ebook Polityka regionalna na Pacyfiku Południowym Joanna Siekiera

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2021

Przedmiotem monografii jest wpływ polityki regionalnej państw na Pacyfiku Południowym na procesy regionalizmu pacyficznego, mającej przełożenie na funkcjonowanie społeczności regionalnej w znaczeniu międzynarodowym, jak i krajowym – w obrębie wysp danego państwa.

Katalog metod polityki regionalnej, którą posługują się zarówno niepodległe państwa, terytoria zależne oraz państwa stowarzyszone, jest wieloaspektowy. Cechuje się różnorodnością podmiotów z niego korzystających, noszących miano globalnych, międzyrządowych, międzyrządowych o znamionach instytucji sui generis, a także w mniejszym stopniu pozarządowych organizacji społeczeństwa obywatelskiego.

Zasadniczym przedmiotem badań naukowych będących wynikiem niniejszej monografii są procesy regionalizmu w rejonie Pacyfiku Południowego, zarówno w ujęciu prawnym (formalnym, oficjalnym, a zatem wiążącym zaangażowane strony), jak i faktycznym (częstokroć obejmującym
działania pozaprawne z zastosowaniem pozwalających na szybsze osiąganie celów metod soft law, dyplomacji czy uzgodnień polityków na nieoficjalnych spotkaniach) wraz z zależnościami determinującymi te procesy.

Niejednolity charakter polityki publicznej, prawa i ekonomii na Pacyfiku przyciąga coraz wiekszą uwagę naukowców z całego świata. Dotyczy to także samego regionu Pacyfiku jako nowego, relewantnego i dynamicznego podmiotu na arenie międzynarodowej.

Recenzowana rozprawa wpisuje sie w nowy nurt światowych badań nad najmłodszym politycznie regionem Australii i Oceanii. Przygotowana z ogromną pasją badawczą, pierwsza w Polsce praca w tym zakresie, nie stanowi wątku pobocznego w działaniach Autorki, ale jest podsumowaniem wieloletnich zainteresowań naukowych dr Siekiery. […] Zaznacza swoją obecność wśród badaczy regionu, pochodzących głównie z Antypodów lub dawnych mocarstw kolonialnych (Z recenzji dr. Dariusza Zdziecha).

Pojawienie się w Polsce oryginalnej pracy dotyczącej Pacyfiku Południowego, napisanej przez polskiego
Autora jest wydarzeniem godnym upamiętnienia (Z recenzji prof. Macieja Jedrusika).

******

The Regional Policy in the South Pacific

The monograph is part of the world research on the youngest political region of Australia and Oceania. It explores the problems of regionalism in the South Pacific from a legal (formal, official and binding its members) perspective as well as from a factual one (often extra-judicial, which uses faster soft law methods, diplomacy and unofficial meetings of politicians). It also looks at the relations determining such processes.

Spis treści ebooka Polityka regionalna na Pacyfiku Południowym

Spis skrótów 9
Wstęp 11

Rozdział I
Regionalizm w prawie międzynarodowym i relacjach
międzynarodowych 17
1.1. Regionalizm a regionalizacja jako alternatywa dla globalnej współpracy 17
1.1.1. Pojęcie regionu 17
1.1.2. Różne stadia i intensywność współpracy między narodami 18
1.1.3. Regionalizm a regionalizacja 20
1.1.4. Regionalizm a zjawisko globalizmu 21
1.1.5. Regionalizacja a globalizacja we współ cze snym świecie 23
1.2. Powstanie regionalizmu i jego współczesne zastosowanie 24
1.2.1. Moc sprawcza państw w doborze form współpracy 24
1.2.2. Dwie fale regionalizmu 26
1.3. Główne instrumenty współpracy regionalnej 28
1.3.1. Prawne narzędzia współpracy 28
1.3.1.1. Traktaty międzynarodowe 29
1.3.1.2. Organizacje międzynarodowe i ich akty 30
1.3.2. Instrumenty soft law 32
1.3.2.1. Społeczeństwo obywatelskie 33
1.3.2.2. Protokół memorandum of understanding 33
1.3.2.3. Zwyczaj międzynarodowy w regionalizmie 34
1.4. Cechy i przykłady regionalizmu na świecie 35
1.4.1. Regionalizm w polityce państwa 35
1.4.2. Decyzje państw i udział w procesach regionalizmu 36
1.4.3. Przykłady regionalnych grup na świecie 38
1.4.3.1. Współpraca regionalna w dziedzinie bezpieczeństwa 38
1.4.3.2. Filozofia panafrykanizmu 39
1.4.3.3. Wspólnota Niepodległych Państw jako quasi-organizacja polityczna 40
1.4.3.4. Trzy modele regionalizmu: azjatycki, europejski
i północnoamerykański 41
1.4.3.5. Specyfika współpracy regionalnej mniej rozwiniętych państw z grupy African, Caribbean and Pacific Group of States 44

Rozdział II
Pacyfik południowy jako złożony i niepowtarzalny region na arenie międzynarodowej 47
2.1. Prawnomiędzynarodowy status jednostek na Pacyfiku Południowym 47
2.1.1. Zakres podmiotowy południowej części Oceanu Spokojnego 47
2.1.2. Suwerenne państwo jako główny podmiot na arenie
międzynarodowej 49
2.1.3. Państwa stowarzyszone jako specyficzne jednostki w prawie międzynarodowym 49
2.1.4. Podział na trzy subregiony geograficzno-społeczne 51
2.2. Historyczne początki współpracy na Pacyfiku 55
2.2.1. Postkolonizacyjne relacje 55
2.2.2. Współpraca w dziedzinie bezpieczeństwa 56
2.2.3. Imperialne wpływy jako motywator regionalnej współpracy 57
2.2.4. Próby nuklearne na Pacyfiku motywem integracji 59
2.2.5. Amerykańska wizja Wspólnoty Pacyfiku 60
2.3. Cechy regionu w kluczowych aspektach fizyczno-geograficznych i społecznych 62
2.3.1. Specyfika morskiego regionu warunkująca współpracę na Pacyfiku 62
2.3.2. Wyspiarskie relacje państw wpływające na regionalizm 64
2.3.3. Geograficzno-instytucjonalne porównanie z regionem Karaibów 65
2.3.4. Elementy rzutujące na integrację w regionie 66
2.3.4.1. Tożsamość pacyficzna 66
2.3.4.2. Trzy parasole współpracy na Pacyfiku 68
2.3.4.3. Migracje i pomoc zagraniczna 70
2.3.4.4. Rybołówstwo jako podstawa gospodarek wysp 74
2.3.4.5. Turystyka szansą na rozwój gospodarczy Pacyfiku 76
2.3.4.6. Zmiany klimatyczne ważnym motywem współpracy 76

Rozdział III
Charakterystyka regionalizmu na Pacyfiku Południowym 78
3.1. Organizacje międzynarodowe jako inicjatorzy współpracy regionalnej na Pacyfiku 78
3.1.1. Secretariat of the Pacific Community 79
3.1.1.1. Wizja regionalizmu SPC – Plan Strategiczny 2016–2020 82
3.1.2. Pacific Islands Forum 85
3.1.2.1. Programy na nowe milenium: Pacific Plan i Framework for Pacific Regionalism 87
3.1.3. Pacific Islands Development Forum 91
3.1.3.1. Karta PIDF regionalną „konstytucją” 94
3.1.4. Pomniejsze subregionalne organizacje pacyficzne 96
3.2. Instytucje ad hoc skierowane na rozwój regionu 101
3.2.1. Ugrupowania handlowe w regionie 102
3.2.2. Council of Regional Organisations in the Pacific 106
3.2.3. Regionalne instytucje międzyrządowe o funkcjonalnym charakterze 107
3.2.3.1. Rybołówstwo 107
3.2.3.2. Edukacja: Uniwersytet Południowego Pacyfiku
jako organizacja sui generis 108
3.2.3.3. Bezpieczeństwo międzynarodowe w regionie 110
3.2.4. Konferencje regionalne i środki dyplomatyczne wykorzystywane w celu integracji 112

Rozdział IV
Polityka regionalna poszczególnych państw na Pacyfiku Południowym 116
4.1. Państwa w subregionie Melanezji 116
4.1.1. Australia 116
4.1.2. Fidżi 120
4.1.3. Papua-Nowa Gwinea 123
4.1.4. Wyspy Salomona 124
4.1.5. Vanuatu 125
4.1.6. Nowa Kaledonia 128
4.2. Państwa w subregionie Polinezji 129
4.2.1. Nowa Zelandia 129
4.2.2. Tokelau 131
4.2.3. Wyspy Cooka 132
4.2.4. Niue 133
4.2.5. Samoa 134
4.2.6. Samoa Amerykańskie 136
4.2.7. Tonga 137
4.2.8. Tuvalu 137
4.2.9. Polinezja Francuska 138
4.2.10. Wallis i Futuna 140
4.2.11. Timor Wschodni 141
4.3. Państwa w subregionie Mikronezji 142
4.3.1. Kiribati 142
4.3.2. Nauru 143
4.3.3. Palau 143
4.3.4. Sfederowane Stany Mikronezji 145
4.3.5. Wyspy Marshalla 146
4.3.6. Guam 147
4.3.7. Mariany Północne 148

Rozdział V
Ocena regionalizmu na Pacyfiku Południowym: perspektywy dalszej integracji w regionie 150
5.1. Ocena współczesnego regionalizmu na Pacyfiku 150
5.1.1. Adekwatność metod i obowiązującej polityki regionalnej 150
5.1.2. Ukazanie możliwych słabości i wad współpracy regionalnej państw na Oceanie Spokojnym 158
5.2. Propozycje dla regionu 163
5.2.1. Oczekiwane korzyści z pogłębienia współpracy 163
5.2.2. Sugestie formalnych usprawnień: wybór efektywnych form regionalnych porozumień 169
5.2.3. Merytoryczne sugestie dla pogłębienia regionalizmu na Pacyfiku Południowym 174

Zakończenie 184
Indeks osób 189
Bibliografia 192
Spis tabel 205
O Autorce 207