztuka panowania nad emocjami w sytuacjach trudnych 97
Warsztat 5.3. Rola samoskuteczności i sfer wpływu w radzeniu sobie ze stresem 99
Psychologiczne aspekty komunikacji 101
Szósty cykl warsztatów. Rola prawidłowej komunikacji interpersonalnej w kształtowaniu odporności psychicznej 102
Warsztat 6.1. Skuteczna komunikacja 102
Warsztat 6.2. Jak mówić językiem żyrafy? 104
Warsztat 6.3. Aktywne słuchanie a relacje z innymi osobami 107
Psychologiczne aspekty relacji interpersonalnych 110
Siódmy cykl warsztatów. Relacje interpersonalne a ich rola w umacnianiu odporności psychicznej 111
Warsztat 7.1. Relacje z innymi jako przestrzeń dzielenia się i okazywania wdzięczności 111
Warsztat 7.2. Wdzięczność jako element budowania odporności psychicznej 114
Warsztat 7.3. Rola samowspółczucia we wzmacnianiu odporności psychicznej 117
Warsztat 7.4. Moja odporność na presję grupy 120

Zakończenie 123
Załączniki do warsztatów psychoedukacyjnych 125
Literatura 131
Noty o autorkach 145