ebook Prawo cywilne. Część ogólna Piotr Machnikowski

Wydawca: Wolters Kluwer

Rok wydania: 2025

Podręcznik przybliża ogólne zagadnienia prawa prywatnego i regulacje zawarte w pierwszej księdze kodeksu cywilnego. Służy zrozumieniu podstawowych mechanizmów prawa cywilnego, a także ułatwia poznawanie dalszych jego dziedzin, przede wszystkim prawa zobowiązań. Po przestudiowaniu książki: – zrozumiesz, czym jest prawo prywatne (cywilne), jakie są jego cechy i czym różni się od prawa publicznego, – zdobędziesz praktyczną wiedzę o powstawaniu i budowie stosunków cywilnoprawnych –poznasz pojęcia stosunku prawnego, uprawnienia, obowiązku, podmiotu prawa i zdarzenia prawnego, – zrozumiesz, czym jest zdolność prawna człowieka, a także w jakim momencie zaczyna się i kończy, – nauczysz się odróżniać od osób prawnych inne jednostki organizacyjne mające zdolność prawną, – będziesz potrafić właściwie posługiwać się terminem „przedmiot stosunku cywilnoprawnego” w różnych kontekstach i znaczeniach, – poznasz zasady ochrony dóbr osobistych i będziesz potrafić je zastosować. Przydatnym uzupełnieniem poruszonych w książce zagadnień są m.in.: – przykłady ilustrujące zastosowanie regulacji koreksowych w praktyce, – lista najważniejszych pojęć, wyznaczająca zakres materiału egzaminacyjnego i pozwalająca go usystematyzować, – pytania testowe z rozwiązaniami, które pomogą ci wstępnie zweryfikować dotychczas zdobytą wiedzę, – proponowane dalsze lektury, które bardziej wnikliwie omawiają dane zagadnienie i przedstawiają je Publikacja jest przeznaczona przede wszystkim dla studentów kierunków prawniczych, których programy zawierają podstawy prawa cywilnego. Może również zainteresować pracowników administracji, którzy w swojej pracy stykają się z omawiają problematyką.

Spis treści ebooka Prawo cywilne. Część ogólna

Wykaz skrótów
Wstęp
Rozdział I
Prawo prywatne i jego źródła
§, 1. Pojęcie prawa prywatnego
§, 2. Zakres i systematyka prawa prywatnego
§, 3. Źródła prawa prywatnego
§, 4. Prawo prywatne Unii Europejskiej i jego wpływ na prawo polskie
§, 5. Rola orzecznictwa sądowego i nauki prawa
§, 6. Znaczenie zwyczaju i norm moralnych
Najważniejsze pojęcia
Quiz
Proponowane dalsze lektury
Rozdział II
Normy, stosunki, zdarzenia i podmioty prawa prywatnego
§, 1. Konstrukcja normy prawa prywatnego
§, 2. Sankcja w prawie prywatnym
§, 3. Przepisy bezwzględnie i względnie stosowalne oraz semiimperatywne
§, 4. Zasady prawa prywatnego
§, 5. Stosunki prawne, uprawnienia i obowiązki
§, 6. Zdarzenia prawne
§, 7. Podmioty praw i obowiązków
Najważniejsze pojęcia
Quiz
Proponowane dalsze lektury
Rozdział III
Osoby fizyczne
§, 1. Ludzie jako podmioty prawa
§, 2. Początek zdolności prawnej człowieka
§, 3. Status cywilnoprawny dziecka poczętego
§, 4. Ustanie zdolności prawnej osoby fizycznej przez śmierć
§, 5. Ustanie zdolności prawnej osoby fizycznej w wyniku uznania jej za zmarłą
§, 6. Tożsamość, stan cywilny i zamieszkanie osoby fizycznej. Dane osobowe
§, 7. Zdolność osób fizycznych do czynności prawnych
I. Wprowadzenie
II. Trzy stany zdolności do czynności prawnych
III. Skutki braku zdolności do czynności prawnych
IV. Skutki ograniczonej zdolności do czynności prawnych
1. Uwagi wstępne
2. Czynności niedostępne dla osoby o ograniczonej zdolności do czynności prawnych
3. Czynności wymagające zgody przedstawiciela ustawowego
4. Czynności dokonywane samodzielnie
V. Pełna zdolność do czynności prawnych
§, 8. Stan psychiczny osoby fizycznej i ubezwłasnowolnienie
I. Uzasadnienie instytucji ubezwłasnowolnienia
II. Rodzaje ubezwłasnowolnienia
III. Postępowanie w sprawach o ubezwłasnowolnienie
IV. Kontrowersje wokół ubezwłasnowolnienia i potrzeba zmiany przepisów
Najważniejsze pojęcia
Quiz
Proponowane dalsze lektury
Rozdział IV
Osoby prawne i inne jednostki organizacyjne
§, 1. Organizacje jako podmioty prawa
§, 2. Osoby prawne
I. Osobowość prawna
II. Ustrój i identyfikacja osoby prawnej
III. Rodzaje i typy osób prawnych
IV. Skarb Państwa
V. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych, działanie osoby prawnej
§, 3. Jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi
Najważniejsze pojęcia
Quiz
Proponowane dalsze lektury
Rozdział V
Przedmioty stosunków cywilnoprawnych
§, 1. Pojęcia przedmiotu stosunku cywilnoprawnego
§, 2. Rodzaje przedmiotów stosunków cywilnoprawnych. Mienie i majątek
§, 3. Rzeczy
I. Pojęcie rzeczy
II. Rzeczy ruchome i nieruchomości
III. Inne podziały rzeczy
IV. Część składowa rzeczy
V. Przynależność rzeczy
VI. Szczególne rodzaje rzeczy
§, 4. Przedmioty niematerialne
§, 5. Energia
§, 6. Zorganizowane kompleksy majątkowe
I. Uwaga wstępna
II. Przedsiębiorstwo
III. Gospodarstwo rolne
IV. Odpowiedzialność nabywcy
§, 7. Pieniądz
§, 8. Pożytki
Najważniejsze pojęcia
Quiz
Proponowane dalsze lektury
Rozdział VI
Czynności prawne
§, 1. Pojęcie i rodzaje czynności prawnych
I. Pojęcie czynności prawnej
II. Rodzaje czynności prawnych
1. Czynności prawne jednostronne, umowy
i uchwały
2. Czynności prawne konsensualne i realne
3. Czynności prawne zobowiązujące, rozporządzające, upoważniające i kształtujące
4. Czynności przysparzające odpłatne i nieodpłatne
5. Czynności między żyjącymi i na wypadek śmierci
6. Problem czynności prawnych kauzalnych i abstrakcyjnych
7. Czynności powiernicze
§, 2. Oświadczenie woli &ndash, pojęcie, rodzaje, złożenie i wykładnia
I. Pojęcie oświadczenia woli
II. Rodzaje oświadczeń woli
III. Wykładnia oświadczenia woli
IV. Składanie oświadczeń woli
§, 3. Forma oświadczenia woli
I. Pojęcie i funkcje formy oświadczenia woli
II. Dokumenty
III. Rodzaje (typy) form szczególnych
1. Pojęcie rodzaju (typu) formy
2. Forma dokumentowa
3. Zwykła forma pisemna
4. Kwalifikowane formy pisemne
5. Forma elektroniczna
IV. Sankcje niedochowania zastrzeżonej formy
1. Rodzaje sankcji
2. Forma zastrzeżona pod rygorem nieważności (ad solemnitatem)
3. Forma zastrzeżona dla celów dowodowych (ad probationem)
4. Forma zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych (ad eventum)
V. Forma czynności prawnej zastrzeżona przez strony
VI. Forma następczych czynności prawnych
VII. Znaczenie pisma potwierdzającego zawarcie umowy
§, 4. Zawarcie umowy
I. Pojęcie i sposoby (tryby) zawarcia umowy
II. Tryb ofertowy
1. Oferta
2. Przyjęcie oferty
3. Miejsce i czas zawarcia umowy
4. Oferty w postaci elektronicznej
III. Negocjacje
IV. Przetarg i aukcja
1. Cechy przetargowych trybów zawierania umowy
2. Ogłoszenie przetargu lub aukcji
3. Aukcja
4. Przetarg
5. Umowy wymagające formy szczególnej
6. Wadium
7. Powództwo o unieważnienie umowy
§, 5. Treść czynności prawnej
I. Treść czynności i inne czynniki kształtujące jej skutki
II. Elementy treści czynności prawnej
1. Uwaga wstępna
2. Wyróżnienie składników czynności prawnej ze względu na ich znaczenie dla dokonania
czynności
3. Wyróżnianie składników czynności prawnej la jej kwalifikacji i określenia jej skutków
prawnych
III. Warunek i termin
1. Warunek
2. Termin
§, 6. Przedstawicielstwo
I. Posłużenie się inną osobą przy dokonywaniu czynności prawnej
1. Różne formy udziału osób trzecich w dokonywaniu czynności prawnych
2. Pomoc faktyczna w dokonywaniu czynności prawnej
3. Zastępstwo
II. Ogólne cechy przedstawicielstwa i jego rodzaje
1. Pojęcie przedstawicielstwa, umocowanie
2. Rodzaje przedstawicielstwa
3. Przesłanki działania w cudzym imieniu
4. Subiektywne przesłanki skuteczności czynności przedstawiciela
III. Pełnomocnictwo
1. Pojęcie pełnomocnictwa i jego udzielenie
2. Umocowanie pełnomocnika
3. Działanie bez umocowania albo z przekroczeniem jego granic
4. Zdolność pełnomocnika do działania
5. Szczególne postacie pełnomocnictwa &ndash, pełnomocnictwo substytucyjne i pełnomocnictwo łączne
6. Stosunek podstawowy pełnomocnictwa
7. Nadużycie umocowania
8. Wygaśnięcie umocowania
9. Obowiązek zwrotu dokumentu pełnomocnictwa
10. Zastępstwo w czynnościach faktycznych
IV. Prokura
V. Przedstawicielstwo ustawowe
VI. &bdquo,Osoba czynna w lokalu przedsiębiorstwa&rdquo,
§, 7. Wadliwość czynności prawnych
I. Wprowadzenie
II. Przyczyny wadliwości czynności prawnych
1. Najważniejsze przyczyny wadliwości czynności prawnej
2. Czynności prawne wadliwe a czynności niedokonane (nieistniejące)
III. Sprzeczność czynności prawnej z prawem
lub zasadami współżycia społecznego
IV. Wady oświadczenia woli
1. Pojęcie wad oświadczenia woli
2. Brak świadomości lub swobody
3. Pozorność
4. Błąd
5. Groźba
V. Naruszenie interesów osób trzecich
VI. Sankcje wadliwości czynności prawnych
1. Wprowadzenie
2. Nieważność (bezwzględna) czynności prawnej
3. Nieważność części czynności prawnej
4. Wzruszalność czynności prawnej
5. Bezskuteczność zawieszona czynności prawnej
6. Bezskuteczność względna czynności prawnej
7. Inne postacie bezskuteczności
Najważniejsze pojęcia
Quiz
Proponowane dalsze lektury
Rozdział VII
Prawo podmiotowe
§, 1. Wprowadzenie do problematyki praw podmiotowych
§, 2. Stosunek cywilnoprawny i jego elementy
§, 3. Normatywne postacie i rodzaje uprawnień
I. Normatywne postacie uprawnień
1. Uprawnienia bezpośrednie
2. Roszczenia
3. Uprawnienia kształtujące
4. Uprawnienia do żądania ukształtowania stosunku prawnego
II. Uprawnienia bezwzględne i względne
§, 4. Konstrukcja i cechy prawa podmiotowego
§, 5. Prywatnoprawny obrót prawami publicznymi
§, 6. Rodzaje i typy praw podmiotowych
I. Rodzaje praw podmiotowych
1. Prawa bezwzględne i względne
2. Prawa majątkowe i niemajątkowe
3. Prawa zbywalne i niezbywalne, prawa związane
4. Prawa akcesoryjne
5. Prawa podmiotowe tymczasowe (ekspektatywy)
II. Typy praw podmiotowych
§, 7. Nabycie i utrata prawa podmiotowego
§, 8. Wykonywanie i ochrona prawa podmiotowego
I. Wykonywanie praw podmiotowych
II. Kolizja praw
III. Ochrona praw podmiotowych
§, 9. Nadużycie prawa
Najważniejsze pojęcia
Quiz
Proponowane dalsze lektury
Rozdział VIII
Dobra osobiste i ich cywilnoprawna ochrona
§, 1. Pojęcie dóbr osobistych osoby fizycznej
§, 2. Typy dóbr osobistych
§, 3. Ochrona dóbr osobistych
I. Koncepcja praw podmiotowych osobistych
II. Kodeksowe i pozakodeksowe środki ochrony dóbr osobistych
III. Roszczenia niemajątkowe
1. Podstawowa przesłanka &ndash, naruszenie albo zagrożenie dobra
2. Bezprawność zagrożenia bądź naruszenia dobra i okoliczności ją wyłączające
3. Roszczenie o zaniechanie naruszenia
4. Roszczenie o usunięcie skutków naruszenia
IV. Roszczenia majątkowe
1. Regulacja prawna
2. Zadośćuczynienie
3. Naprawienie szkody majątkowej
§, 4. Dobra osobiste osób prawnych
Najważniejsze pojęcia
Quiz
Proponowane dalsze lektury
Rozdział IX
Przedawnienie roszczeń i terminy zawite
§, 1. Nabycie, utrata i osłabienie praw podmiotowych
wskutek upływu czasu
§, 2. Przedawnienie roszczeń
I. Istota przedawnienia i jego uzasadnienie
II. Przedmiot przedawnienia
III. Skutek przedawnienia
1. Niezaskarżalność roszczenia jako skutek upływu terminu przedawnienia
2. Przedawnienie uwzględniane na zarzut
3. Przedawnienie uwzględniane z urzędu
IV. Termin przedawnienia
1. Długość terminów
2. Początek biegu terminu
3. Zawieszenie biegu przedawnienia
4. Przerwanie biegu przedawnienia
§, 3. Terminy zawite (prekluzyjne)
Najważniejsze pojęcia
Quiz
Proponowane dalsze lektury
Rozdział X
Stosowanie prawa cywilnego
§, 1. Sądowa ochrona praw podmiotowych
I. Potrzeba sądowej ochrony praw podmiotowych
II. Rodzaje i tryby postępowań, rodzaje powództw
III. Alternatywne metody rozwiązywania sporów
IV. Wyrok zastępujący oświadczenie woli
§, 2. Rozumowania prawnicze w procesie stosowania prawa
§, 3. Ustalanie stanu faktycznego
I. Wprowadzenie
II. Fakty i ich dowodzenie
III. Domniemania i reguły interpretacyjne
IV. Ciężar dowodu
V. Dobra wiara i jej ochrona
§, 4. Ustalenie stanu prawnego
I. Wprowadzenie
II. Obowiązywanie i stosowanie norm w przestrzeni (reguły kolizyjne)
III. Obowiązywanie i stosowanie norm w czasie
IV. Pojęcie, cele, rodzaje i koncepcja wykładni
V. Reguły wykładni
1. Wprowadzenie
2. Reguły językowe wykładni
3. Reguły systemowe wykładni
4. Reguły funkcjonalne wykładni
5. Pozostałe reguły
6. Potrzeba stosowania wielu reguł wykładni
VI. Reguły inferencyjne, analogia w prawie prywatnym
§, 5. Rozstrzygnięcie sprawy i jego uzasadnienie
§, 6. Zbieg norm i uprawnień
Najważniejsze pojęcia
Quiz
Proponowane dalsze lektury
Skorowidz