Za darmo

ebook Polityka przestrzenna w Polsce Cezary Brzeziński

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2015

Ład przestrzenny ma szczególną wartość dla żyjącego i gospodarującego w przestrzeni człowieka. Dzięki prawidłowemu ukształtowaniu przestrzeni można chronić walory przyrodnicze, ograniczać antropopresję, tworzyć warunki do ochrony zabytków architektury czy układów urbanistycznych, a także wpływać na efektywniejsze funkcjonowanie gospodarki. Obserwacja niekorzystnych procesów przestrzennych w Polsce – m.in. żywiołowego rozlewania się miast, rozpraszania zabudowy na terenach wiejskich – zrodziła pytanie: dlaczego jednak tak się dzieje? Przekonanie o tym, że negatywne skutki planowania przestrzennego wynikają z obowiązującego prawa, skłoniło do wykorzystania w badaniu tego problemu podejścia instytucjonalnego. Przeprowadzono zatem ekonomiczną analizę prawa, przyglądając się zależnościom pomiędzy obowiązującymi rozwiązaniami ustawowymi oraz ich interpretacjami przez sądy administracyjne a skutkami finansowymi, jakie one niosą. W literaturze polskiej niewiele jest publikacji dotyczących skutków finansowych planowania przestrzennego, a już istniejące nie przedstawiają dokładnych zależności między unormowaniami prawnymi i ich skutkami ekonomicznymi. Niniejsza monografia w znaczącym stopnie wypełnia tę lukę i jest ona adresowana do szerokiego grona Czytelników zainteresowanych gospodarką przestrzenną – zarówno studentów tego kierunku, jak i ekonomistów, geografów, urbanistów, prawników oraz ekologów.

Spis treści ebooka Polityka przestrzenna w Polsce

Wstęp 8

Rozdział I. Ład przestrzenny w aspekcie ekonomicznym i jego znaczenie 14
1. Pojęcie przestrzeni i ładu przestrzennego 14
1.1. Przestrzeń i jej cechy 14
1.2. Istota ładu przestrzennego i jego przejawy 19
2. Ład przestrzenny jako kategoria ekonomiczna 23
3. Znaczenie ładu przestrzennego w gospodarce 33

Rozdział II. Instytucjonalne uwarunkowania funkcjonowania gospodarki 38
1. Ekonomia instytucjonalna – zarys nurtu 38
2. Rola oraz znaczenie państwa i prawa w gospodarce 42
3. Teoria praw własności 49
4. Teoria kosztów transakcyjnych 53
5. Procesy polityczne w ujęciu instytucjonalnym 57
6. Ekonomiczna analiza prawa (Law & Economics) 60

Rozdział III. System planowania przestrzennego w Polsce 70
1. Podstawy teoretyczne planowania przestrzennego 70
1.1. Podstawowe pojęcia gospodarki przestrzennej 70
1.2. Pojęcie polityki przestrzennej i jej cele 73
2. Uwarunkowania prawne planowania przestrzennego w Polsce 77
2.1. Planowanie przestrzenne w Polsce przed II wojną światową 77
2.2. Planowanie przestrzenne w okresie 1945–1989 80
2.3. Planowanie przestrzenne w Polsce po 1990 roku 81
3. Instrumenty realizacji polityki przestrzennej 85
3.1. Instrumenty realizacji polityki przestrzennej na poziomie lokalnym 86
3.2. Instrumenty realizacji polityki przestrzennej na poziomie wojewódzkim 93
3.3. Instrumenty realizacji polityki przestrzennej na poziomie krajowym 94
4. Prognozy skutków finansowych uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 95

Rozdział IV. Skutki finansowe uchwalenia planu miejscowego w ujęciu instytucjonalnym 106
1. Cel i zakres rozważań oraz wyjaśnienia terminologiczne 106
2. Skutki finansowe uchwalenia i realizacji planu miejscowego jako koszty środowiska instytucjonalnego 113
2.1. Skutki finansowe wynikające z przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym niebędących pod kontrolą gminy 113
2.2. Skutki finansowe wynikające ze świadomej polityki przestrzennej gminy 118
2.2.1. Wpływy z tytułu uchwalenia i realizacji planu miejscowego 118
2.2.2. Wydatki wynikające z uchwalenia i realizacji planu miejscowego 128
3. Skutki finansowe planowania przestrzennego jako koszty porządku instytucjonalnego 133

Rozdział V. Skutki finansowe systemu planowania przestrzennego na poziomie lokalnym – wyniki badań 136
1. Cel i zakres badań 136
2. Ocena wpływu ram prawnych uchwalenia i realizacji planu miejscowego na sytuację finansową gmin – opinia władz lokalnych wraz z analizą finansową 141
2.1. Ocena ram prawnych uchwalenia i realizacji planu miejscowego pod względem generowania wydatków 141
2.2. Ocena ram prawnych uchwalenia i realizacji planu miejscowego pod względem generowania dochodów 154
3. Ocena prognoz skutków finansowych uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jako instrumentu wspomagającego proces decyzyjny w planowaniu przestrzennym 166
4. Propozycje zmian w prawie planowania przestrzennego w celu poprawy efektywności ekonomicznej 170

Zakończenie 180
Bibliografia 184
Załącznik – formularz ankiety 198
Summary 204
Spis tabel 206
Od Redakcji 208