ebook Przeludnienie więzień w Polsce - przyczyny, następstwa i możliwości przeciwdziałania Aldona Nawój-Śleszyński

Spis treści ebooka Przeludnienie więzień w Polsce - przyczyny, następstwa i możliwości przeciwdziałania

Wykaz skrótów 11
Wprowadzenie 13

Rozdział 1. Przeludnienie więzienne – problemy definicyjne 25

Rozdział 2. Metodologiczne założenia badań nad zjawiskiej przeludnienia więziennego 35

2.1. Cel i przedmiot badań 35
2.2. Problemy badawcze 39
2.3. Metody i narzędzia badawcze 41

Rozdział 3. Prawo do powierzchni mieszkalnej w statusie prawnym osób uwięzionych 45

3.1. Status prawny skazanego 45
3.2. Prawa osób pozbawionych wolności w świetle kodeksu karnego wykonawczego z 1997 roku 48
3.3. Prawo do powierzchni mieszkalnej osób pozbawionych wolności 49
3.3.1. Standardy międzynarodowe 49
3.3.2 Kształtowanie się polskich standardów prawa do powierzchni mieszkalnej osób pozbawionych wolności 52
3.3.3 W poszukiwaniu racjonalnej i optymalnej powierzchni życiowej dla osoby pozbawionej wolności w więzieniu 56
3.4. Modyfikacja prawa do minimalnej powierzchni mieszkalnej w toku wykonywania kary pozbawienia wolności 60
3.4.1. Faza sankcjonowania chronicznego przeludnienia zakładów karnych i aresztów śledczych (art. 248 § 1 i 2 k.k.w.) 60
3.4.2. Faza próby naprawy przepisów naruszających prawa więźniów do 3 m² powierzchni mieszkalnej 63

Rozdział 4. Monitoring i ochrona prawa osób uwięzionych do minimalnej powierzchni celi mieszkalnej 67

4.1. Rzecznik Praw Obywatelskich 69
4.2. Europejski Komitet do spraw Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT) 80
4.3. Krajowy Mechanizm Prewencji (OPCAT) 84
4.4. Helsińska Fundacja Praw Człowieka (HFPC) 86
4.5. Stowarzyszenie Interwencji Prawnej 89
4.6. Ochrona prawa więźniów do powierzchni mieszkalnej w celi mieszkalnej w orzecznictwie sądów powszechnych 91
4.7. Rola Trybunału Konstytucyjnego we wzmocnieniu prawa osób uwięzionych do powierzchni mieszkalnej – kontrola konstytucyjności art. 248 § 1 k.k.w 94
4.8. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC) 99
4.9. Interpelacje poselskie w sprawie przeludnienia więziennego 102
4.10. Sądowy nadzór penitencjarny 104
4.11. stytucja skarg, próśb i wniosków 107
4.12. Nadzór administracji więziennej różnego szczebla 109
4.13. Stan obecny oraz perspektywy ochrony prawa więźnia do minimalnej powierzchni mieszkalnej w celi 111

Rozdział 5. Przeludnienie więzienne w Polsce w świetle statystyki penitencjarnej i jego pomiar 115

5.1. Rozmiary przeludnienia więziennego w Polsce na przełomie XX i XXI wieku 115
5.1.1. Zaludnienie – przeludnienie jednostek penitencjarnych w latach 1970–1989 115
5.1.2. Zaludnienie – przeludnienie jednostek penitencjarnych w latach 1990–2011 119
5.2. Różne wymiary przeludnienia więziennego w latach 2000–2010 122
5.2.1. Nasilenie przeludnienia więziennego w jednostkach organizacyjnych więziennictwa polskiego w latach 2000–2010 124
5.2.2. Przeludnienie więzienne w poszczególnych Okręgowych Inspektoratach Służby Więziennej w Polsce 126
5.2.3. Przeludnienie różnego rodzaju jednostek organizacyjnych więziennictwa w latach 2000–2011 128
5.2.4. Przeludnienie w zakładach karnych różnego typu oraz w aresztach śledczych 130
5.2.5. Rozmiary przeludnienia więziennego w Polsce na tle krajów Rady Europy w latach 1999–2010 131
5.3. Zagęszczenie społeczne w więzieniu a liczba miejsc w celi 139
5.4. W kolejce do więzienia w Polsce – pomiędzy przeludnieniem realnym a potencjalnym 141

Rozdział 6. Skutki przeludnienia więziennego oraz możliwości zapobiegania jego negatywynym następstwom 147

6.1. Koszty przeludnienia więziennego 147
6.1.1. Psychologiczne skutki przeludnienia więziennego 149
6.1.2. Wzrost obciążenia obowiązkami kadry penitencjarnej – psychospołeczne koszty wykonywania zawodu funkcjonariusza więziennego – wypalenie zawodowe 150
6.1.3. Zubożenie lub redukowanie oddziaływań penitencjarnych 153
6.1.4. Pogorszenie się warunków zdrowotnych, bytowych – wzrost zagrożenia epidemiologicznego chorobami zakaźnymi 155
6.1.5. Wzrost potencjału wiktymogennego w przeludnionych więzieniach 157
6.1.6. Problemy zapewnienia osobom pozbawionym wolności bezpieczeństwa osobistego 158
6.1.7. Naruszenie europejskich i międzynarodowych standardów postępowania z osobami pozbawionymi wolności 162
6.1.8. Inne 163
6.2. Niektóre skutki przeludnienia więziennego w świetle statystyki penitencjarnej 165
6.2.1. Wykonywanie kary pozbawienia wolności w systemie programowanego oddziaływania w cieniu przeludnienia więzień 165
6.2.2. Wzrost przemocy wewnątrzwięziennej w przeludnionych więzieniach 168
6.2.2.1. Przestępstwa agresywne przeciwko więźniom 169
6.2.2.2. Przestępstwa agresywne przeciwko personelowi więziennemu 171
6.2.3. Autowiktymizacja w warunkach przeludnienia więziennego 174
6.2.4. Zgony osób pozbawionych wolności w latach 1990–2010 według niektórych przyczyn 177
6.2.5. Przeludnienie a zdrowie osób uwięzionych 178
6.2.6. Wzrost obciążenia zawodowego kadry penitencjarnej w przeludnionym więzieniu 179
6.2.7. Zbiorowe zachowania protestacyjne więźniów przeciw przeludnieniu (zbiorowe głodówki) 183
6.2.8. Wzrost liczby poważnych naruszeń obowiązujących w więzieniu porządku i dyscypliny 185
6.3. Możliwości zapobiegania negatywnym skutkom przeludnienia więziennego 187

Rozdział 7. Przyczyny przeludnienia więziennego 193

7.1. Przeludnienie więzienne a wartości 193
7.2. Wzrost populacji uwięzionych – drogą do przeludnienia więzień 196
7.2.1. Skazani 201
7.2.3. Tymczasowo aresztowani 202
7.2.3. Ukarani 202
7.2.4. Zastępcza kara pozbawienia wolności i jej wpływ na wielkość populacji więziennej 204
7.3. Polityka kryminalna państwa a rozmiary populacji więziennej 209
7.4. Represyjność polityki karnej a wielkość populacji więziennej 211
7.4.1. Wpływ współczynnika prizonizacji na stopień zaludnienia i przeludnienia więziennego w latach 1989–2010 212
7.4.2. Zmiany w strukturze orzekanych kar pozbawienia wolności w latach 1989–2010 221
7.4.3. Struktura kar orzekanych przez sądy w Polsce 225
7.4.4. Polityka orzekania warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia wolności w latach 1989–2010 227
7.5. Stan przestępczości 229
7.6. Inne przyczyny 238
7.7. Baza materialna 240

Rozdział 8. Problemy zapobiegania przeludnieniu więziennemu w Polsce w latach 2000–2010 243

8.1. W poszukiwaniu standardu powierzchni mieszkalnej gwarantującej ludzkie warunki odbywania kary i tymczasowego aresztowania 244
8.2. Jakie rozmiary populacji więziennej celem polityki kryminalnej państwa? 248
8.3. Strategia kontroli populacji więziennej od 2000 roku 250
8.3.1. Tradycyjne metody przeciwdziałania przeludnieniu więziennemu 251
8.3.1.1. Zagęszczenie powierzchni mieszkalnej – adaptacja pomieszczeń niemieszkalnych na cele więzienne – równomierne osadzanie osób uwięzionych w jednostkach penitencjarnych 251
8.3.1.2. Prawo łaski: amnestie i ułaskawienie czy bezdroża kontroli populacji więziennej? 253
8.3.1.3. Priorytet zaangażowania proinwestycyjnego państwa w ograniczaniu przeludnienia więziennego (adaptacje, inwestycje) – „Program 1700 miejsc” Powiększanie powierzchni mieszkalnej więzień – budowa i rozbudowa 258
8.3.2. Redukcja populacji więziennej – alternatywy wobec pozbawienia wolności 261
8.3.2.1. Rezygnacja ze skazania sprawcy – warunkowe umorzenie postępowania karnego 267
8.3.2.2. Alternatywy wobec kary pozbawienia wolności 269
8.3.2.3. Alternatywy wobec tymczasowego aresztowania 282
8.3.3. Redukcja populacji więziennej po wyroku - środki alternatywne po wyroku 288
8.3.3.1. Odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności z uwzględnieniem odroczenia z powodu przekroczenia w skali kraju ogólnej pojemności zakładów karnych i aresztów śledczych 290
8.3.3.2. Warunkowe zawieszenie wykonania odroczonej kary pozbawienia wolności w postępowaniu wykonawczym (art. 152 k.k.w.) 292
8.3.3.3. Przerwa w karze i warunkowe zwolnienie skazanego z odbycia reszty kary w trybie art. 155 k.k.w 294
8.3.3.4. Warunkowe zwolnienie z odbycia reszty kary a rozmiary populacji więziennej 295
8.3.4. Mediacja w różnych fazach wymiaru sprawiedliwości karnej 300
8.3.5. Programy przyszłości 305
8.3.5.1. Więzienia prywatne 306
8.3.5.2. Wykonywanie kary pozbawienia wolności w systemie tygodniowym – porażka koncepcji 308
8.3.5.3. Elektroniczne monitorowanie sprawców przestępstw 311
8.3.5.4. Ukarani poza więzieniem? 318
8.3.6. W kierunku radykalnych zmian w polityce karnej i penitencjarnej – częściowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności i redukcja wykonywanej kary pozbawienia wolności 322
8.3.6.1. Częściowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności 323
8.3.6.2. System redukcji kary pozbawienia wolności 326
8.3.7. Zarządzanie rozmiarami populacji więziennej 329

Rozdział 9. Badania empiryczne nad zjawiskiem przeludnienia więziennego 335

9.1. Cel i przedmiot badań empirycznych 335
9.1.1. Problemy badawcze 336
9.1.2. Założenia metodologiczne własnych badań empirycznych (metoda, technika, narzędzia badawcze) 337
9.1.3. Teren badań, populacja badawcza, organizacja badań 339
9.2. Wybrane aspekty przeludnienia więziennego w opinii funkcjonariuszy więziennych 341
9.2.1. Negatywne skutki przeludnienia więziennego 341
9.2.1.1. Wpływ przeludnienia więziennego na niektóre zachowania osób pozbawionych wolności w opinii kadry penitencjarnej 341
9.2.1.2. Wpływ przeludnienia więziennego na oddziaływania wobec skazanych i na obciążenie emocjonalne kadry nadmiarem obowiązków zawodowych 347
9.2.1.3. Wykonywanie obowiązków zawodowych kadry penitencjarnej w przeludnionym więzieniu 351
9.2.1.4. Zapewnienie osobom pozbawionym wolności bezpieczeństwa osobistego w przeludnionym więzieniu 358
9.2.2. Możliwości rekompensowania przez administrację więzienną negatywnych skutków przeludnienia więziennego w opinii osób badanych 360
9.2.3. Prawo więźnia do powierzchni mieszkalnej w polskim prawie karnowykonawczym w opinii kadry penitencjarnej. Sugestie jego modyfikacji 364
9.2.3.1. Ocena adekwatności powierzchni celi mieszkalnej 3 m2 ze względu na zachowanie zdrowia osoby pozbawionej wolności 369
9.2.3.2. Postulowana powierzchnia celi mieszkalnej przez kadrę penitencjarną 371
9.2.3.3. Zróżnicowanie powierzchni celi mieszkalnej przypadającej na jedną osobę pozbawioną wolności w opinii kadry więziennej 372
9.2.3.4. Grupy więźniów, którym powinna przysługiwać większa powierzchnia celi mieszkalnej w opinii kadry penitencjarnej 373
9.2.4. Optymalna pojemność celi mieszkalnej w opinii kadry penitencjarnej 374
9.2.5. Zapobieganie przeludnieniu więziennemu w opinii kadry penitencjarnej 377

Podsumowanie 385
Wnioski i postulaty końcowe 417
Aneksy 427
Bibliografia 457
Summary 487
Zusammenfasung 493
Coдeржaниe 501

Szczegóły ebooka Przeludnienie więzień w Polsce - przyczyny, następstwa i możliwości przeciwdziałania

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania:

2013

Typ publikacji:

Ebook

Język:

polski

Format:

pdf

ISBN:

978-83-7525-947-6

ISBN wersji papierowej:

978-83-7525-947-6

Wydanie:

1

Autorzy:

Aldona Nawój-Śleszyński

Miejsce wydania:

Łódź

Liczba Stron:

468

Recenzje ebooka Przeludnienie więzień w Polsce - przyczyny, następstwa i możliwości przeciwdziałania