ebook Ostre schorzenia jamy brzusznej

Spis treści ebooka Ostre schorzenia jamy brzusznej

1. EPIDEMIOLOGIA OSTRYCH SCHORZEŃ JAMY BRZUSZNEJ (OSJB) – Kamil Nurczyk, Grzegorz Wallner 1
1.1. Wstęp 1
1.2. Przyczyny OSJB 2
1.3. Podwyższone ryzyko powikłań 2
1.4. Szczególne grupy pacjentów 3
1.4.1. Pacjenci powyżej 65. roku życia 3
1.4.2. Pacjentki ciężarne 3
1.4.3. Pacjenci z otyłością 3
1.4.4. Pacjenci z niedoborami odporności 4
1.4.5. Pacjenci chorzy krytycznie 4
1.5. Podsumowanie 4

2. MECHANIZMY, OCENA I LECZENIE BÓLU W OSJB – Edyta Kotlińska-Hasiec, Rafał Rutyna 7
2.1. Wstęp 7
2.2. Patomechanizm bólu jamy brzusznej 8
2.3. Ocena bólu u pacjenta diagnozowanego w kierunku ostrych chorób jamy brzusznej 9
2.3.1. Czas trwania bólu 10
2.3.2. Chronologia bólu 10
2.3.3. Lokalizacja bólu 10
2.3.4. Czynniki modyfikujące ból 10
2.4. Metody oceny natężenia bólu 11
2.5. Leczenie bólu w ostrych zespołach jamy brzusznej 11
2.5.1. Droga podawania analgetyków 11
2.5.2. Farmakoterapia 12
2.5.2.1. Analgetyki nieopioidowe 12
2.5.2.2. Analgetyki opioidowe 13
2.5.2.3. Leki spazmolityczne 15

3. MECHANIZMY ZABURZEŃ WODNO-ELEKTROLITOWYCH I KWASOWO-ZASADOWYCH W OSJB – Wojciech Dąbrowski, Włodzimierz Płotek, Manu L.N.G. Malbrain 19
3.1. Wstęp 19
3.2. Odwodnienie organizmu i zaburzenia gospodarki sodowej 19
3.3. Elektrolity inne niż sód 21
3.4. Osmolalność osocza a osmolalność płynów infuzyjnych 22
3.5. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej 23
3.6. Podsumowanie 23

4. ZABURZENIA METABOLICZNE W OSJB – Stanisław Kłęk 27
4.1. Wstęp 27
4.2. Charakterystyka poszczególnych zaburzeń metabolicznych i ich leczenie 28
4.2.1. Odwodnienie izotoniczne 28
4.2.2. Zaburzenia elektrolitowe.28
4.2.3. Kwasica metaboliczna 29
4.2.4. Przesunięcia płynowe 29
4.2.5. Niedobiałczenie i hipoalbuminemia.30

5. MASYWNE KRWOTOKI W CHIRURGII JAMY BRZUSZNEJ – Elżbieta Nowacka 31
5.1. Wstęp 31
5.2. Predykcja powikłań krwotocznych 31
5.3. Fizjologia układu hemostazy 32
5.4. Krwawienie okołooperacyjne 34
5.5. Masywna transfuzja 37
5.5.1. Koncentrat krwinek czerwonych 37
5.5.2. Krioprecypitat 37
5.5.3. Osocze świeżo mrożone 38
5.5.4. Koncentrat krwinek płytkowych 38
5.6. Resuscytacja płynowa 38
5.7. Resuscytacja hemostazy 39
5.8. Damage control 41

6. STANDARDY DIAGNOSTYKI I DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA OSJB – Jacek Dziedzic, Kamil Nurczyk, Grzegorz Wallner 43
6.1. Wstęp 43
6.2. Badania laboratoryjne 43
6.3. Badania obrazowe 44
6.3.1. Zdjęcia rentgenowskie 45
6.3.2. Ultrasonografia 45
6.3.3. Tomografia komputerowa 45
6.4. Laparoskopia diagnostyczna 46
6.5. Algorytmy postępowania u pacjentów z bólem brzucha 46
6.6. Analgezja w diagnostyce OSJB 47
6.7. Diagnostyka u szczególnych grup pacjentów 48
6.7.1. Pacjentki w ciąży 48
6.7.2. Pacjenci w wieku podeszłym 49
6.7.3. Pacjenci z otyłością 50

7. DIAGNOSTYKA KLINICZNA OSJB – Kamil Nurczyk, Michał Solecki, Grzegorz Wallner 55
7.1. Wstęp 55
7.2. Badanie podmiotowe 55
7.2.1. Pytania dotyczące bólu 56
7.2.1.1. Początek wystąpienia bólu 56
7.2.1.2. Nasilenie bólu 57
7.2.1.3. Charakter bólu 57
7.2.1.4. Ewolucja charakteru bólu 57
7.2.1.5. Lokalizacja bólu 57
7.2.1.6. Migracja bólu 57
7.2.2. Objawy towarzyszące 57
7.2.3. Czynniki zmniejszające dolegliwości 59
7.2.4. Odległy wywiad chorobowy 60
7.2.5. Stosowanie używek 60
7.2.6. Wywiad ginekologiczny 60
7.2.7. Wywiad dotyczący narażenia środowiskowego i rodzinny 60
7.3. Badanie przedmiotowe 60
7.3.1. Ocena stanu ogólnego 61
7.3.2. Ocena wzrokowa 61
7.3.3. Osłuchiwanie 61
7.3.4. Opukiwanie 61
7.3.5. Palpacja 61
7.3.6. Badanie per rectum 62

8. DIAGNOSTYKA ENDOSKOPOWA OSJB – Jacek Dziedzic 65
8.1. Wstęp 65
8.2. Krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego 65
8.3. Krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego 67
8.4. Zapalenie dróg żółciowych 68
8.5. Ostre zapalenie trzustki na tle kamicy żółciowej 68
8.6. Ciało obce w przewodzie pokarmowym 69
8.7. Połknięcie żrących substancji 69
8.8. Perforacje 69

9. PRZYCZYNY, DIAGNOSTYKA I LECZENIE KRWAWIENIA Z GÓRNEGO ODCINKA PRZEWODU POKARMOWEGO W OSJB – Grzegorz Wallner, Jakub Kenig, Piotr Richter 71
9.1. Definicja krwawienia z przewodu pokarmowego 71
9.2. Epidemiologia krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowego 71
9.3. Symptomatologia krwawień z przewodu pokarmowego 72
9.4. Klasyfikacje krwawień, szacowanie ryzyka nawrotowego krwawienia i zgonu 73
9.5. Podstawowe pytania w diagnostyce i terapii krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowego.74
9.6. Diagnostyka i leczenie krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowego 75
9.7. Metody leczenia krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowego 75
9.7.1. Krwawienia nieżylakowe 75
9.7.1.1. Postępowanie wstępne 75
9.7.1.2. Resuscytacja i monitorowanie stanu pacjenta 76
9.7.1.3. Leczenie farmakologiczne 77
9.7.1.4. Metody endoskopowego tamowania krwawień z górnego odcinka układu pokarmowego 79
9.7.1.5. Metody terapii krwawień z górnego odcinka układu pokarmowego z wykorzystaniem technik i metod radiologii zabiegowej 81
9.7.1.6. Leczenie operacyjne krwawień z górnego odcinka układu pokarmowego 82
9.7.2. Krwawienia z żylaków przełyku, połączeń przełykowo-żołądkowych, izolowanych żylaków żołądka w przebiegu marskości wątroby lub zakrzepicy żyły wrotnej 82
9.7.3. Krwawienia z owrzodzeń stresowych 83

10. PRZYCZYNY, DIAGNOSTYKA I LECZENIE KRWAWIENIA Z DOLNEGO ODCINKA PRZEWODU POKARMOWEGO W OSJB – Tomasz Banasiewicz, Jacek Paszkowski, Jarosław Cwaliński 87
10.1. Przyczyny i objawy krwawień z dolnego odcinka przewodu pokarmowego 87
10.2. Podstawowe postępowanie 88
10.3. Diagnostyka miejsca krwawienia 91
10.3.1. Badania radiologiczne 91
10.3.2. Badania endoskopowe 91
10.4. Leczenie krwawień z dolnego odcinka przewodu pokarmowego 93
10.4.1. Leczenie zachowawcze 93
10.4.2. Leczenie endoskopowe (kolonoskopia terapeutyczna) 94
10.4.3. Leczenie chirurgiczne 96
10.5. Wybrane jednostki chorobowe przebiegające z krwawieniem z dolnego odcinka przewodu pokarmowego 96
10.5.1. Krwawienia z jelita cienkiego 97
10.5.2. Krwawienie z zespolenia jelita cienkiego z jelitem cienkim lub jelitem grubym 97
10.5.3. Krwawienia z jelita grubego 97
10.5.4. Krwawienia z odbytu 99

11. KRWAWIENIA DO JAMY OTRZEWNOWEJ W OSJB – Jakub Kenig, Piotr Richter 103
11.1. Przyczyny i leczenie krwawień do jamy otrzewnowej 103
11.2. Symptomatologia krwawień do jamy otrzewnowej 103

12. PRZYCZYNY, DIAGNOSTYKA I LECZENIE NIEDROŻNOŚCI GÓRNEGO ODCINKA PRZEWODU POKARMOWEGO W OSJB – Justyna Wyroślak-Najs 105
12.1. Wstęp 105
12.2. Przyczyny niedrożności górnego odcinka przewodu pokarmowego 105
12.3. Diagnostyka niedrożności górnego odcinka przewodu pokarmowego, rozpoznawanie jej przyczyny i leczenie 105
12.3.1. Guzy przełyku 105
12.3.2. Uchyłki przełyku 106
12.3.3. Achalazja i inne zaburzenia motoryki przełyku 106
12.3.4. Refluks żołądkowo-przełykowy 106
12.3.5. Przepukliny rozworu przełykowego przepony 107
12.3.6. Zwężenia przełyku 107
12.3.7. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy 107
12.3.8. Rak żołądka 108
12.3.9. Gastropareza cukrzycowa 108
12.3.10. Guzy pola trzustkowo-dwunastniczego 108
12.3.11. Ciało obce 109

13. PRZYCZYNY, DIAGNOSTYKA I LECZENIE NIEDROŻNOŚCI W OBRĘBIE JELITA CIENKIEGO I GRUBEGO W OSJB – Tomasz Banasiewicz, Piotr Stajgis, Jarosław Cwaliński, Jacek Paszkowski 111
13.1. Przyczyny niedrożności 111
13.1.1. Niedrożność mechaniczna 111
13.1.1.1. Zatkanie (obturatio) 111
13.1.1.2. Zadzierzgnięcie (strangulatio) 113
13.1.2. Niedrożność czynnościowa (porażenna) 113
13.2. Diagnostyka niedrożności 115
13.2.1. Diagnostyka obrazowa 116
13.2.1.1. Badanie ultrasonograficzne 116
13.2.1.2. Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej 116
13.2.1.3. Tomografia komputerowa jamy brzusznej i miednicy 118
13.2.1.4. Badanie metodą rezonansu magnetycznego 118
13.2.1.5. Wlew kontrastowy 118
13.2.1.6. Badanie pasażu jelitowego 120
13.2.2. Badania laboratoryjne 121
13.2.3. Badania endoskopowe jelita grubego 121
13.3. Objawy niedrożności 121
13.3.1. Podział objawów niedrożności 121
13.3.2. Charakterystyka objawów niedrożności 123
13.3.2.1. Objawy podmiotowe 123
13.3.2.2. Objawy przedmiotowe 123
13.3.3. Późne objawy niedrożności 124
13.3.3.1. Objawy podmiotowe – zaburzenia hemodynamiczne 124
13.3.3.2. Objawy przedmiotowe 124
13.4. Leczenie niedrożności 124
13.4.1. Podstawowe postępowanie 124
13.4.2. Leczenie zachowawcze 125
13.4.2.1. Niedrożność porażenna 125
13.4.2.2. Niedrożność mechaniczna 125
13.4.3. Leczenie chirurgiczne i zabiegowe 126
13.4.3.1. Niedrożność porażenna 126
13.4.3.2. Niedrożność mechaniczna 126

14. WSTRZĄS W CHIRURGII. WSTRZĄS W OSJB – Renata Zajączkowska, Jerzy Wordliczek 131
14.1. Definicja wstrząsu 131
14.2. Wstrząs hipowolemiczny 131
14.2.1. Przyczyny i reakcja organizmu 131
14.2.2. Leczenie 132
14.3. Wstrząs krwotoczny 133
14.3.1. Przyczyny i reakcja organizmu 133
14.3.2. Leczenie 135
14.4. Wstrząs septyczny 136
14.4.1. Przyczyny i reakcja organizmu 136
14.4.2. Objawy kliniczne SIRS, sepsy, ciężkiej sepsy i wstrząsu septycznego 137
14.4.3. Terapia wstrząsu septycznego 138
14.4.3.1. Kontrola zakażenia 138
14.4.3.2. Stabilizacja hemodynamiczna 139
14.4.3.3. Modulacja odpowiedzi organizmu pacjenta 140
14.4.3.4. Wsparcie niewydolnych narządów, w tym leczenie wentylacyjne, nerkozastępcze 140

15. ZAPALENIE OTRZEWNEJ, ZAKAŻENIA WEWNĄTRZBRZUSZNE, ZESPÓŁ CIASNOTY W OSJB – Grzegorz Wallner, Tomasz Banasiewicz, Justyna Wyroślak-Najs 143
15.1. Podstawy etiologii i patofizjologii zakażeń wewnątrzbrzusznych 143
15.1.1. Definicja i klasyfikacja zakażeń wewnątrzbrzusznych 143
15.1.2. Epidemiologia zakażeń wewnątrzbrzusznych 144
15.1.3. Czynniki prognostyczne i parametryzacja zakażeń wewnątrzbrzusznych 145
15.2. Objawy zakażeń wewnątrzbrzusznych 145
15.3. Diagnostyka zakażeń wewnątrzbrzusznych 147
15.3.1. Badania obrazowe 147
15.3.2. Badania laboratoryjne 147
15.3.3. Diagnostyka różnicowa 147
15.3.4. Diagnostyka mikrobiologiczna 147
15.4. Leczenie zakażeń wewnątrzbrzusznych 148
15.4.1. Nadciśnienie śródbrzuszne, zespół ciasnoty wewnątrzbrzusznej 148
15.4.2. Leczenie metodą otwartego brzucha 153
15.4.3. Kompleksowa strategia postępowania w terapii zakażeń wewnątrzbrzusznych 154
15.4.4. Leczenie wspomagające 156
15.4.5. Zasady doboru i strategie antybiotykoterapii 156
15.4.6. Zalecenia ogólne dotyczące terapii zakażeń wewnątrzbrzusznych 158

16. ANTYBIOTYKOTERAPIA W ZAKAŻENIACH WEWNĄTRZBRZUSZNYCH – Jarosław Cwaliński, Agnieszka Cwalińska, Tomasz Banasiewicz 161
16.1. Etiopatogeneza zakażeń otrzewnej i przestrzeni zaotrzewnowej 161
16.2. Przebieg kliniczny zakażeń otrzewnej i przestrzeni zaotrzewnowej 162
16.3. Diagnostyka zakażeń otrzewnej i przestrzeni zaotrzewnowej 163
16.4. Antybiotykoterapia w zakażeniach otrzewnej i przestrzeni zaotrzewnowej 163
16.4.1. Ogólne zasady antybiotykoterapii 164
16.4.2. Czas terapii 165

17. OSTRE SCHORZENIA JAMY BRZUSZNEJ W PODZIALE NARZĄDOWYM LUB UKŁADOWYM – ŻOŁĄDEK I DWUNASTNICA – Jacek Dziedzic, Kamil Nurczyk, Grzegorz Wallner 167
17.1. Wstęp 167
17.2. Krwawienia z żołądka i dwunastnicy 167
17.2.1. Etiologia i podział krwawień z żołądka 167
17.2.2. Postępowanie wstępne 168
17.2.3. Leki przeciwpłytkowe i antykoagulanty 168
17.2.4. Leczenie krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowego 168
17.2.5. Krwawienia z dwunastnicy 169
17.3. Perforacja żołądka i dwunastnicy 169
17.3.1. Wstęp 169
17.3.2. Etiologia 169
17.3.3. Patofizjologia 170
17.3.4. Obraz kliniczny 170
17.3.5. Rozpoznanie 171
17.3.6. Leczenie 171
17.4. Niedrożność żołądka i dwunastnicy 172
17.4.1. Wstęp 172
17.4.2. Etiologia 172
17.4.3. Obraz kliniczny i rozpoznanie 173
17.4.4. Leczenie 174
17.5. Przepuklina rozworu przełykowego przepony 174
17.5.1. Wstęp 174
17.5.2. Objawy i powikłania 174
17.5.3. Diagnostyka 177
17.5.4. Leczenie operacyjne 177

18. OSTRE SCHORZENIA PĘCHERZYKA I DRÓG ŻÓŁCIOWYCH – Marek Sierżęga, Piotr Kołodziejczyk, Piotr Richter 179
18.1. Wstęp 179
18.2. Definicje i klasyfikacje 179
18.3. Epidemiologia 181
18.4. Etiologia 181
18.5. Objawy 181
18.5.1. Objawy podmiotowe 181
18.5.2. Objawy przedmiotowe 182
18.6. Diagnostyka 182
18.6.1. Badania laboratoryjne 182
18.6.2. Badania obrazowe 182
18.6.2.1. Badanie ultrasonograficzne 183
18.6.2.2. Tomografia komputerowa 183
18.6.2.3. Rezonans magnetyczny 185
18.6.2.4. Radiogram przeglądowy 185
18.6.2.5. Inne badania obrazowe 185
18.7. Przebieg choroby i rokowanie 185
18.8. Najczęstsze powikłania ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych 185
18.8.1. Zgorzel pęcherzyka żółciowego 185
18.8.2. Ropień okołopęcherzykowy 185
18.8.3. Rozedmowe zapalenie pęcherzyka żółciowego 186
18.9. Strategia leczenia 186
18.9.1. Leczenie zachowawcze 186
18.9.1.1. Leczenie przeciwbólowe 186
18.9.1.2. Stosowanie antybiotyków 186
18.9.2. Leczenie interwencyjne 187
18.9.2.1. Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego 187
18.9.2.2. Ostre zapalenie dróg żółciowych 188
18.9.3. Ropnie wątroby 188
18.9.3.1. Etiopatogeneza 188
18.9.3.2. Obraz kliniczny 189
18.9.3.3. Rozpoznanie 189
18.9.3.4. Leczenie 189

19. OSTRE ZAPALENIE TRZUSTKI – Marek Sierżęga, Piotr Richter 191
19.1. Definicja i klasyfikacje 191
19.2. Epidemiologia 192
19.3. Etiologia 192
19.4. Objawy kliniczne 193
19.4.1. Objawy podmiotowe 193
19.4.2. Objawy przedmiotowe 193
19.5. Diagnostyka 194
19.5.1. Badania laboratoryjne i ocena stanu chorego 194
19.5.2. Badania obrazowe 195
19.5.2.1. Badanie ultrasonograficzne 196
19.5.2.2. Tomografia komputerowa 196
19.5.2.3. Rezonans magnetyczny 198
19.5.2.4. Radiogram przeglądowy 198
19.5.2.5. Inne badania obrazowe 200
19.6. Klasyfikacje rokownicze 200
19.7. Strategia leczenia 200
19.7.1. Leczenie zachowawcze 201
19.7.1.1. Resuscytacja płynowa 201
19.7.1.2. Leczenie przeciwbólowe 201
19.7.1.3. Żywienie i leczenie żywieniowe 201
19.7.1.4. Stosowanie antybiotyków 202
19.7.2. Leczenie interwencyjne 202
19.7.2.1. Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ECPW, ERCP) 202
19.7.2.2. Leczenie zabiegowe 202
19.7.3. Cholecystektomia 203
19.8. Przebieg choroby i rokowanie 204

20. OSTRE SCHORZENIA ŚLEDZIONY – Marek Sierżęga, Piotr Richter 207
20.1. Definicja i klasyfikacje 207
20.2. Epidemiologia 207
20.3. Etiologia 207
20.4. Objawy 207
20.5. Diagnostyka 208
20.5.1. Diagnostyka różnicowa 208
20.5.2. Badania laboratoryjne 208
20.5.3. Badania obrazowe 208
20.6. Strategia leczenia 208
20.6.1. Leczenie zachowawcze 208
20.6.2. Leczenie interwencyjne 208

21. PRZYCZYNY, DIAGNOSTYKA I LECZENIE PRZEPUKLIN W OSJB – Kryspin Mitura 211
21.1. Mechanizmy uwięźnięcia jelit oraz rodzaje przepuklin w kontekście OSJB 211
21.1.1. Wstęp 211
21.1.2. Czynniki ryzyka martwicy jelita 212
21.1.3. Przepukliny nieodprowadzalne, uwięźnięte i zadzierzgnięte 212
21.1.3.1. Przepukliny nieodprowadzalne 212
21.1.3.2. Przepukliny uwięźnięte 214
21.1.3.3. Przepukliny zadzierzgnięte 215
21.1.4. Niedrożność a uwięźnięcie 215
21.1.5. Przepuklina Richtera a uwięźnięcie pełnościenne 215
21.1.6. Szczególne rodzaje przepuklin ulegające uwięźnięciu 216
21.1.6.1. Przepuklina udowa 216
21.1.6.2. Przepuklina zasłonowa 216
21.1.6.3. Przepuklina pępkowa 216
21.1.6.4. Przepuklina Spiegla 216
21.1.6.5. Przepukliny lędźwiowe 217
21.1.6.6. Przepuklina Littrego 217
21.1.6.7. Przepuklina ześlizgowa 217
21.1.6.8. Przepuklina okołostomijna 217
21.1.6.9. Przepuklina Amyanda 218
21.1.6.10. Przepuklina de Garengeota 218
21.1.6.11. Przepukliny wewnętrzne 218
21.2. Diagnostyka i leczenie uwięźnięć przepuklin brzusznych 218
21.2.1. Wstęp 218
21.2.2. Diagnostyka 219
21.2.2.1. Badanie podmiotowe 219
21.2.2.2. Badanie przedmiotowe 219
21.2.2.3. Wskaźniki predykcji zadzierzgnięcia i badania laboratoryjne 220
21.2.2.4. Diagnostyka obrazowa 221
21.2.2.5. Badanie śródoperacyjne 222
21.2.2.6. Diagnostyka różnicowa 223
21.2.3. Leczenie 223
21.2.3.1. Przygotowanie przedoperacyjne 223
21.2.3.2. Wybór metody operacyjnej 223
21.2.3.3. Dostęp otwarty 225
21.2.3.4. Dostęp laparoskopowy 226
21.2.3.5. Technika TAPP 226
21.2.3.6. Hernioskopia 228
21.2.3.7. Stosowanie materiałów syntetycznych w operacjach z powodu przepuklin uwięźniętych 230
21.2.3.8. Miejsce ułożenia siatki syntetycznej w operacjach brzusznych 230
21.2.3.9. Naprawa dwuetapowa 231
21.2.3.10. Nieoperacyjne odprowadzenie zawartości uwięźniętej przepukliny 231
21.2.4. Przypadki szczególne w leczeniu przepuklin 232
21.2.4.1. Przepukliny pachwinowe u chorych w starszym wieku 232
21.2.4.2. Marskość wątroby przebiegająca z wodobrzuszem 232
21.2.4.3. Inne towarzyszące przyczyny niedrożności 233
21.2.4.4. Ciąża 233
21.2.4.5. Zapalenie wyrostka robaczkowego 233
21.2.4.6. Przepuklina zasłonowa 234
21.2.4.7. Przepuklina Spiegla 234

22. STANY OSTRE JAMY BRZUSZNEJ SPOWODOWANE ZAPALENIAMI JELIT – Tomasz Banasiewicz, Jarosław Cwaliński, Maciej Borejsza-Wysocki 237
22.1. Wstęp 237
22.2. Zapalenie uchyłków jelita grubego (ZUJG) 237
22.2.1. Klasyfikacje ZUJG 238
22.2.2. Objawy i diagnostyka ZUJG 239
22.2.3. Leczenie zachowawcze ZUJG 239
22.2.4. Leczenie chirurgiczne ZUJG 241
22.3. Nieswoiste zapalenia jelit 241
22.3.1. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) 243
22.3.1.1. Krwawienie w przebiegu WZJG 246
22.3.1.2. Niedrożność w przebiegu WZJG 246
22.3.1.3. Toksyczne rozdęcie okrężnicy 246
22.3.2. Choroba Leśniowskiego–Crohna (ChLC) 247
22.3.2.1. Perforacje w przebiegu ChLC 248
22.3.2.2. Krwawienie z przewodu pokarmowego w przebiegu ChLC 248
22.3.2.3. Niedrożność jelit w przebiegu ChLC 249
22.4. Zakażenie Clostridioides difficile i rzekomobłoniaste zapalenie jelit 249
22.4.1. Czynniki predysponujące do zakażenia Clostridioides difficile 249
22.4.2. Objawy i diagnostyka zakażenia Clostridioides difficile 249
22.4.3. Podstawowe zasady leczenia 251
22.4.4. Leczenie zachowawcze 251
22.4.5. Leczenie chirurgiczne 252
22.5. Podsumowanie 252

23. OSTRE SCHORZENIA JAMY BRZUSZNEJ W URAZACH – Krzysztof Słowiński, Bartosz Mańkowski 255
23.1. Wstęp 255
23.2. Klasyfikacja obrażeń brzucha 255
23.2.1. Obrażenia nieprzenikające 255
23.2.2. Obrażenia przenikające 256
23.3. Postępowanie na miejscu wypadku i w czasie transportu 256
23.4. Postępowanie i diagnostyka w szpitalu 257
23.4.1. Wywiad 258
23.4.2. Badanie przedmiotowe 258
23.4.2.1. Oglądanie 258
23.4.2.2. Badanie palpacyjne 258
23.4.2.3. Opukiwanie 259
23.4.2.4. Osłuchiwanie 259
23.4.3. Badanie stanu krążenia i oddychania oraz funkcji nerek 259
23.4.4. Badania laboratoryjne 259
23.4.5. Badania obrazowe 260
23.4.5.1. Rentgenodiagnostyka konwencjonalna 260
23.4.5.2. Ultrasonografia i tomografia komputerowa 260
23.4.5.3. Badania kontrastowe 261
23.4.6. Diagnostyczne płukanie jamy otrzewnowej. Laparoskopia 261
23.4.7. Algorytm postępowania w obrażeniach brzucha z komentarzami do poszczególnych etapów realizacji 262
23.5. Leczenie w szpitalu 266
23.5.1. Wskazania do laparotomii lub do leczenia zachowawczego w urazach brzucha 266
23.5.2. Laparotomia w obrażeniach brzucha w stanie bezpośredniego zagrożenia życia. Damage control 266
23.5.3. Laparotomia jako otwarcie brzucha w celu poszukiwania zagrożeń 268
23.5.3.1. Etapy operacji 268
23.5.3.2. Dostęp operacyjny 268
23.5.3.3. Tymczasowe zamknięcie jamy brzusznej 271
23.5.4. Postępowanie w najczęstszych obrażeniach w jamie brzusznej 271
23.5.5. Postępowanie pooperacyjne i powikłania 272
23.5.6. Zespół ciasnoty wewnątrzbrzusznej jako kluczowy element kaskady klinicznej odpowiedzi ogólnoustrojowej na uraz i jego skutki w jamie brzusznej 273
23.5.6.1. Wybrane czynniki ryzyka wystąpienia nadciśnienia śródbrzusznego 273
23.5.6.2. Diagnostyka nadciśnienia śródbrzusznego i zespołu ciasnoty wewnątrzbrzusznej 274
23.5.6.3. Wpływ nadciśnienia śródbrzusznego na narządy w przebiegu urazu brzucha 274

24. CHOROBY GINEKOLOGICZNE JAKO PRZYCZYNY OSJB – Włodzimierz Baranowski 277
24.1. Krwawienie i krwotok do jamy brzusznej 277
24.1.1. Pęknięta ciąża pozamaciczna 277
24.1.1.1. Czynniki ryzyka wystąpienia ciąży pozamacicznej 277
24.1.1.2. Ryzyko krwotoku w ciąży pozamacicznej 277
24.1.1.3. Diagnostyka ciąży pozamacicznej 278
24.1.1.4. Leczenie niepękniętej ciąży pozamacicznej 278
24.1.2. Torbiele jajników jako źródło krwawień i krwotoków do jamy otrzewnowej 279
24.1.2.1. Epidemiologia torbieli jajników 279
24.1.2.2. Etiologia torbieli jajników 279
24.1.2.3. Diagnostyka torbieli i guzów przydatków 280
24.1.2.4. Leczenie torbieli jajników 281
24.1.3. Pęknięcie ściany macicy jako przyczyna krwawienia/krwotoku 281
24.2. Ostry ból miednicy mniejszej 282
24.2.1. Ostre stany zapalne w miednicy mniejszej 282
24.2.2. Skręt przydatków (w tym izolowany skręt jajnika, izolowany skręt jajowodu) 283
24.2.3. Skręt szypuły mięśniaka 285
24.3. Endometrioza jako choroba wielonarządowa 286

25. OSTRE SCHORZENIA JAMY BRZUSZNEJ U CIĘŻARNYCH – Grzegorz Wallner 289
25.1. Wstęp 289
25.2. Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego 291
25.3. Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego 293
25.4. Pęknięcie wątroby 294
25.5. Ostre zapalenie trzustki 294
25.6. Urazy jamy brzusznej 294
25.7. Niedrożność jelit 295
25.8. Nieswoiste zapalenia jelit 295
25.9. Nowotwory u kobiet w ciąży 295
25.10. Zabiegi laparoskopowe 296
25.11. Podsumowanie 296

26. CHOROBY UKŁADU MOCZOWO-PŁCIOWEGO JAKO PRZYCZYNY OSJB – Piotr Chłosta, Katarzyna Gronostaj, Marcin Chłosta 297
26.1. Podstawy etiologii i patofizjologii OSJB – przyczyny moczowo-płciowe 297
26.1.1. Urazy układu moczowo-płciowego 297
26.1.2. Bakteriemia i posocznica moczowa 301
26.1.3. Krwiomocz makroskopowy 302
26.1.4. Odmiedniczkowe zapalenie nerek 302
26.1.5. Ropień nerki lub ropień okołonerkowy 303
26.1.6. Ostre upośledzenie odpływu moczu z poszerzeniem układów kielichowo-miedniczkowych 304
26.1.7. Ostre zapalenie gruczołu krokowego 304
26.1.8. Ostre choroby prącia 306
26.1.8.1. Priapizm 306
26.1.8.2. Załupek 306
26.1.9. Ostra moszna 307
26.1.9.1. Skręt jądra 307
26.1.9.2. Ropień okołocewkowy 307
26.1.9.3. Zgorzel Fourniera 308
26.2. Klinika OSJB w zakresie narządowym i w układzie moczowo-płciowym 309
26.2.1. Urazy nerek 309
26.2.1.1. Ocena stanu chorego z urazem nerki 309
26.2.1.2. Badania obrazowe – kryteria oceny radiologicznej 309
26.2.1.3. Leczenie zachowawcze pacjenta z urazem nerki 310
26.2.1.4. Leczenie zabiegowe pacjenta z urazem nerki 312
26.2.1.5. Kontrola 312
26.2.1.6. Powikłania po urazach nerek 312
26.2.1.7. Jatrogenne urazy nerek 313
26.2.2. Urazy moczowodów i pęcherza moczowego 313
26.2.2.1. Klasyfikacja urazów 313
26.2.2.2. Uszkodzenia jatrogenne podczas zabiegów endourologicznych 316
26.2.3. Postępowanie w urosepsie 316
26.2.3.1. Patogeny i opornośćna antybiotyki 317
26.2.3.2. Diagnostyka 318
26.2.3.3. Działania terapeutyczne 318

27. NACZYNIOPOCHODNE OSJB – Piotr Terlecki, Tomasz Zubilewicz, Grzegorz Borowski 323
27.1. Wstęp 323
27.2. Przewlekłe niedokrwienie krezki 323
27.3. Ostre niedokrwienie krezki 323
27.3.1. Etiologia i podstawy patofizjologii 324
27.3.1.1. Zator tętnicy krezkowej górnej 324
27.3.1.2. Ostra zakrzepica tętnicy krezkowej 324
27.3.1.3. Ostre nieokluzyjne niedokrwienie krezki 324
27.3.1.4. Zakrzepica żył krezkowych 324
27.3.2. Diagnostyka 324
27.3.3. Leczenie 325
27.4. Zakrzepica żyły wrotnej 325
27.5. Tętniaki aorty 326
27.5.1. Wprowadzenie 326
27.5.2. Etiologia i podstawy patofizjologii 326
27.5.3. Diagnostyka 326
27.5.4. Leczenie 326
27.5.5. Wyniki leczenia 328
27.6. Rozwarstwienie aorty 328
27.6.1. Ostry zespół aortalny 328
27.6.2. Etiologia, podstawy patofizjologii i klasyfikacja rozwarstwienia aorty 328
27.6.3. Diagnostyka 329
27.6.4. Leczenie 330
27.7. Tętniaki tętnic trzewnych 330
27.7.1. Wstęp, etiologia i podstawy patofizjologii 330
27.7.2. Diagnostyka 330
27.7.3. Leczenie 330
27.8. Urazy jatrogenne naczyń przy operacjach chirurgicznych w obrębie jamy brzusznej 331
27.8.1. Leczenie operacyjne urazów żyły biodrowej 331
27.8.2. Uszkodzenie tętnicy wątrobowej podczas pankreatoduodenektomii 332
27.8.3. Uszkodzenie dużych naczyń po zabiegach laparoskopowych 332

28. ZABURZENIA METABOLICZNE I ENDOKRYNOLOGICZNE A OSJB – Jacek Gawrychowski 335
28.1. Wstęp 335
28.2. Cukrzyca 335
28.2.1. Cukrzycowa kwasica ketonowa 336
28.2.2. Stres hiperglikemiczny 336
28.2.3. Postępowanie z chorymi leczonymi z powodu OSJB ze współistnieniem cukrzycy 336
28.2.4. Postępowanie terapeutyczne w okresie okołooperacyjnym u chorych z cukrzycą 337
28.2.5. Zasady postępowania z chorymi z cukrzycą operowanymi ze wskazań nagłych i pilnych 337
28.2.6. Cukrzyca a powikłania pooperacyjne 338
28.3. Leczenie glikokortykosteroidami z przyczyn pozaendokrynologicznych i zespół Cushinga 338
28.3.1. Działanie glikokortykosteroidów 338
28.3.2. Zespół Cushinga 339
28.3.3. Zespół Cushinga na tle jatrogennym 339
28.3.4. Przełom nadnerczowy 339
28.3.5. Stosowanie glikokortykosteroidów w okresie okołooperacyjnym w grupie pacjentów przewlekle przyjmujących glikokortykosteroidy 340
28.4. Leczenie operacyjne chorych z chorobami tarczycy w przypadku chorób nagłych 341
28.4.1. Niedoczynność tarczycy 341
28.4.2. Nadczynność tarczycy 341
28.4.3. Nadczynność przytarczyc 341
28.4.4. Przełom hiperkalcemiczny 342
28.5. Guzy neuroendokrynne 342
28.5.1. Rakowiaki 342
28.5.2. Gastrinoma 343
28.5.3. Zespoły mnogiej gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej 343
28.6. Przełom miasteniczny a przełom cholinergiczny 343
28.7. Pheochromocytoma 343

29. OSTRY BRZUCH U CHORYCH OPARZONYCH – Marek Kawecki 345
29.1. Wstęp 345
29.2. Zespół ciasnoty wewnątrzbrzusznej 345
29.3. Opóźnione wypróżnienia, zaparcia 346
29.4. Biegunki u chorych oparzonych 347
29.5. Dysfunkcje przewodu pokarmowego związane z leczeniem opioidami 347
29.6. Ostra rzekoma niedrożność okrężnicy 347
29.7. Ostre zapalenie trzustki 348
29.8. Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego 348
29.9. Ostre niedokrwienie krezki jelita 349
29.10. Owrzodzenie przewodu pokarmowego, perforacja i krwotok 349

30. OSTRE SCHORZENIA JAMY BRZUSZNEJ U PACJENTÓW W WIEKU PODESZŁYM – Maciej Michalik 351
30.1. Trudności diagnostyczne i lecznicze związane z procesem starzenia 351
30.2. Specyfika badania i planowania leczenia pacjenta w wieku podeszłym 353
30.3. Najczęstsze przyczyny zgłaszania się pacjentów w podeszłym wieku na ostry dyżur 353
30.3.1. Zapalenie pęcherzyka żółciowego 354
30.3.2. Niedrożność przewodu pokarmowego 354
30.3.3. Zapalenie wyrostka robaczkowego 354
30.3.4. Niedokrwienie jelit 355
30.4. Kwestie kluczowe w chirurgii wieku podeszłego 356

31. CHORY OTYŁY NA OSTRYM DYŻURZE CHIRURGICZNYM – Piotr Małczak, Piotr Major 359
31.1. Wstęp 359
31.2. Diagnostyka ostrych chorób jamy brzusznej u pacjentów otyłych 360
31.3. Leczenie chirurgiczne pacjentów otyłych 360
31.4. Pacjent po chirurgicznym leczeniu otyłości na ostrym dyżurze 361
31.4.1. Diagnostyka u pacjenta po operacjach bariatrycznych 362
31.4.2. Powikłania ogólne (niespecyficzne dla metody leczenia) u pacjenta po zabiegach bariatrycznych 363
31.4.3. Powikłania specyficzne dla poszczególnych zabiegów bariatrycznych 363
31.4.3.1. Endoskopowe założenie balona żołądkowego 363
31.4.3.2. Rękawowa resekcja żołądka 364
31.4.3.3. Wyłączenie żołądkowo-jelitowe na pętli Roux-en-Y 366
31.4.3.4. Regulowana opaska żołądkowa 367

32. NOWOTWOROWE PRZYCZYNY OSJB – Jakub Kenig, Piotr Richter 369
32.1. Wstęp 369
32.2. Niedrożność mechaniczna przewodu pokarmowego 369
32.3. Niedrożność porażenna przewodu pokarmowego 369
32.4. Przedziurawienie przewodu pokarmowego 369
32.5. Przyczyny naczyniowe OSJB w przebiegu chorób nowotworowych 370
32.6. Żółtaczka mechaniczna 370
32.7. Niedrożność moczowodu 370
32.8. Neutropeniczne zapalenie jelita 370
32.9. Wodobrzusze nowotworowe 370

33. RZADKIE PRZYCZYNY OSJB – Andrzej Gryglewski, Marian Kratochwil, Piotr Richter, Jakub Kenig 373
33.1. Rzadkie postacie niedrożności 373
33.2. Rzadkie krwawienia do jamy otrzewnowej 374
33.3. Rzadkie przypadki zapalenia otrzewnej 374

34. JATROGENNE PRZYCZYNY OSJB – Jacek Sobocki 377
34.1. Wstęp 377
34.2. Objawy OSJB jako wynik bezpośredniego oddziaływania na narządy jamy brzusznej 377
34.3. Objawy OSJB jako wynik ubocznego działania farmakoterapii ogólnoustrojowej 378

35. OSJB PO TRANSPLANTACJI NARZĄDOWEJ – Tomasz Kruszyna, Bogdan Niekowal 381
35.1. Wstęp 381
35.2. Ból i wzdęcie brzucha w bezpośrednim okresie po operacji przeszczepienia nerki 381
35.3. Przeciek moczu 381
35.4. Krwawienie i krwiak okolicy nerki przeszczepionej 382
35.5. Zespół uogólnionej odpowiedzi zapalnej z niewydolnością wielonarządową 382
35.6. Ostre odrzucanie nerki przeszczepionej 383
35.7. Pęknięcie nerki przeszczepionej 383
35.8. Sytuacje szczególne 383
35.8.1. Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego po przeszczepieniu nerki 383
35.8.2. Przepuklina wewnętrzna 384
35.8.3. Objawy będące równoważnikami ostrych objawów brzusznych u biorców przeszczepu nerki 384
35.8.4. Powikłania żółciowe po przeszczepieniu wątroby 384
35.8.5. Wczesna zakrzepica tętnicy wątrobowej i żyły wrotnej 385
35.8.6. Powikłania jelitowe po przeszczepieniu wątroby 385
35.8.7. Zakażony sekwestrowany zbiornik płynu i ropień wewnątrzbrzuszny 385

36. INNE OBJAWY OSJB – Andrzej Gryglewski, Piotr Richter 387
36.1. Wstęp 387
36.2. Objawy ogólnoustrojowe 388
36.3. Atypowy obraz kliniczny ostrego brzucha u dzieci, kobiet w ciąży, osób z niedoborami odporności oraz u chorych w starszym wieku 390

37. TERAPIA PODCIŚNIENIOWA W OSJB – Tomasz Banasiewicz, Adam Bobkiewicz, Jarosław Cwaliński 393
37.1. Wstęp 393
37.2. Profilaktyka zakażenia miejsca operowanego 393
37.3. Leczenie w przypadku wczesnych postaci zakażenia miejsca operowanego 395
37.4. Terapia podciśnieniowa w leczeniu ostrych stanów jamy otrzewnowej metodą otwartego brzucha 397
37.5. Terapia podciśnieniowa w leczeniu powikłań otwartego brzucha (przetoki, trudno gojąca się stomia) 400
37.6. Terapia podciśnieniowa w leczeniu ciasnoty wewnątrzbrzusznej 405
37.7. Terapia podciśnieniowa z płukaniem 406
37.8. Terapia podciśnieniowa w zamykaniu powłok w stanach ostrych jamy brzusznej 406
37.9. Terapia podciśnieniowa we wspomaganiu gojenia powłok i ran po leczeniu stanów ostrych jamy otrzewnowej 408
37.10. Podsumowanie 408

38. TECHNIKI MINIMALNIE INWAZYJNE W DIAGNOSTYCE I TERAPII OSJB – Wacław Hołówko, Michał Pędziwiatr, Jacek Sobocki 413
38.1. Wstęp 413
38.2. Cechy szczególne dostępu laparoskopowego 413
38.3. Laparoskopia diagnostyczna 414
38.4. Laparoskopia w ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego 414
38.5. Laparoskopia w ostrym zapaleniu pęcherzyka żółciowego 415
38.6. Laparoskopia w perforacji wrzodu żołądka lub dwunastnicy 417
38.7. Laparoskopia w uwięźnięciu przepukliny brzusznej 418
38.8. Laparoskopia w powikłanym zapaleniu uchyłków jelita grubego 419

39. METODY ENDOSKOPOWE W LECZENIU OSJB I ICH POWIKŁAŃ – Jacek Sobocki 421
39.1. Wstęp 421
39.2. Endoskopia w niedrożności przewodu pokarmowego 421
39.2.1. Wysoka niedrożność przewodu pokarmowego 421
39.2.2. Skręt esicy 421
39.2.3. Niedrożność obturacyjna w dystalnym odcinku jelita grubego 421
39.2.4. Niedrożność przewlekła niepodlegająca leczeniu chirurgicznemu 422
39.3. Endoskopia w leczeniu powikłań ostrego zapalenia trzustki 422
39.4. Leczenie perforacji przewodu pokarmowego powstałych w trakcie endoskopii 422
39.5. Endoskopia w diagnostyce i leczeniu oparzeń przełyku 423
39.6. Endoskopia w leczeniu nieszczelności zespoleń przewodu pokarmowego 423

40. TERAPIA ŻYWIENIOWA W OSJB – Stanisław Kłęk 425
40.1. Wstęp 425
40.2. Definicja leczenia żywieniowego 425
40.3. Wskazania do leczenia żywieniowego 425
40.4. Żywienie po operacji 426
40.4.1. Modyfikacja diety doustnej 426
40.4.1.1. Poradnictwo dietetyczne 426
40.4.1.2. Doustne suplementy pokarmowe 427
40.4.2. Żywienie sztuczne 427
40.4.2.1. Żywienie dojelitowe drogą sztuczną (zgłębnik lub przetoka odżywcza) 427
40.4.2.2. Żywienie pozajelitowe (dożylne) 427
40.4.3. Zapotrzebowanie na składniki odżywcze 428
40.5. Poprawa odpowiedzi metabolicznej 428
40.6. Sytuacje kliniczne wymagające szczególnej interwencji żywieniowej 428
40.6.1. Niewydolność jelit 428
40.6.2. Zespół krótkiego jelita 429
40.6.3. Przetoka przewodu pokarmowego 429
40.6.3.1. Faza ostra – okołooperacyjna 430
40.6.3.2. Faza adaptacyjna 431
40.6.4. Wielopoziomowa niedrożność przewodu pokarmowego 432

41. WSPÓŁPRACA CHIRURGA I ANESTEZJOLOGA W OSJB – Michał Solecki, Grzegorz Wallner 433

42. RZEKOME OSTRE CHOROBY JAMY BRZUSZNEJ – Tomasz Kruszyna, Piotr Richter, Grzegorz Wallner 439
42.1. Wstęp 439
42.2. Rzekomo obturacyjna niedrożność przewodu pokarmowego 439
42.2.1. Definicja 439
42.2.2. Etiopatogeneza 439
42.2.3. Epidemiologia 440
42.2.4. Obraz kliniczny 440
42.2.5. Rozpoznanie 440
42.2.6. Diagnostyka różnicowa 441
42.2.7. Leczenie 441
42.2.8. Rokowanie 442
42.2.9. Profilaktyka 442
42.3. Choroby mogące przypominać ostry brzuch (rzekomy ostry brzuch) 443
42.3.1. Choroby zakaźne z objawami ze strony przewodu pokarmowego 443
42.3.2. Wirusowe i pasożytnicze zakażenia układu pokarmowego 443
42.3.3. Zakażenia bakteryjne przewodu pokarmowego (enteropatogeny) 443
42.4. Choroby i zmiany patologiczne powłok brzucha 444
42.4.1. Krwiak pochewki mięśnia prostego brzucha 444
42.4.2. Endometrioza powłok brzucha 445
42.4.3. Neuralgia popółpaścowa 445
42.4.4. Entezopatie 445
42.4.5. Zespół ślizgającego się żebra 445
42.4.6. Zespół nerwu skórnego przedniego 446
42.5. Choroby układu oddechowego i krwionośnego 446
42.5.1. Zawał ściany dolnej serca 446
42.5.2. Zapalenie osierdzia 446
42.5.3. Zapalenie opłucnej 447
42.5.4. Zastoinowa niewydolność krążenia prawokomorowa 447
42.6. Choroby przewodu pokarmowego 447
42.6.1. Dyspepsja czynnościowa 447
42.6.2. Ostre zapalenie błony śluzowej żołądka 447
42.6.3. Zapalenie węzłów chłonnych krezki 448
42.6.4. Zapalenie wątroby 448
42.7. Choroby układu nerwowego 448
42.7.1. Wiąd rdzenia 448
42.8. Choroby i zaburzenia ogólnoustrojowe 449
42.8.1. Przełom hemolityczny (kryza) w niedokrwistości sierpowatokrwinkowej 449
42.8.2. Toczniowe zapalenie naczyń krezki jelita 449
42.9. Zaburzenia metaboliczne w OSJB 450
42.9.1. Ostra porfiria przerywana 450
42.9.2. Ostra mocznica 450
42.9.3. Kwasica metaboliczna 451
42.9.4. Zatrucie ołowiem 451
42.9.5. Zatrucie rtęcią 451

43. ORGANIZACJA SYSTEMU OPIEKI ZDROWOTNEJ W ZAKRESIE DIAGNOSTYKI I TERAPII OSJB – Aleksandra Załustowicz, Iwona Ryczko 453
43.1. Wstęp 453
43.2. Przepisy prawne i administracyjne 453
43.3. Zasady funkcjonowania szpitalnego oddziału ratunkowego 454
43.4. Pacjenci z bólem brzucha na szpitalnym oddziale ratunkowym 462
43.4.1. Organizacja pracy na szpitalnym oddziale ratunkowym i funkcjonowanie systemu triage 463
43.4.2. Diagnostyka na szpitalnym oddziale ratunkowym 464
43.4.2.1. Wywiad i badanie fizykalne 464
43.4.2.2. Badania obrazowe 466
43.4.2.3. Badania laboratoryjne 467
43.4.2.4. Dodatkowe badania obrazowe 467
43.4.2.5. Badania endoskopowe 470
43.4.2.6. Diagnostyka różnicowa, konsultacje i wskazówki dla pacjentów 470

44. NOWOCZESNE TECHNOLOGIE W CHIRURGII STANÓW OSTRYCH – Grzegorz Wallner, Tomasz Banasiewicz, Piotr Richter 473
44.1. Wstęp 473
44.2. Zastosowanie nowoczesnych technologii w diagnostyce obrazowej 474
44.3. Zdalne monitorowanie ważnych parametrów 478
44.4. Telemedycyna i aplikacje telemedyczne 480
44.5. Sztuczna inteligencja 482

45. KONSULTACJE WEWNĄTRZSZPITALNE U CHORYCH Z OSTRYMI DOLEGLIWOŚCIAMI BRZUSZNYMI – Antoni Szczepanik, Piotr Richter 491
45.1. Wstęp 491
45.2. Konsultacja chirurgiczna wewnątrzszpitalna 491
45.3. Konsultacja u chorych przyjętych z powodu dolegliwości brzusznych 491
45.4. Pacjenci z dolegliwościami brzusznymi, które pojawiły się nagle 492
45.5. Pacjenci po procedurze diagnostyczno-zabiegowej 493
45.6. Pacjenci po endoskopowej cholangiopankreatografii wstecznej i przezskórnej biopsji wątroby 494
45.7. Pacjenci chirurgiczni na oddziałach intensywnej terapii 494
45.8. Pacjenci z zakażeniem Clostridioides difficile 495

SKOROWIDZ 497

Szczegóły ebooka Ostre schorzenia jamy brzusznej

Wydawca:

PZWL

Rok wydania:

2024

Typ publikacji:

Ebook

Język:

polski

Format:

epub,mobi

ISBN:

978-83-01-23584-0

ISBN wersji papierowej:

978-83-01-23438-6

Wydanie:

1

Redakcja:

Grzegorz Wallner,Piotr Richter,Tomasz Banasiewicz

Miejsce wydania:

Warszawa

Liczba Stron:

538

Recenzje ebooka Ostre schorzenia jamy brzusznej