ebook Muzyka i biznes. Od gramofonu do streamingu Anna Anetta Janowska

Wydawca: Szkoła Główna Handlowa

Rok wydania: 2022

Książka składa się z pięciu rozdziałów. Rozdział 1 ma charakter wstępny, zakreślono w nim ramy analizy, która będzie przeprowadzana w kolejnych częściach publikacji. Zaczyna się on od sformułowania definicji takich pojęć, jak branża i sektor. Dalej została przedstawiona definicja branży fonograficznej oraz określone miejsce, jakie zajmuje ona wśród innych, pokrewnych jej branż, szczególnie w odniesieniu do przemysłów kultury. W kolejnej części szczegółowo zaprezentowano charakterystykę produktu branży fonograficznej, przedsiębiorstw, jakie w niej funkcjonują, a także strony popytowej branży, czyli konsumentów indywidualnych i instytucjonalnych. Jednym z istotnych elementów stały się kwestie prawa autorskiego, do których w całym tekście jest wiele odwołań.

W rozdziale 2 w ujęciu historycznym opisano makrootoczenie branży fonograficznej oraz jej umiędzynarodowienie i globalizację. Czynniki, które należą do makrootoczenia, czyli czynniki ekonomiczne, techniczne, polityczne, społeczne oraz - dodatkowo - prawne, składają się na analizę PEST (L), wykorzystywaną tradycyjnie do charakterystyki dalszego otoczenia branży. Analiza makrootoczenia zakreśla ramy funkcjonowania branży, pozwala zrozumieć, jak ona się zmienia, jak przedsiębiorstwa konkurują między sobą, a także to, jak kształtują się relacje tych przedsiębiorstw z dostawcami i nabywcami. Z kolei prześledzenie etapów umiędzynarodowienia i globalizacji branży wyjaśnia jej funkcjonowanie zarówno w modelu tradycyjnym, jak i w okresie rewolucji cyfrowej, oraz ukazuje historycznie istotne elementy będące motorem zmian przez cały okres jej istnienia.

Rozdział 3 zawiera charakterystykę branży fonograficznej w epoce przedcyfrowej. Modelem, który został wybrany do ustalenia zasad jej funkcjonowania w okresie od jej powstania do połowy lat 90. XX w., jest model pięciu sił Portera. Jest to jedno z klasycznych podejść do analizy branżowej (sektorowej) na poziomie mezo stosowanych w ekonomii. Model ten najlepiej pozwoli uwydatnić następnie zmiany dokonujące się w branży nagraniowej w czasie przełomu cyfrowego i ICT, a szczególnie zmianę układu sił, które działały pomiędzy konsumentami muzyki nagranej i jej producentami, czyli wytwórniami fonograficznymi oraz twórcami. Tłem dla analizy z wykorzystaniem pięciu sił Portera jest koncepcja oligonomu, zaproponowana przez S. Hannaforda [2007].

W rozdziale 4 przeprowadzono analizę zmian, jakie dokonały się w branży fonograficznej wraz z nastaniem rewolucji cyfrowej i ICT, czyli od połowy lat 90. XX w. Wtedy to bowiem zaczęły się w branży fonograficznej gwałtowne zmiany, przejawiające się przede wszystkim spadkiem sprzedaży płyt, a także przychodów firm fonograficznych oraz rozwojem nowych form dystrybucji i promocji muzyki. Źródłem tych zmian są przede wszystkim czynniki technologiczne (takie jak upowszechnienie się komputerów osobistych i rozwój globalnej sieci), na które nałożyła się cyfryzacja treści. Powyższe elementy, występując w synergii, wpłynęły nie tylko na sposób konsumpcji muzyki. Dzięki nowym technologiom zmianie uległ też sam produkt - jego jakość, postać fizyczna oraz jego charakter jako dobra, co wpłynęło na zmianę układu sił w branży fonograficznej.

W pierwszej części rozdziału 5 zostały zaprezentowane rozwiązania z obszaru prawa autorskiego oraz regulacje odnoszące się do finansowania kultury (w tym muzyki), które zastosowano lub które planuje się zaimplementować w celu rozwiązania kryzysu w branży fonograficznej, który powstał w związku z funkcjonowaniem nieformalnych obiegów kultury, a także nowych modeli dystrybucji muzyki cyfrowej. Zjawiska te, chociaż do pewnego stopnia zostały uregulowane w kontekście zarówno prawa autorskiego, jak i biznesu, wciąż nie są zadowalające jako rozwiązania dla wszystkich podmiotów w branży, szczególnie twórców i nabywców. Okazuje się bowiem, że dużą część wytworzonej wartości przejmują nowi pośrednicy. W drugiej części rozdziału został omówiony blockchain - innowacja technologiczna, która wydaje się stwarzać nowe możliwości rozwoju branży fonograficznej, tym razem oferując szczególne rozwiązania twórcom.

W zakończeniu znalazły się rozważania dotyczące wartości muzyki nagranej w kontekście analizowanych w książce przemian, które zaszły zarówno przed przełomem cyfrowym i ICT, jak i pod jego wpływem.

Spis treści ebooka Muzyka i biznes. Od gramofonu do streamingu

WSTĘP

BRANŻA FONOGRAFICZNA - DEFINICJA I STRUKTURA

1.1. Branża i jej otoczenie

1.1.1. Branża, przemysł czy sektor?

1.1.2. Jak i dlaczego branże ewoluują?

1.2. Od przemysłów kultury do branży fonograficznej

1.2.1. Co to jest branża fonograficzna?

1.2.2. Branża fonograficzna jako część przemysłów kultury

1.3. Produkt branży fonograficznej

1.3.1. O fonogramie

1.3.2. Fonogram jako przedmiot prawa autorskiego i praw pokrewnych

1.3.3. Fonogram jako dobro doświadczeniowe

1.3.4. Koszty związane z produkcją fonogramu

1.3.5. Podział produktów muzycznych

1.3.6. Jakość produktu muzycznego

1.4. Przedsiębiorstwa w branży fonograficznej

1.4.1. Charakterystyka dużych firm fonograficznych (majors)

1.4.2. Funkcjonowanie labeli zależnych i niezależnych

1.5. Pozostałe podmioty

1.6. Odbiorcy muzyki nagranej

1.6.1. Kto i jak konsumuje muzykę?

1.6.2. Konsumenci programatorzy

ŚWIAT WOKÓŁ BRANŻY FONOGRAFICZNEJ

2.1. Czynniki makrootoczenia a ewolucja branży fonograficznej

2.1.1. Technologia jako siła napędowa przemian w branży fonograficznej

2.1.2. Branża fonograficzna a czynniki ekonomiczne

2.1.3. Czynniki społeczne i demograficzne kształtujące przemiany w fonografii

2.1.4. Polityka a branża fonograficzna

2.1.5. Fonografia a prawo

2.2. Dwie rewolucje - ich charakterystyka i skutki

2.2.1. O rewolucji ICT i rewolucji cyfrowej

2.2.2. Dodatkowe czynniki wpływające na rozwój branży fonograficznej po przełomie cyfrowym i ICT

2.2.3. Wynalazki w zakresie cyfryzacji treści, które wpłynęły na rozwój branży fonograficznej

2.2.3.1. Pierwszy etap cyfryzacji dźwięku - digital recording

2.2.3.2. Pojawienie się CD

2.2.3.3. Wynalezienie mp3

2.2.4. Wynalazki powstałe w ramach rozwoju ICT, które wpłynęły na rozwój branży fonograficznej

2.2.4.1. Rozpowszechnienie się komputerów osobistych

2.2.4.2. Rozwój Internetu

2.2.4.3. Przenośne urządzenia do słuchania muzyki

2.2.4.4. Telefonia komórkowa

2.3. Umiędzynarodowienie branży fonograficznej

2.3.1. Pierwszy okres międzynarodowej ekspansji - do pierwszej wojny światowej

2.3.2. Drugi okres umiędzynarodowienia - lata kryzysu międzywojennego

2.3.3. Postępujące umiędzynarodowienie w okresie powojennym - do połowy lat 80. XX w.

2.3.4. Międzynarodowy rozwój branży po 1980 r.

2.4. Globalizacja branży fonograficznej 1

UKŁAD SIŁ PRZED REWOLUCJĄ CYFROWĄ

3.1. Branża fonograficzna jako oligonom

3.2. Pięć sił Portera

3.2.1. Groźba pojawienia się nowych producentów

3.2.2. Siła przetargowa dostawców

3.2.3. Siła przetargowa nabywców i możliwość wywierania przez nich presji na przedsiębiorstwa branży

3.2.4. Groźba pojawienia się substytutów

3.2.5. Rywalizacja między przedsiębiorstwami branży fonograficznej

3.2.5.1. Znaczenie koncentracji poziomej dla branży fonograficznej

3.2.5.2. Znaczenie integracji pionowej dla branży fonograficznej

3.2.5.3. Znaczenie promocji dla branży fonograficznej

3.2.5.4. Nadprodukcja i system gwiazdorski jako główne strategie działania firm nagraniowych

SKUTKI PRZEŁOMU CYFROWEGO I ICT DLA BRANŻY FONOGRAFICZNEJ

4.1. Ewolucja produktu branży fonograficznej

4.1.1. Zmiana charakteru muzyki jako dobra

4.1.2. Fragmentacja tradycyjnego produktu branży fonograficznej

4.1.3. Ewolucja formatów dostępnych w sieciach komórkowych

4.2. Zmiany dotyczące konsumpcji muzyki

4.2.1. Rosnąca konsumpcja muzyki

4.2.2. Zmiany w kierunku mobilności

4.2.3. Zwrot w stronę konsumpcji muzyki cyfrowej - posiadanie i dostęp

4.2.4. Indywidualizacja konsumpcji muzyki i fragmentacja popytu

4.3. Działanie pięciu sił w branży fonograficznej po przełomie cyfrowym i ICT

4.3.1. Nielegalne kopie plików muzycznych jako substytut?

4.3.2. Demokratyzacja produkcji, dystrybucji i promocji muzyki a groźba pojawienia się nowych producentów

4.3.3. Demokratyzacja produkcji muzyki i dezintermediacja a siła dostawców

4.3.4. Siła nabywców w świecie cyfrowym

4.3.4.1. Dystrybucja muzyki

4.3.4.2. Promocja muzyki

4.3.4.3. Udział w produkcji

4.3.5. Technologia a rywalizacja w branży fonograficznej

4.3.5.1. Pionierskie formy dystrybucji muzyki przez sieć

4.3.5.2. Dystrybucja przez Internet muzyki na nośnikach fizycznych

4.3.5.3. Pierwsze regularne platformy dystrybucji muzyki w formie cyfrowej

4.3.5.4. Wiodące modele dystrybucji muzyki on-line

4.3.5.4.1. Model „płać za ściągnięcie" (ang. pay-per-download), czyli à la carte

4.3.5.4.2. Model abonamentowy (subskrypcyjny)

4.3.5.5. Modele alternatywne

4.3.5.5.1. Model darmowy

4.3.5.5.2. Model „zapłać, ile chcesz"

4.3.5.5.3. Model „płać za popularność"

4.3.5.5.4. Pozostałe modele według Ch. Andersona

4.3.5.6. Dystrybucja muzyki przez sieci komórkowe

4.3.5.7. Internet jako nowy kanał promocji muzyki

MIĘDZY TECHNOLOGIĄ A PRAWEM

5.1. Muzyka a prawo w świecie sieci

5.1.1. Rola prawa autorskiego - twórcy i konsumenci

5.1.2. Równowaga interesów twórców i właścicieli praw oraz konsumentów

5.1.3. Creative Commons jako „trzecia droga"?

5.1.4. Składki i podatki na kulturę

5.1.4.1. Opłata reprograficzna

5.1.4.2. Culture flat-rate, czyli płaska stawka za dostęp do kultury

5.2. Wykorzystanie blockchainu w branży fonograficznej

5.2.1. Blockchain - krótka charakterystyka technologii

5.2.2. Blockchain ratunkiem dla branży nagraniowej?

5.2.2.1. Sieciowa baza danych na temat praw autorskich i pokrewnych

5.2.2.2. Proste i bezpośrednie opłacanie tantiem dzięki wykorzystaniu smartkontraktów

5.2.2.3. Transparentność w łańcuchu wartości

5.2.2.4. Dostęp do alternatywnych źródeł finansowania

ZAKOŃCZENIE. CZY CZAS NA NOWĄ REWOLUCJĘ?

BIBLIOGRAFIA

SPIS RYSUNKÓW

SPIS TABEL

SPIS RAMEK