Za darmo

ebook Nierównowagi globalne a stabilność międzynarodowego systemu walutowego. Analiza na przykładzie akumulacji rezerw walutowych... Joanna Bogołębska

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2013

Wychodząc z założenia, że zewnętrzna równowaga płatnicza jest tylko jednym z celów polityki gospodarczej kraju, a nierównowagę płatnicza generują i utrwalają przepływy kapitałowe, stany długotrwałej (strukturalnej) globalnej nierównowagi płatniczej należy uznać za naturalne zjawisko w integrującej się gospodarce światowej. Z punktu widzenia stabilności międzynarodowego systemu walutowego narastające nierównowagi mogą jednakże stanowić, poprzez odzwierciedlenie różnorodnych zniekształceń, zagrożenie dla sprawnego funkcjonowania gospodarki globalnej, a nawet stawać się czynnikiem kryzysogennym.

Głównym celem pracy jest zatem identyfikacja takich zniekształceń zarówno w gospodarkach narodowych, jak i w funkcjonowaniu międzynarodowego systemu walutowego, które mogą stanowić czynnik destabilizujący dla gospodarki globalnej. Uznając, że akumulacja rezerw walutowych stanowi przykład takiego zniekształcenia, analiza współzależności polityki akumulacyjnej i nierównowag globalnych oraz wpływ tej współzależności na stabilność msw stanowi cel zasadniczy pracy.

Spis treści ebooka Nierównowagi globalne a stabilność międzynarodowego systemu walutowego. Analiza na przykładzie akumulacji rezerw walutowych...

Wstęp 11

Rozdział I. Zjawisko, skala oraz przyczyny globalnej nierównowagi płatniczej 17

1. Zdefiniowanie pojęcia globalnej nierównowagi płatniczej 17

1.1. Koncepcja nierównowagi globalnej – alternatywne spojrzenia i problemy metodolo- giczne 22
1.2. Koncepcja trwałości nierównowagi globalnej (sustainability of global imbalances) 29

2. Statystyczne problemy pomiaru nierównowag globalnych 34

2.1. Rozbieżności w pomiarach globalnych nierównowag 34
2.2. Metody pomiaru nierównowag globalnych 35
2.2.1. Statystyczne miary światowych pozycji zewnętrznych z tytułu rachunku obrotów bieżących (World current account positions) 35
2.2.2. Statystyczne miary zagranicznych pozycji inwestycyjnych 39
2.2.3. Wskaźniki zniekształceń (indicators of distortions) 42
2.2.4. Wskaźniki ryzyka (indicators of risks) 43

3. Historyczne doświadczenia gospodarki światowej ze stanem nierównowagi płatniczej 48

3.1. Periodyzacja globalnych nierównowag 48
3.2. Nierównowaga globalna w systemie z Bretton Woods 53
3.3. Nierównowaga globalna w latach 70 i 80 54

4. Determinanty nierównowag globalnych 55

4.1. Czynniki strukturalne i cykliczne 56
4.2. Potencjalne determinanty salda CA i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej 58
4.3. Rola czynnika systemowego. Asymetria międzynarodowego systemu walutowego jako determinanta nierównowag globalnych 66

5. Dystrybucja nierównowagi płatniczej w gospodarce światowej 74

6. Kategoria uporczywości nierównowagi (persistency of imbalances) w ujęciu historycznym 78

7. Podsumowanie 84

Rozdział II. Mechanizmy dostosowawcze w nierównowadze globalnej 87

1. Funkcjonowanie międzynarodowego mechanizmu dostosowawczego na tle ewolucji msw 89

1.1. Międzynarodowy mechanizm dostosowawczy w systemie waluty złotej i w okresie międzywojennym 89
1.2. Międzynarodowy mechanizm dostosowawczy w systemie walutowym z Bretton Woods 91
1.3. Międzynarodowy mechanizm dostosowawczy w systemie wielodewizowym 94

2. Problemy procesu dostosowawczego w systemie wielodewizowym 96

2.1. Asymetria mechanizmu dostosowawczego w systemie wielodewizowym 96
2.2. Czynniki determinujące przebieg procesów dostosowawczych 98
2.3. Rola czynnika systemowego w procesie dostosowawczym 100

3. Kanały dostosowawcze nierównowag globalnych w ramach systemu wielodewizowego 105

3.1. Systematyzacja kanałów dostosowawczych 105
3.2. Rola kursu walutowego w procesie dostosowawczym 108
3.3. Kanał wyceny w procesie dostosowawczym 111
3.4. Rola przepływów kapitału w procesach korekty nierównowag globalnych 117
3.4.1. Przepływy prywatnego kapitału portfelowego 117
3.4.2. Rola kanału zewnętrznej polityki finansowej 119

4. Zasadność koordynacji polityk makroekonomicznych w skali międzynarodowej 121

4.1. Argumenty przemawiające za polityką koordynacji 121
4.2. Doświadczenia gospodarki światowej z koordynacją polityk makroekonomicznych 122

5. Rola krajów nadwyżkowych procesie dostosowawczym – koncepcje historyczne 124

5.1. Koncepcja J. Keynesa 124
5.2. Koncepcja P. Volckera 125

6. Doświadczenia gospodarki światowej z procesami dostosowawczymi 126

6.1. Doświadczenia z procesami dostosowawczymi krajów deficytowych 126
6.2. Doświadczenia z procesami dostosowawczymi krajów nadwyżkowych 134

7. Podsumowanie 137

Rozdział III. Koncepcje objaśniające współczesną nierównowagę globalną. Osie nierównowag i ich uwarunkowania 139

1. Specyfika współczesnej globalnej nierównowagi płatniczej 141

2. Analiza determinant współczesnych nierównowag globalnych 142

2.1. Determinanty strukturalne 142
2.1.1. Gospodarcza i finansowa integracja w skali globalnej 143
2.1.2. Rola rozwoju systemu finansowego i instytucji 144
2.1.3. Wygładzenie cyklu gospodarczego w USA 146
2.1.4. Inne czynniki strukturalne 146
2.2. Determinanty cykliczne 147
2.2.1. Nierównowaga w oszczędnościach i inwestycjach sektora prywatnego 147
2.2.2. Nierównowaga w oszczędnościach i inwestycjach sektora publicznego 149

3. Analiza zjawiska nierównowag globalnych od strony formułowanych koncepcji 152

3.1. Koncepcje absorpcyjne 153
3.2. Koncepcja Bretton Woods II 154
3.3. Koncepcja global saving glut (globalnej nadobfitości oszczędności) 158
3.4. Koncepcja nadpłynności gospodarki światowej 162
3.5. Kierunek przyczynowości nierównowag globalnych 163

4. Rola czynników finansowych we współczesnych nierównowagach globalnych 165

4.1. Globalne warunki monetarne i monetarny kanał transmisji nierównowag globalnych 165
4.2. Kształtowanie się międzynarodowej pozycji inwestycyjnej w ujęciu globalnym 168

5. Rola ropy naftowej we współczesnej nierównowadze płatniczej 171

5.1. Rola ropy w nierównowagach globalnych i kanały transmisji 171
5.2. Współczesny szok naftowy a nierównowagi globalne 173

6. Alternatywne poglądy na sustainability i mechanizmy korekty współczesnej nierównowagi globalnej 179

6.1. Alternatywne poglądy na sustainability nierównowagi globalnej i jej wpływu na stabilność finansową 179
6.2. Alternatywne scenariusze procesów dostosowawczych współczesnej nierównowagi globalnej 180
6.3. Alternatywne poglądy na kanały dostosowawcze 185
6.3.1. Rola kanału kursowego w procesie dostosowawczym 185
6.3.2. Rola kanału wyceny 187
6.3.3. Rola kanału handlowego 189

7. Główne „osie nierównowag”. Uwarunkowania polityki makroekonomicznej, wskaźniki nierównowag zewnętrznych i rola w globalnej nierównowadze płatniczej 191

7.1. Stany Zjednoczone 191
7.1.1. Kształtowanie się salda CA i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej 191
7.1.2. Struktura zagranicznego popytu na amerykańskie aktywa finansowe 199
7.1.3. Implikacje finansowania nierównowag globalnych przepływami kapitału dłużnego 204
7.2. Kluczowe kraje nadwyżkowe 205
7.2.1. Nadwyżkowe kraje azjatyckie 206
7.2.2. Japonia i pozostałe kraje azjatyckie 207
7.2.3. Chiny 210
7.2.3.1. Kształtowanie się zewnętrznej pozycji płatniczej i źródła nadwyżek płatniczych 212
7.2.3.2. Polityka kursowa i monetarna oraz uwarunkowania akumulacji rezerw 216
7.3. UGiW a międzynarodowa nierównowaga płatnicza 221
7.3.1. Zewnętrzna sytuacja płatnicza a nierównowagi płatnicze wewnątrz UGiW 222
7.3.2. Kanały transmisji zagranicznych nierównowag płatniczych do UGiW 224
7.3.3. Korekta nierównowagi globalnej a UGiW 226

8. Podsumowanie 231

Rozdział IV. Rezerwy walutowe w alokacji płynności międzynarodowej 233

1. Rezerwy walutowe a płynność międzynarodowa 235

2. Podaż płynności międzynarodowej. Alternatywne techniki dostarczania walutowej pomocy płynnościowej 238

2.1. Podaż płynności międzynarodowej a globalna dynamika rezerw 244
2.2. Płynność międzynarodowa a zaufanie rynków. Paradoks Triffina 249

3. Popyt na rezerwy walutowe – ewolucja koncepcji teoretycznych 250

3.1. Kierunki ewolucji teorii popytu na rezerwy 250
3.2. Popyt na rezerwy jako czynnik stabilizujący krajowy system finansowy 252
3.3. Koncepcje behawioralne – „Mrs’s Machlup’s Wardrobe” i „Keeping up with the Joneses” 256

4. Współczesne motywy akumulowania rezerw 257

4.1. Współczesna interpretacja motywu przezornościowego 257
4.2. Motyw interwencyjny (“Exchange rate stability”) 260
4.3. Rola rynku finansowego. Popyt na rezerwy jako „Efekt by-pass” i skutek słabego rozwoju rynku finansowego 262
4.4. Akumulacja rezerw walutowych jako przykład niekonwencjonalnej polityki monetarnej 264

5. Miary adekwatności poziomu rezerw 265

6. Determinanty kompozycji rezerw walutowych i czynniki dywersyfikacji 270

7. Akumulacja aktywów zagranicznych netto-źródła pochodzenia i wpływ na gospodarkę 275

7.1. Źródła akumulacji aktywów zagranicznych netto 275
7.2. Akumulacja aktywów zagranicznych jako czynnik chroniący przed dostosowaniami wewnętrznymi. Przypadek rezerw walutowych versus SWF 277

8. Koszty i ryzyka wynikające z polityki akumulacji rezerw walutowych 279

8.1. Koszty i ryzyka dla krajów akumulujących rezerwy 279
8.2. Zagrożenia i ryzyka dla kraju emitującego walutę rezerwową i dla międzynarodowego systemu walutowego 289

9. Podsumowanie 292

Rozdział V. Zjawisko akumulacji rezerw walutowych i jego wpływ na międzynarodowy system walutowy 295

1. Współczesne zjawisko akumulacji rezerw 297

1.1. Skala zjawiska i jego charakterystyka 297
1.2. Badania empiryczne nad motywami współczesnej akumulacji rezerw 302
1.3. Badania empiryczne nad adekwatnością poziomu akumulacji rezerw 305
1.4. Źródła akumulacji rezerw walutowych w gospodarkach realizujących strategie akumulacyjne 308
1.5. Struktura walutowa akumulowanych rezerw 312

2. Współczesne koszty akumulacji rezerw 314

2.1. Koszty i ryzyka dla krajów akumulujących rezerwy 314
2.2. Zagrożenia i ryzyka dla kraju emitującego walutę rezerwową i dla międzynarodowego systemu walutowego 317
2.3. Perspektywy dywersyfikacji rezerw w procesie akumulacji 321

3. Alternatywne wykorzystywanie zakumulowanych aktywów rezerwowych 331

4. Państwowe Fundusze Majątkowe (SWF) jako „bliskie substytuty” rezerw walutowych 333

4.1. Istota i klasyfikacje SWF 333
4.2. Determinanty SWF 342
4.3. Skala funkcjonowania SWF 344
4.4. Potencjalny wpływ SWF na międzynarodowy system finansowy i walutowy 349
4.4.1. Zagrożenia wynikające z funkcjonowania SWF 355
4.4.2. SWF a nierównowagi globalne 357

5. Podsumowanie 358

Rozdział VI. Konsekwencje nierównowagi globalnej dla stabilności międzynarodowego systemu walutowego. Implikacje dla polityk krajowych i międzynarodowych 363

1. Związek nierównowag globalnych z kryzysem finansowym 2007–2009. Alternatywne poglądy i wnioski 365

1.1. Czynniki nierównowag generujące kryzys finansowy 365
1.2. Korekta nierównowagi globalnej w czasie kryzysu i dalsze perspektywy 368
1.3. Kierunki zwiększania stabilności msw jako odpowiedź na zjawisko global imbalances 373

2. Międzynarodowe mechanizmy alokacji płynności – doświadczenia kryzysu 2007–2009 i wnioski na przyszłość 375

2.1. Problem braku płynności walutowej w okresie kryzysu finansowego 375
2.2. Techniki alokacji płynności dewizowej w ramach polityki crisis management w latach 2007–2009 i ich znaczenie 378
2.3. Rola porozumień swapowych w dystrybuowaniu płynności walutowej jako alternatywa dla przezornościowej akumulacji rezerw 379
2.3.1. Warunki zastosowania linii swapowych – spojrzenie od strony dostawcy płynności (swap-provider) 384
2.3.2. Dostęp do linii swapowej – spojrzenie od strony odbiorcy płynności (swap- receiver) 386
2.4. Perspektywy dekumulacji rezerw w kontekście dostępności alternatywnych technik alokacji płynności 389

3. Alternatywne rozwiązania dotyczące podaży waluty rezerwowej 396

3.1. Koncepcja prawdziwie wielodewizowego system walutowego 397
3.2. Koncepcja systemu globalnego 401
3.2.1. System oparty na SDR-ach 401
3.2.2. Ponadnarodowa waluta papierowa 404

4. Działania koordynacyjne w skali międzynarodowej 406

4.1. Zasadność, cele i obszary działań koordynacyjnych 406
4.2. Fora współpracy międzynarodowej w obszarze nierównowag globalnych 409
4.3. Rola MFW w globalnej siatce bezpieczeństwa finansowego 414
4.4. Współpraca banków centralnych w globalnej siatce bezpieczeństwa finansowego 416

5. Implikacje nierównowag globalnych dla działań podejmowanych na szczeblu regionalnym 417

6. Implikacje nierównowag globalnych dla polityk krajowych 419

6.1. Rola USA i Japonii w procesach dostosowawczych 420
6.2. Rola Chin i pozostałych krajów azjatyckich w globalnym procesie dostosowawczym 421
6.3. Implikacje nierównowag globalnych dla krajów emerging markets w Ameryce Łacińskiej 437
6.4. Wpływ polityk gospodarczych korygujących nierównowagi na globalne przepływy kapitałowe 441

7. Propozycje włączenia krajów nadwyżkowych w procesy dostosowawcze 444

7.1. Przegląd koncepcji 444
7.2. Cechy wspólne i rozbieżności między prezentowanymi koncepcjami 449

8. Podsumowanie 450

Zakończenie 459
Bibliografia 463
Spis tabel 475
Spis wykresów 477
Spis rysunków 479
Od Redakcji 481