Za darmo

ebook Obrót prawny nieruchomościami w Krakowie i podkrakowskim Kazimierzu w średniowieczu Zygfryd Rymaszewski

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2020

Autor przedstawia instrumentarium prawne obrotu nieruchomościami w Krakowie i podkrakowskim Kazimierzu w średniowieczu. Za podstawę źródłową posłużyły księgi sądów obu miast – w istocie jedyne świadectwo tego obrotu. Temat okazał się trudny do naukowego opracowania, ponieważ w księgach brak tekstów umów. Z tego powodu dotychczas go nie poruszano. W miarę obfite informacje pośrednie pozwalają jednak na podjęcie wysiłku jego zbadania.
Nieruchomości, zwłaszcza budynki miejskie, bardzo często przechodziły z rąk do rąk, głównie poprzez umowy kupna-sprzedaży. Odnotowywano to w księgach w postaci wzdania, czyli zrzekania się przez zbywcę prawa własności na rzecz nabywcy. Nieruchomości miejskie często bywały też zabezpieczeniem wierzytelności. Pozostałe formy obrotu prawnego, takie jak zamiana, darowizna, dzierżawa czy najem, występowały znacznie rzadziej.
Miasto sprawowało kontrolę nad obrotem nieruchomościami miejskimi poprzez nakaz wpisu do ksiąg ławniczych i niechętny stosunek do nabywania ich przez osoby nieposiadające praw miejskich. Udział monarchy był niewielki. Na uwagę zasługuje aktywność kobiet jako stron kontraktu. W księgach rzadko opisywano spory związane z obrotem nieruchomościami, natomiast często odnotowywano przypadki ugodowego ich rozstrzygania. Prawa bliskich są w księgach obecne, jednak nie działały hamująco na obrót prawny nieruchomościami.
Publikacja została wyposażona w tabele, które służą źródłowej podbudowie tez autora.

Spis treści ebooka Obrót prawny nieruchomościami w Krakowie i podkrakowskim Kazimierzu w średniowieczu

Wykaz źródeł z oznaczeniem skrótów stosowanych w pracy 13
Inne skróty 14

Wykaz literatury 15

Wstęp 21
1. Uzasadnienie tematu 21
2. Podstawa źródłowa 22
3. Ramy chronologiczne 23
4. Zasób informacji 25
5. Wiarygodność wpisów 30
6. Stanowisko władz wobec transakcji nieruchomościami 32
7. Skala zjawiska 35
8. Forum 37
9. Metoda badawcza 41
10. Pamiętne 43
11. Pisownia 45

Rozdział 1. Strony kontraktu 47
1. Luki w informacjach 47
2. Monarcha 48
3. Miasto 49
4. Kościół i duchowni 51
5. Szlachta 55
6. Bractwa 57
7. Cechy 58
8. Spółki 59
9. Inni kontrahenci zbiorowi 61
10. Żydzi 66
11. Obcy 67
12. Sąsiedzi 71
13. Bogaci w obrocie prawnym 72
14. Zawód kontrahentów 77
15. Kobiety 77
16. Pełnomocnicy 87
17. Nieletni 102
18. Bliscy 104

Rozdział 2. Przedmiot obrotu prawnego 105
1. Generalia 105
2. Przedmiot obrotu 106
3. Dobra dziedziczne i dobra nabyte 131
4. Część swobodna dóbr dziedzicznych 133

Rozdział 3. Rodzaje operacji majątkowych 135
1. KUPNO-SPRZEDAŻ 135
2. Generalia 135
3. Kupno-sprzedaż wieczysta 136
4. Prawo odkupu 151
5. Prawo pierwokupu 153
6. Przyczyny/cele transakcji 154
7. Odstąpienie od umowy 158
II. ZASTAW 159
1. Generalia 159
2. Znaki rozpoznawcze 160
3. Zasób informacji 161
4. Strony kontraktu, ich prawa i obowiązki 162
5. Przedmiot 165
6. Miejsce i cel ustanowienia zastawu 166
7. Rodzaje zastawu 167
8. Częstotliwość występowania 171
9. Podstawa prawna 172
10. Kwota zobowiązania, zabezpieczona zastawem 173
11. Terminy wykupu 174
12. Gdy wykup nie następował 176
III. DAROWIZNA 187
1. Generalia 187
2. Terminologia 188
3. Kto komu darował 188
4. Przedmiot 189
5. Rodzaje 191
6. Warunki 192
7. Odwołanie darowizny 193
IV. ZAMIANA 193
V. DZIERŻAWA 197

Rozdział 4. Działania towarzyszące 199
I. WZDANIE 199
1. Terminologia 199
2. Przy jakich operacjach majątkowych wzdanie stosowano 201
3. Wzdanie a operacja majątkowa 202
4. Podstawa prawna wzdania 203
5. Brak informacji o wzdaniu 203
6. Formułka wzdania 204
7. Symbolika 205
8. Kto wzdawał 206
9. Komu wzdawano 208
10. Przedmiot wzdania 209
11. Gdzie i kiedy wzdawano 209
12. Wzdanie wielokrotne 211
13. Wzdanie z warunkiem 212
14. Co wzdanie dawało nabywcy 213
15. Między umową a wzdaniem 214
16. Środki zabezpieczające wykonanie wzdania 215
17. Dowodzenie wzdania 216
18. Wzdania nie dokonano 219
19. Wzdanie dokonane pod przymusem 220
20. Unieważnienie wzdania 221
II. WWIĄZANIE 222
1. Generalia 222
2. Terminologia 223
3. Częstotliwość występowania 223
4. Rodzaje wwiązań 225
5. Przedmiot wwiązania 227
6. Kto wwiązywał 228
7. Kogo wwiązywano 229
8. Jak przebiegało wwiązanie 230
9. Problem wielokrotności wwiązania 231
10. W którym stadium transakcji następowało wwiązanie 233
11. Cesja prawa do wwiązania 234
12. Skutki wwiązania 234
13. Brak wwiązania 236
14. Reasumpcja 236
III. RĘKOJEMSTWO 237
IV. ZACHODŹSTWO 238
1. Generalia 238
2. Terminologia 238
3. Częstotliwość występowania 240
4. Kto brał na siebie obowiązek zachodźcy 241
5. Przed kim ma bronić zachodźca 242
6. Przed czym zachodźca ma bronić 243
7. Przed którym sądem składano zobowiązanie do zastępu 244
8. Kiedy składano oświadczenie o zobowiązaniu do zastępu 244
9. Podstawa prawna owej promissio 245
10. Czas trwania obowiązku zachodźstwa 245
11. Zabezpieczenie zastępu 246
V. DAWNOŚĆ 247
VI. STANOWISKO BLISKICH 251
1. Generalia 251
2. Tytuł prawny, terminologia 252
3. Krąg uprawnionych, hierarchia wśród nich 253
4. Jak bliscy manifestowali swe stanowisko 254
5. Kiedy i przy których transakcjach bliscy ujawniali swe stanowisko 254
6. Konsekwencje akceptacji, umowne regulacje 255
7. Sprzeciw i jego skutki 256
8. Ugoda 257

Zakończenie 259
Aneks 265
I. Wykaz tabel 265
II. Tekst tabel 267
Rechtsverkehr mit Immobilien in Krakau und Kazimierz im Mittelalter 349