ebook Psychiatryczne i psychologiczne uwarunkowania astmy ciężkiej i trudnej Anna Potoczek

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania: 2011

Astma oskrzelowa należy do częściej występujących na świecie chorób, a koszty jej leczenia stanowią poważny problem dla służby zdrowia we wszystkich krajach rozwiniętych. Nie jest jasne, dlaczego wzrasta częstość jej występowania, a także zaznacza się niepokojąca tendencja do wzrostu ciężkości oraz trudności z uzyskaniem dobrej kontroli, czyli ustępowania objawów w trakcie prawidłowo prowadzonego leczenia internistycznego. Dzieje się tak jednak nie tylko w tych częściach świata, gdzie ma miejsce szybki rozwój przemysłu, zmiany dotyczące środowiska i żywienia, lecz również w krajach rozwijających się, mniej zagrożonych ekologicznie, jednak równocześnie niedysponujących powszechnym dostępem do nowoczesnego leczenia. Z pewnością jest to problem mający wiele źródeł, które wzajemnie na siebie oddziałują.

Jednym z szybko się rozwijających nurtów badań zmierzających do wyjaśnienia tego stanu rzeczy jest próba powiązania internistycznej wiedzy na temat astmy z wiedzą psychiatryczną, dotyczącą zaburzeń psychicznych, które bardzo często współwystępują z astmą, zwłaszcza o ciężkim nasileniu. Nurt ten zajmuje się nie tylko samym faktem współwystępowania astmy i zaburzeń psychicznych, pośród których wyjątkowe znaczenie mają zespół lęku napadowego (Panic disorder – PD) oraz objawy depresyjne. Wspólne badania internistyczne i psychiatryczne dotyczące astmy mają raczej na celu określenie wzajemnych, głębokich związków pomiędzy nimi, prowadzących do nasilania się ciężkości astmy, aż do skrajnej sytuacji klinicznego obrazu astmy przewlekłej, ciężkiej, opornej na leczenie i zagrażającej życiu, czyli „ciężkiej i trudnej”.

Spis treści ebooka Psychiatryczne i psychologiczne uwarunkowania astmy ciężkiej i trudnej

SKRÓTY 7
WSTĘP 9

ASTMA – ZAGADNIENIA KLINICZNE 13

Definicja i patomechanizmy astmy oskrzelowej 13
Badanie przedmiotowe 14
Przebieg naturalny astmy 15
Szczególne podtypy astmy: astma ciężka i trudna oraz astma z nadwrażliwością na aspirynę (aspirynowa) 16
Astma ciężka i trudna 16
Astma z nadwrażliwością na aspirynę (aspirynowa) 17

ZESPÓŁ LĘKU NAPADOWEGO – ZAGADNIENIA KLINICZNE 19

Kryteria rozpoznania 19
Biologiczne poglądy na etiologię zespołu lęku napadowego 22
Hipoteza genetyczna 22
Hipoteza mleczanowa 22
Hipotezy oddechowe 22
Hipoteza noradrenergiczna (katecholaminowa) 23
Hipoteza benzodiazepinowa 23
Psychologiczne poglądy na etiologię zespołu lęku napadowego 24
Koncepcje psychoanalityczne dotyczące lęku 24
Przyjęty w pracy podział mechanizmów obronnych osobowości 26
Koncepcje poznawcze dotyczące lęku napadowego (model Davida M. Clarka) 28
Koncepcja poznawcza dotycząca koherencji (model Aarona Antonovskiego) 29

DEPRESJA – ZAGADNIENIA KLINICZNE 33

Kryteria diagnostyczne 33
Biologiczne poglądy na etiologię depresji 36
Badania genetyczne 37
Badania zaburzeń neuroprzekaźnictwa w OUN 37
Zmiany regulacji hormonalnej 37
Zmiany psychoimmunologiczne 38
Psychologiczne poglądy na etiologię depresji 38
Psychoanalityczne rozumienie depresji 38
Poznawcze rozumienie depresji (koncepcja Aarona T. Becka) 39

STRES – ZAGADNIENIA KLINICZNE 43

WPŁYW STRESU PSYCHOLOGICZNEGO NA PATOFIZJOLOGIĘ ASTMY OSKRZELOWEJ 51

Wpływ stresu psychologicznego na układ wydzielniczy 51
Wpływ stresu psychologicznego na autonomiczną kontrolę dróg oddechowych 52
Wpływ stresu na układ immunologiczny 52
Wpływ stresu na ryzyko infekcji 53
Różnice w działaniu stresu u kobiet i mężczyzn 53

ZWIĄZKI POMIĘDZY ASTMĄ A ZESPOŁEM LĘKU NAPADOWEGO I DEPRESJĄ 55

Rys historyczny badań 55
Współczesny stan badań nad związkami pomiędzy astmą a zaburzeniami psychicznymi 57

KLINICZNE ZNACZENIE WSPÓŁWYSTĘPOWANIA ZESPOŁU LĘKU NAPADOWEGO I DEPRESJI W PSYCHIATRII, A TAKŻE W ODNIESIENIU DO PRZEWLEKŁYCH CHORÓB SOMATYCZNYCH, W TYM ASTMY OSKRZELOWEJ 67

Koncepcja współwystępowania w psychiatrii 67
Stan badań nad znaczeniem współwystępowania zespołu lęku napadowego i depresji 72

ASTMA A URAZY PSYCHICZNE 79

Przyczyny podjęcia badań własnych nad związkiem zespołu lęku napadowego („czystego” i współwystępującego z astmą) a urazami psychicznymi 79
Definicja urazu psychicznego – kontrowersje 80
Urazy psychiczne niezgodne z kryterium A1 PTSD 83
Szczegółowe propozycje zmian w definicji urazu w koncepcji complex-PTSD 86
Stan badań nad częstością występowania i konsekwencjami psychicznymi urazów 90

CELE PRACY 95

METODYKA 97

Dobór badanych grup 97
Opis badanych grup 99
Narzędzia badawcze 100
Kryteria określające badane urazy psychiczne 102
Procedura przeprowadzonych badań 103

STATYSTYCZNE OPRACOWANIE WYNIKÓW 105
WYNIKI 107
DYSKUSJA WYNIKÓW 143
WNIOSKI 169
STRESZCZENIE 173
ABSTRACT 177
PIŚMIENNICTWO 181
ANEKS 195