ebook Patologie społeczne Andrzej Urbanek, Dorota Zbroszczyk, Joanna Grubicka

Wydawca: Uniwersytet Pomorski w Słupsku

Rok wydania: 2021

Niniejsza monografia jest efektem realizacji w latach 2017–2020 projektu „Teoretyczne i praktyczne aspekty bezpieczeństwa personalnego”, zadania badawczego pn. „Personalny i strukturalny wymiar patologii społecznych”, dofinansowanego w ramach badań statutowych w Akademii Pomorskiej w Słupsku. W pracach badawczych brali udział przedstawiciele Akademii Pomorskiej w Słupsku oraz Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu. Celem projektu była analiza problematyki społecznych patologii przez pryzmat różnych podmiotów personalnych (podmiotów jednostkowych i zbiorowych) oraz strukturalnych do ludzkiej cywilizacji włącznie, a także spojrzenie na powyższe problemy z perspektywy nauk o bezpieczeństwie, których przedmiotem badań są między innymi zagrożenia mające wpływ na kształt i funkcjonowanie szeroko rozumianych systemów bezpieczeństwa. Ta różnorodność perspektyw analitycznych wymagała podjęcia szeroko zakrojonych prac badawczych, które nie były łatwym zabiegiem. Wymagały od badaczy zaangażowanych w projekt interdyscyplinarnej wiedzy na temat tradycyjnego podejścia do patologii społecznych i wiedzy o współczesnych problemach społecznych, problemach globalnych czy nowych jakościowo zjawiskach, które towarzyszą rozwojowi cyberprzestrzeni. Strukturę merytoryczno-logiczną monografii tworzy osiem rozdziałów, wstęp, zakończenie, a także słownik podstawowych terminów związanych z przedmiotem badań. (Fragment wstępu)

Spis treści ebooka Patologie społeczne

WSTĘP 5

Rozdział 1
POJĘCIE, ISTOTA I KLASYFIKOWANIE PATOLOGII SPOŁECZNYCH 11
1.1. Patologia, patologia społeczna – przegląd definicji 11
1.2. Cechy patologii społecznych 20
1.3. Patologie a dewiacje społeczne 27
1.4. Patologie a nieprzystosowanie, niedostosowanie i wykolejenie społeczne 31
1.5. Etiologia społecznych patologii 37
1.6. Personalny i strukturalny wymiar patologii społecznych 45
1.7. Klasyfikowanie patologii społecznych 50
1.8. Podsumowanie i wnioski 53
Bibliografia do rozdziału 1 55

Rozdział 2
TEORIE DEWIACJI I PATOLOGII SPOŁECZNYCH 59
2.1. Teorie biologiczne 60
2.2. Teorie psychologiczne 64
2.3. Teorie socjologiczne 78
2.4. Teorie wieloczynnikowe 94
2.5. Podsumowanie i wnioski 98
Bibliografia do rozdziału 2 100

Rozdział 3
PATOLOGIE SPOŁECZNE W KONTEKŚCIE PODMIOTÓW JEDNOSTKOWYCH 103
3.1. Człowiek w środowisku społecznym – wyzwania i zagrożenia 104
3.2. Autodestrukcyjne zachowania patologiczne 110
3.2.1. Zachowania suicydalne 112
3.2.2. Uzależnienia 116
3.2.3. Autoagresja fizyczna o podłożu psychicznym 133
3.2.4. Patologiczne zaburzenia odżywiania – anoreksja i bulimia 136
3.3. Przemoc interpersonalna 142
3.4. Dewiacyjne zachowania seksualne 147
3.4.1. Dewiacje seksualne 149
3.4.2. Prostytucja 156
3.4.3. Pornografia 161
3.5. Zachowania przestępcze 168
3.5.1. Przestępczość pospolita 171
3.5.2. Przestępczość o podłożu seksualnym 175
3.6. Bierność społeczna 182
3.7. Podsumowanie i wnioski 186
Bibliografia do rozdziału 3 187

Rozdział 4
PATOLOGIE WSPÓŁCZESNEJ RODZINY 193
4.1. Rodzina w środowisku społecznym 194
4.2. Problemy współczesnej rodziny 200
4.2.1. Kierunki ewolucji współczesnej rodziny 200
4.2.2. Kryzys współczesnej rodziny – w kierunku rodziny dysfunkcjonalnej? 204
4.2.3. Nierówności płci a funkcjonowanie rodziny 209
4.2.4. Rozwody i ich następstwa 210
4.2.5. Rodziny wielodzietne 213
4.2.6. Homoseksualne związki partnerskie – normalność czy patologia? 216
4.3. Patologie w życiu współczesnej rodziny 220
4.3.1. Rodzina patologiczna – pojęcie i istota problemu 220
4.3.2. Uzależnienia w rodzinie 222
4.3.3. Przemoc domowa 227
4.3.4. Patologie o podłożu seksualnym w rodzinie 232
4.3.5. Przestępczość w życiu rodziny 241
4.4. Rodzina jako źródło patologii społecznej dla dzieci i młodzieży 244
4.5. Podsumowanie i wnioski 247
Bibliografia do rozdziału 4 249

Rozdział 5
PATOLOGIE MAŁYCH GRUP SPOŁECZNYCH 255
5.1. Małe grupy w środowisku społecznym 256
5.2. Agresja w życiu małych grup społecznych 258
5.2.1. Pojęcie, istota i rodzaje zachowań agresywnych 261
5.2.2. Okrucieństwo jako ekstremalna forma agresji 267
5.2.3. Chuligaństwo i wandalizm 269
5.3. Subkultury młodzieżowe o charakterze antagonistyczno-destruktywnym 277
5.4. Patologiczne grupy społeczne 287
5.4.1. Kibole 287
5.4.2. Grupy przestępcze 291
5.4.3. Grupy o skrajnych ideologiach – nacjonalizm i fundamentalizm 296
5.5. Sekty religijne 305
5.6. Podsumowanie i wnioski 316
Bibliografia do rozdziału 5 317

Rozdział 6
PATOLOGIE SPOŁECZNE – WYMIAR INSTYTUCJONALNO-ORGANIZACYJNY 321
6.1. Patologia organizacji – pojęcie i istota 322
6.2. Etiologia i klasyfikowanie patologii organizacji 327
6.3. Wybrane patologie społeczne w życiu organizacji 331
6.3.1. Mobbing 336
6.3.2. Nepotyzm 357
6.3.3. Korupcja 362
6.3.4. Uzależnienia organizacyjne 373
6.3.5. Pracoholizm 376
6.3.6. Molestowanie seksualne 391
6.3.7. Agresja i przemoc w życiu organizacji 395
6.3.8. Przestępczość gospodarcza 408
6.4. Podsumowanie i wnioski 414
Bibliografia do rozdziału 6 416

Rozdział 7
PATOLOGIE WSPÓŁCZESNEJ CYWILIZACJI 423
7.1. Ludzka cywilizacja 424
7.1.1. Kultura jako podstawa ludzkiej cywilizacji 424
7.1.2. Cywilizacja współczesna – aspekty teoretyczne 428
7.2. Patologie współczesnej cywilizacji – pojęcie i klasyfikowanie 431
7.3. Zjawiska kryzysowe 435
7.3.1. Nierówności ekonomiczne – w kierunku cywilizacji nędzy i konsumpcji 435
7.3.2. Problemy rynku pracy i ich konsekwencje 441
7.3.3. Problemy demograficzne i ich konsekwencje 446
7.3.4. Wykluczenie społeczne jako zjawisko kryzysowe 453
7.3.5. Współczesne problemy z nielegalną migracją 457
7.4. Zagrożenia dla środowiska życia człowieka 459
7.4.1. Globalne problemy ekologiczne 459
7.4.2. Patologizacja życia we współczesnych aglomeracjachmiejskich 474
7.4.3. Problemy żywnościowe 480
7.4.4. Problemy zdrowotne 485
7.5. Zagrożenia bezpieczeństwa fizycznego 489
7.5.1. Przestępczość 489
7.5.2. Terroryzm międzynarodowy 494
7.5.3. Korupcja jako problem globalny 496
7.5.4. Patologie społeczne na skalę globalną 498
7.5.5. Patologiczne ideologie 505
7.5.6. Dysfunkcjonalność współczesnej rodziny 511
7.6. Wojny i konflikty we współczesnym świecie 514
7.6.1. Wojny i konflikty zbrojne 514
7.6.2. Konflikty etniczne 516
7.6.3. Konflikty asymetryczne 518
7.6.4. Broń masowego rażenia 523
7.7. Podsumowanie i wnioski 529
Bibliografia do rozdziału 7 531

Rozdział 8
NOWE PATOLOGIE – CYBERPATOLOGIE SPOŁECZNE 539
8.1. Cyberprzestrzeń jako alternatywna przestrzeń społeczna 540
8.2. Pojęcie i klasyfikowanie cyberpatologii społecznych 554
8.3. Cyberprzestrzeń a zagrożenia zdrowia psychicznego i fizycznego 568
8.4. Charakterystyka wybranych cyberpatologii społecznych 579
8.4.1. Cyberuzależnienia 587
8.4.2. Cyberpatologie o podłożu seksualnym 601
8.4.3. Cyberprzestępczość i nadużycia w sieci 622
8.4.4. Cyberprzemoc 631
8.5. Podsumowanie i wnioski 640
Bibliografia do rozdziału 8 644

ZAKOŃCZENIE 650

SPIS SCHEMATÓW, TABEL, WYKRESÓW I MAP 653

SŁOWNIK PODSTAWOWYCH TERMINÓW 657