ebook Prawo konstytucyjne Mirosław Granat

Wydawca: Wolters Kluwer

Rok wydania: 2024

Podręcznik w przejrzysty sposób przedstawia regulacje prawa konstytucyjnego w Polsce. Zawiera rozszerzony wykład na temat Konstytucji RP i jej podstaw, uzupełniony o analizę zmian, jakie są wprowadzane po 2023 r. Książka omawia to, co jest najbardziej podstawowe w prawie konstytucyjnym, a także pokazuje wpływ tego prawa na sferę stosunków prywatnych oraz regulacje obowiązujące w dynamicznie rozwijającym się świecie cyfrowym. Autor wyjaśnia kwestie stosowania Konstytucji RP i zwraca uwagę na spory o konstytucjonalizm, jakie rozgrywają się współcześnie w Polsce i na świecie.

Publikacja jest przeznaczona dla studentów wydziałów prawa i administracji, politologii, bezpieczeństwa narodowego oraz dla wszystkich tych, którzy interesują się prawem konstytucyjnym.

Spis treści ebooka Prawo konstytucyjne

Wykaz skrótów , str. 15
Od Autora , str. 19
Część I
POJĘCIE PRAWA KONSTYTUCYJNEGO
Rozdział I
Pojęcie i przedmiot prawa konstytucyjnego , str. 23

Prawo konstytucyjne jako gałąź prawa , str. 23
1.1. Rozwój prawa konstytucyjnego , str. 25
1.2. Przedmiot prawa konstytucyjnego , str. 27
Prawo konstytucyjne jako nauka prawa , str. 28

Część II
CZĘŚĆ OGÓLNA PRAWA KONSTYTUCYJNEGO
Rozdział 1
Konstytucja jako akt prawny , str. 31

Geneza , str. 31
Pojęcie , str. 33
Forma , str. 36
3.1. Nazwa , str. 36
3.2. Sposób uchwalenia , str. 37
3.3. Budowa , str. 39
3.4. Wstęp do Konstytucji RP , str. 40
3.5. Systematyka ogólna , str. 41
3.6. Systematyka szczegółowa , str. 42
Zmiana , str. 42
Treść , str. 46
Nadrzędność , str. 47
6.1. Zasada konstytucjonalizmu , str. 48
6.2. Domniemanie konstytucyjności prawa , str. 49
Funkcje , str. 51
Tożsamość , str. 53
Konstytucjonalizm , str. 54
9.1. Konstytucjonalizm liberalny , str. 55
9.2. Konstytucjonalizm nieliberalny , str. 56
9.3. Konstytucjonalizm ery cyfrowej , str. 57

Rozdział 2
Obowiązywanie konstytucji , str. 59

Obowiązywanie , str. 59
Stosowanie , str. 60
2.1. Stosowanie bezpośrednie , str. 61
2.2. Stosowanie horyzontalne , str. 63
Przestrzeganie , str. 66
Wykładania , str. 67
4.1. Normy konstytucji , str. 67
4.2. Koncepcje i metody wykładni , str. 69
Kontrola konstytucyjności prawa , str. 71
5.1. Pojęcie , str. 71
5.2. Rodzaje kontroli , str. 73
5.3. Czuwanie nad przestrzeganiem konstytucji , str. 75

Rozdział 3
Konstytucyjne zasady prawa , str. 77

Pojęcie zasad , str. 77
Struktura zasad , str. 81
Kolizja zasad , str. 83
Wartości konstytucyjne , str. 85

Rozdział 4
Wybrane konstytucyjne zasady prawa , str. 89

Republikańska forma państwa , str. 89
Dobro wspólne , str. 90
Pomocniczość , str. 92
Demokratyczne państwo prawne , str. 94
Suwerenność narodu , str. 96
5.1. Zasada suwerenności narodu w klasycznym prawie konstytucyjnym , str. 97
5.2. Czy i komu podlega suweren? , str. 99
5.3. Zasada suwerenności narodu w Konstytucji RP , str. 100
5.4. Suwerenność narodu a integracja europejska , str. 101
Reprezentacja polityczna , str. 106
Podział i równowaga władzy , str. 108
Rządy parlamentarne , str. 111

Rozdział 5
Podstawy praw człowieka , str. 115

Koncepcje praw człowieka , str. 115
Podstawowe pojęcia , str. 117
Zasady ogólne praw człowieka w Konstytucji RP , str. 120
3.1. Godność człowieka , str. 121
3.1.1. Godność jako wartość konstytucyjna , str. 121
3.1.2. Godność jako prawo podmiotowe , str. 123
3.1.3. Relacje między godnością a prawami człowieka , str. 123
3.2. Wolność człowieka , str. 124
3.3. Równość wobec prawa , str. 127
3.3.1. Równość wobec prawa a sprawiedliwość społeczna , str. 129
Systematyka praw człowieka w Konstytucji RP , str. 130
4.1. Wolności i prawa osobiste , str. 130
4.2. Wolności i prawa polityczne , str. 132
4.3. Wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne , str. 132
Ograniczenia w korzystaniu z praw człowieka i obywatela , str. 134
5.1. Zasada proporcjonalności , str. 134
5.2. Zakaz nadmiernej ingerencji , str. 137
5.3. Ograniczenia praw człowieka w stanach nadzwyczajnych , str. 137
Środki ochrony praw człowieka , str. 137
6.1. Odpowiedzialność odszkodowawcza organu władzy publicznej , str. 139
6.2. Prawo do sądu , str. 140
6.3. Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka , str. 142
Obowiązki jednostki , str. 143

Rozdział 6
Źródła prawa , str. 145

Znaczenie źródeł prawa , str. 145
Źródła prawa w znaczeniu formalnym , str. 146
Zmiany w zakresie źródeł prawa wprowadzone przez Konstytucję RP , str. 148
Wieloskładnikowość systemu źródeł prawa , str. 151
Akty prawne powszechnie obowiązujące , str. 152
5.1. Konstytucja , str. 153
5.2. Ustawa i rozporządzenie wykonawcze , str. 154
5.2.1. Ustawa , str. 154
5.2.2. Rozporządzenie wykonawcze , str. 158
Prawo miejscowe , str. 159
Akty prawne wewnętrznie obowiązujące , str. 160
7.1. Pojęcie , str. 160
7.2. Zarządzenia , str. 161
7.3. Uchwały , str. 162

Część III
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA PRAWA KONSTYTUCYJNEGO
Rozdział 1
Prawo wyborcze , str. 167

Pojęcie prawa wyborczego , str. 167
1.1. Kodeks wyborczy i jego zmiany , str. 168
Zasady prawa wyborczego , str. 171
2.1. Zasada wolnych wyborów , str. 172
2.2. Zasada powszechności prawa wyborczego , str. 173
2.3. Zasada bezpośredniości prawa wyborczego , str. 177
2.3.1. Głosowanie przez pełnomocnika , str. 178
2.3.2. Głosowanie korespondencyjne , str. 180
2.4. Zasada równości prawa wyborczego , str. 182
2.5. Zasada proporcjonalności wyborów , str. 185
2.6. Zasada wyborów większościowych , str. 187
2.7. Zasada tajności głosowania , str. 188
Organizacja i przebieg wyborów , str. 190
3.1. Zarządzanie wyborów , str. 190
3.2. Tworzenie okręgów wyborczych i obwodów głosowania , str. 191
3.3. Organy wyborcze , str. 192
3.3.1. Organy stałe , str. 193
3.3.2. Organy doraźne , str. 196
3.4. Zgłaszanie kandydatów , str. 197
3.5. Prowadzenie kampanii wyborczej , str. 200
3.6. Zasady głosowania , str. 202
3.7. Ustalanie wyników głosowania i wyników wyborów , str. 203
3.8. Stwierdzanie ważności wyborów , str. 204
3.9. Uzupełnianie składu Sejmu i Senatu , str. 206

Rozdział 2
Referenda i obywatelska inicjatywa ustawodawcza , str. 209

Rodzaje referendum , str. 209
1.1. Referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa , str. 210
1.2. Referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej , str. 213
1.3. Referendum w sprawie zatwierdzenia zmian Konstytucji RP , str. 214
Obywatelska inicjatywa ustawodawcza , str. 216

Rozdział 3
Parlament , str. 219

Struktura parlamentu , str. 219
1.1. Dwuizbowość , str. 219
1.2. Zgromadzenie Narodowe , str. 220
Organy Sejmu i Senatu , str. 221
2.1. Marszałek , str. 221
2.2. Prezydium Sejmu , str. 224
2.3. Konwent Seniorów , str. 225
2.4. Komisje , str. 226
2.5. Sekretarze , str. 228
Zasady funkcjonowania parlamentu , str. 228
3.1. Zasada autonomii parlamentu , str. 228
3.2. Kadencja parlamentu , str. 231
3.3. Zasada ciągłości prac parlamentu , str. 233
3.4. Zasada dyskontynuacji prac parlamentu , str. 234
3.5. Uchwalanie ustaw większością głosów , str. 236
Status prawny posłów i senatorów , str. 236
4.1. Mandat przedstawicielski , str. 236
4.2. Konstytucyjna regulacja mandatu posła , str. 237
4.3. Prawa i obowiązki posłów i senatorów , str. 240
4.4. Immunitety parlamentarne , str. 244
4.4.1. Immunitet materialny , str. 244
4.4.2. Immunitet formalny , str. 246
4.4.3. Nietykalność osobista , str. 248
4.5. Tworzenie klubów i kół , str. 250
Funkcje parlamentu , str. 251
5.1. Pojęcie funkcji parlamentu , str. 251
5.2. Funkcje Sejmu i Senatu po wejściu Polski do Unii Europejskiej , str. 252
5.3. Funkcja ustawodawcza Sejmu , str. 254
5.3.1. Procedury ustawodawcze , str. 254
5.3.2. Etapy procedury ustawodawczej , str. 255
5.3.3. Prawo inicjatywy ustawodawczej , str. 256
5.3.4. Praca nad projektem ustawy , str. 258
5.3.5. Udział Senatu w procesie ustawodawczym , str. 264
5.3.6. Podpisanie ustawy przez Prezydenta RP , str. 266
5.3.7. Ogłoszenie ustawy , str. 268
5.3.8. Szczególne procedury ustawodawcze , str. 269
5.4. Funkcja kontrolna Sejmu , str. 272
5.4.1. Środki kontroli przysługujące posłom , str. 272
5.4.2. Środki kontroli przysługujące komisjom , str. 274
5.4.3. Sejmowa komisja śledcza , str. 275
5.4.4. Środki kontroli przysługujące Sejmowi , str. 279
5.4.5. Kontrola wykonania ustawy budżetowej , str. 281
5.5. Funkcja kreacyjna parlamentu , str. 281

Rozdział 4
Prezydent RP , str. 287

Kształtowanie się instytucji , str. 287
Zasady wyboru Prezydenta RP , str. 289
Pozycja Prezydenta RP , str. 293
Kompetencje Prezydenta RP , str. 297
Kontrasygnata i prerogatywy , str. 301
5.1. Kontrasygnata , str. 301
5.2. Kontrasygnata w Konstytucji RP , str. 301
5.3. Prerogatywy , str. 304
Odpowiedzialność Prezydenta RP , str. 308

Rozdział 5
Rada Ministrów i administracja rządowa , str. 311

Pozycja Rady Ministrów , str. 311
Powoływanie Rady Ministrów , str. 312
Odpowiedzialność Rady Ministrów i jej członków , str. 316
Skład Rady Ministrów , str. 318
4.1. Podstawy konstytucyjne , str. 318
4.2. Prezes Rady Ministrów , str. 319
4.3. Ministrowie , str. 320
4.4. Inni członkowie Rady Ministrów , str. 322
Zadania i kompetencje Rady Ministrów , str. 323
Administracja rządowa , str. 324
6.1. Kształt administracji rządowej , str. 324
6.2. Ustrój prokuratury , str. 325

Rozdział 6
Samorząd terytorialny , str. 327

Podstawy konstytucyjne , str. 327
Konstrukcja prawna jednostek samorządu terytorialnego , str. 328
2.1. Gmina , str. 328
2.2. Powiat , str. 329
2.3. Województwo , str. 330
Zadania jednostek samorządu terytorialnego , str. 330
Nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego , str. 332

Rozdział 7
Władza sądownicza , str. 335

Pojęcie władzy sądowniczej , str. 335
Pojęcie wymiaru sprawiedliwości , str. 336
Zasady ustroju i działania wymiaru sprawiedliwości , str. 337
3.1. Jednolitość sądów , str. 337
3.2. Niezależność sądów i niezawisłość sędziów , str. 338
3.2.1. Niezależność sądów , str. 338
3.2.2. Niezawisłość sędziów , str. 338
3.3. Powoływanie sędziów , str. 343
3.4. Nadzór judykacyjny Sądu Najwyższego , str. 344
3.5. Udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości , str. 345
3.6. Dwuinstancyjność postępowania sądowego , str. 345
Sądowa kontrola działalności administracji publicznej , str. 346
Prawo do obrony , str. 346
Ustrój sądów , str. 347
6.1. Sąd Najwyższy , str. 347
6.2. Sądy powszechne , str. 348
6.3. Sądy szczególne , str. 349
Krajowa Rada Sądownictwa , str. 351
7.1. Pozycja , str. 351
7.2. Skład , str. 352
7.3. Kompetencje , str. 354

Rozdział 8
Trybunał Konstytucyjny , str. 357

Pozycja Trybunału Konstytucyjnego , str. 357
1.1. Skład , str. 359
1.2. Organizacja wewnętrzna , str. 364
Formy kontroli , str. 366
Przedmiot kontroli , str. 371
3.1. Akty prawne powszechnie obowiązujące , str. 371
3.2. Akty prawne wewnętrznie obowiązujące , str. 375
Kompetencje , str. 376
4.1. Kontrola na wniosek , str. 376
4.2. Pytanie prawne , str. 377
4.3. Skarga konstytucyjna , str. 378
4.3.1. Przesłanki materialne , str. 379
4.3.2. Przesłanki formalne , str. 380
4.3.3. Badanie skargi i orzekanie na podstawie skargi , str. 382
4.4. Inne kompetencje TK , str. 383
4.4.1. Cele lub działalność partii politycznych , str. 383
4.4.2. Spory kompetencyjne , str. 385
4.4.3. Przeszkoda w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta RP , str. 387
4.4.4. Sygnalizacje , str. 387
Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego , str. 388
5.1. Podział orzeczeń , str. 388
5.2. Wyroki , str. 390
5.3. Postanowienia , str. 393
5.4. Skutki orzeczeń , str. 394

Rozdział 9
Trybunał Stanu , str. 399

Geneza , str. 399
Delikt konstytucyjny , str. 400
Zakres odpowiedzialności konstytucyjnej , str. 404
Procedura ponoszenia odpowiedzialności konstytucyjnej , str. 406
Trybunał Stanu , str. 407
5.1. Skład i pozycja , str. 407
5.2. Postępowanie przed Trybunałem Stanu , str. 409

Rozdział 10
Organy kontroli państwowej i ochrony prawa , str. 413

Najwyższa Izba Kontroli , str. 413
1.1. Właściwość kontrolna i kryteria kontroli , str. 416
Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka , str. 417
2.1. Utworzenie urzędu i jego pozycja , str. 417
2.2. Powoływanie Rzecznika Praw Obywatelskich , str. 419
2.3. Formy działania Rzecznika Praw Obywatelskich , str. 421
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji , str. 423
3.1. Utworzenie KRRiT , str. 423
3.2. Skład KRRiT , str. 424
3.3. Zadania KRRiT , str. 425

Rozdział 11
Finanse publiczne , str. 427

Podstawy finansów publicznych , str. 427
Ustawa budżetowa , str. 428
Narodowy Bank Polski , str. 429

Rozdział 12
Stany nadzwyczajne , str. 433

Podstawy konstytucyjne , str. 433
Zasady wprowadzania stanów nadzwyczajnych , str. 434
Rodzaje stanów nadzwyczajnych
3.1. Stan wojenny , str. 436
3.2. Stan wyjątkowy , str. 437
3.3. Stan klęski żywiołowej , str. 438
Prawa człowieka w stanach nadzwyczajnych , str. 440

Wykaz wykorzystanej literatury , str. 441