-11%

ebook Obowiązek naprawienia szkody w prawie karnym Łukasz Pilarczyk

Wydawca: Uniwersytet im.Adama Mickiewicza w Poznaniu

Rok wydania: 2019

Celem pracy jest przedstawienie najważniejszych zmian w polskim Kodeksie karnym i Kodeksie postępowania karnego, dokonanych w 2015 roku, których skutkiem było przekształcenie obowiązku naprawienia szkody w prawie karnym ze środka karnego w kompensacyjny. Autor stara się odpowiedzieć na pytanie, jaka powinna być natura tego środka, aby uniknąć kolizji z innymi instytucjami prawa karnego oraz powstawania wątpliwości co do jego stosowania w praktyce. W tym celu niezbędne jest określenie, czy obowiązek naprawienia szkody w prawie karnym i cywilnym powinny różnić się co do swoich funkcji oraz do jakiego stopnia w procesie karnym możemy korzystać z przepisów prawa cywilnego dotyczących naprawienia szkody. Konkludując, autor stwierdza, że obowiązek naprawienia szkody w prawie karnym powinien być kompatybilny z przepisami prawa cywilnego dotyczącymi naprawienia szkody i zadośćuczynienia. Im bardziej bowiem obowiązek ten będzie się różnił od swojego odpowiednika w prawie cywilnym, tym trudniejsze będzie korzystanie z tej instytucji przez osoby pokrzywdzone. Obowiązek naprawienia szkody w prawie karnym nie powinien pełnić żadnej innej funkcji (w szczególności penalnej) poza jedną: ułatwieniem uzyskania pokrzywdzonym kompensacji szkodliwych skutków popełnionych przestępstw. Nadawanie obowiązkowi naprawienia szkody w prawie karnym jakichkolwiek innych funkcji, nieuchronnie prowadzi do powstania konfliktu pomiędzy jego cywilnoprawnym charakterem a przypisywanymi mu celami penalnymi.

Spis treści ebooka Obowiązek naprawienia szkody w prawie karnym

Wykaz skrótów 11
Wstęp 13
ROZDZIAŁ 1 21
Koncepcja sprawiedliwości naprawczej a obowiązek naprawienia szkody w prawie karnym 21
1.1. Podstawowe założenia koncepcji sprawiedliwości naprawczej 21
1.2. Rozwój sprawiedliwości naprawczej w ujęciu historycznym 32
1.3. Próba oceny podstawowych założeń i możliwości praktycznego zastosowania koncepcji sprawiedliwości naprawczej 41
ROZDZIAŁ 2 48
Instytucje służące kompensacji w toku postępowania karnego poniesionych przez pokrzywdzonego szkód i krzywd w porządkach prawnych państw europejskich 48
2.1. Uwagi wstępne 48
2.2. Instytucje służące uzyskaniu przez pokrzywdzonego kompensaty od sprawcy w prawie niemieckim 49
2.3. Instytucje służące uzyskaniu przez pokrzywdzonego kompensaty od sprawcy w prawie angielskim 54
2.4. Instytucje służące uzyskaniu przez pokrzywdzonego kompensaty od sprawcy w prawie hiszpańskim 57
ROZDZIAŁ 3 61
Historyczny rozwój instytucji związanych z naprawieniem szkody w polskim prawie karnym 61
3.1. Kodeks karny z 1932 roku oraz późniejsze poglądy dotyczące obecności naprawienia szkody w prawie karnym 61
3.2. Kodeks karny z 1969 roku oraz późniejsze poglądy dotyczące obecności naprawienia szkody w prawie karnym 66
3.3. Kodeks karny z 1997 roku oraz późniejsze poglądy dotyczące obecności naprawienia szkody w prawie karnym 76
3.4. Podłoże oraz najważniejsze założenia nowelizacji ustaw karnych z dnia 20 marca 2015 roku w zakresie dotyczącym instrumentów służących kompensacyjnej funkcji prawa karnego 84
ROZDZIAŁ 4 98
Relacja naprawienia szkody w prawie karnym orzekanego jako środek kompensacyjny do naprawienia szkody orzekanego jako warunek probacyjny 98
ROZDZIAŁ 5 130
Charakter obowiązku naprawienia szkody w prawie karnym 130
5.1. Funkcje obowiązku naprawienia szkody po nowelizacji z 2015 roku 130
5.2. Podstawa prawna orzekania naprawienia szkody w prawie karnym 145
ROZDZIAŁ 6 157
Pojęcie szkody 157
6.1. Szkoda w prawie cywilnym 157
6.2. Zakres pojęcia szkody w art. 46 § 1 k.k. 179
6.2.1. Uwagi wstępne 179
6.2.2. Problem bezpośredniości szkody podlegającej naprawieniu w prawie karnym 185
6.2.3. Określenie katalogu przestępstw, przy popełnieniu których można nałożyć na sprawcę obowiązek naprawienia szkody 191
ROZDZIAŁ 7 206
Stosowanie przepisów prawa cywilnego przy orzekaniu o naprawieniu szkody w postępowaniu karnym 206
7.1. Informacje podstawowe 206
7.2. Stosowanie przepisów procedury cywilnej przez sąd karny 207
7.3. Stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego przez sąd karny 211
7.3.1. Uwagi wstępne 211
7.3.2. Sposób naprawienia szkody 211
7.3.3. Znaczenie woli pokrzywdzonego przy orzekaniu o naprawieniu szkody 214
7.3.4. Problem datio in solutum 216
7.3.5. Zmniejszenie wysokości odszkodowania przez sąd 219
7.3.6. Cesja wierzytelności 221
7.3.7. Kwestia odsetek 227
7.3.8. Stosowanie przepisów prawa pracy przy orzekaniu o naprawieniu szkody w procesie karnym 231
7.4. Pozostałe kwestie problemowe powstające przy stosowaniu przepisów i zasad prawa cywilnego przy orzekaniu przez sąd karny o naprawieniu szkody 232
ROZDZIAŁ 8 236
Kwestie procesowe dotyczące nałożenia na sprawcę obowiązku naprawienia szkody w prawie karnym 236
8.1. Zakres podmiotowy obowiązku naprawienia szkody 236
8.2. Zakład ubezpieczeń i jego uprawnienia do składania wniosku o naprawienie szkody w procesie karnym 242
8.3. Wniosek pokrzywdzonego o orzeczenie naprawienia szkody 251
8.4. Ustalanie wysokości szkody i możliwości nałożenia na sprawcę obowiązku jej naprawienia 254
8.5. Orzeczenie sądu karnego zobowiązujące do naprawienia szkody 257
8.6. Postępowanie apelacyjne w przedmiocie orzeczenia o naprawieniu szkody 263
8.7. Problem orzekania przez sędziów sądów karnych o obowiązku naprawienia szkody 265
ROZDZIAŁ 9 269
Wykonanie obowiązku naprawienia szkody orzeczonego w postępowaniu karnym 269
9.1. Uwagi wstępne 269
9.2. Termin wykonania obowiązku naprawienia szkody orzekanego jako warunek probacyjny 273
9.3. Wygaśnięcie obowiązku naprawienia szkody orzeczonego w postaci warunku probacyjnego w przypadku jego niewykonania przez sprawcę w okresie próby 293
9.4. Ocena przepisów dotyczących wykonania obowiązku naprawienia szkody z punktu widzenia pokrzywdzonego i funkcji prawa karnego 300
ROZDZIAŁ 10 308
Problem kumulacji dróg dochodzenia roszczeń wynikających z popełnienia czynu zabronionego 308
10.1. Uwagi wstępne 308
10.2. Pierwszeństwo cywilnoprawnej drogi dochodzenia roszczeń wynikających z popełnienia czynu zabronionego 310
10.3. Pierwszeństwo prawnokarnej drogi dochodzenia roszczeń wynikających z popełnienia czynu zabronionego 322
10.4. Kwestia dodatkowych roszczeń pokrzywdzonego dochodzonych w postępowaniu cywilnym 331
ROZDZIAŁ 11 333
Szczególne kwestie problemowe związane z orzekaniem obowiązku naprawienia szkody 333
11.1. Nałożenie obowiązku naprawienia szkody na osoby współdziałające w popełnieniu czynu zabronionego 333
11.2. Obowiązek naprawienia szkody a nawiązka orzekana na rzecz pokrzywdzonego 342
11.3. Obowiązek naprawienia szkody a kwestia przedawnienia 349
11.4. Obowiązek naprawienia szkody a zatarcie skazania 356
11.5. Obowiązek naprawienia szkody a prawo łaski 359
Podsumowanie 361
Bibliografia 370
Summary (The duty to redress damage in criminal 392