ebook Psychologia dorastania Anna Oleszkowicz, Alicja Senejko

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2013

Dorastanie jest szczególnym okresem zarówno w życiu nastolatka, jak i jego otoczenia. Aby rozumieć rozwój młodego człowieka, warto zauważyć, jak bardzo wpływają na niego przemiany kulturowo-cywilizacyjne. Procesy globalizacji stwarzają zupełnie nowe, dotychczas nieuwzględniane w teoriach naukowych, warunki rozwoju.
Książka dostarcza odpowiedzi na pytania:
- jak kształtują się wzorce atrakcyjności fizycznej młodzieży stale korzystającej z mediów,
- jakie znaczenie mają realne i wirtualne przyjaźnie i związki w dobie portali społecznościowych,
- jak krystalizuje się tożsamość i światopogląd nastolatka,
- jak przebiega rozwój poznawczy człowieka dorastającego w społeczeństwie informacyjnym,
skąd się bierze bunt młodzieńczy i jakie są źródła młodzieńczego idealizmu.
Książka pozwala zrozumieć prawidłowości i dostrzec nieprawidłowości rozwoju nastolatków w sferze biologicznej, seksualnej, poznawczej, emocjonalnej i społecznej.

Spis treści ebooka Psychologia dorastania

Wstęp 9

Rozdział 1 (Młody) człowiek a wyzwania współczesnego świata − wprowadzenie 13
1.1. Dialektyka przemian globalizacyjnych 14
1.2. Oczekiwane kierunki zmian rozwojowych w adolescencji i wczesnej dorosłości 18

Część I Dojrzewanie w społeczeństwie informacyjnym 25

Rozdział 2 Spostrzeganie własnej atrakcyjności w kontekście przemian biologicznych i kulturowych 27
2.1. Akceleracja rozwoju a współczesne warunki życia 28
2.2. Dojrzewający mózg jako biologiczna podstawa zmian w zachowaniu 30
2.3. Dojrzewanie seksualne 33
2.3.1. Edukacja seksualna 37
2.3.2. Negatywne skutki zachowań seksualnych młodzieży 43
2.4. Kulturowe koncepcje atrakcyjności fizycznej 48
2.5. Autoprezentacja jako podstawa powodzenia 53

Rozdział 3 Kondycja zdrowotna adolescentów i ich jakość życia w dobie intensywnych zmian cywilizacyjnych 55
3.1. Samopoczucie adolescentów 56
3.2. Zachowania zdrowotne młodzieży 59
3.2.1. Aktywność fizyczna młodzieży 61
3.2.2. Sposób odżywiania się 62
3.2.3. Pielęgnacja i ochrona ciała 62
3.2.4. Zachowania ryzykowne 63
3.3. Wybrane przykłady chorób cywilizacyjnych i zagrożeń w okresie dorastania 66
3.3.1. Depresja młodzieńcza 66
3.3.2. Przewlekłe zmęczenie 71
3.3.3. Problematyczne używanie internetu 73
3.4. Zdrowie a rozwój umiejętności kontrolowania ekspresji uczuć i wzrost wglądu we własne emocje 75

Rozdział 4 Formowanie się różnych aspektów identyfikacji płciowej w społeczeństwach postmodernistycznych 79
4.1. Płeć psychologiczna – aspekty kulturowe płci 80
4.2. Kulturowe zmiany w stereotypach płci 84
4.3. Negatywne i pozytywne konsekwencje przezwyciężania stereotypów płci 85
4.4. Od orientacji seksualnej ku tożsamości seksualnej 87
4.4.1. Rozwój orientacji hetero- i homoseksualnej 88
4.4.2. Tożsamość seksualna jako kategoria społeczna 91

Część II Zmiany w sposobie rozumienia siebie i świata w rzeczywistości zglobalizowanej 93

Rozdział 5 Rozwój poznawczy w okresie dorastania 95
5.1. Rozwój świadomości a wyzwania współczesności 95
5.1.1. Problem uświadamiania sobie pojęć i ich zamierzonego używania w okresie dorastania w ujęciu Jeana Piageta i Lwa Wygotskiego 96
5.1.2. Operacje konkretne i formalne a rozwój w dobie globalizacji 98
5.1.3. Operacje konkretne i formalne jako narzędzia radzenia sobie z rzeczywistością ponowoczesną 103
5.1.4. Operacje formalne a transgresje 104
5.2. Rozwój poznawczy w adolescencji a myślenie relatywistyczne 106
5.2.1. Relatywizm myślenia dorastających a globalizacja 109
5.3. Świadomość a narzędzia poznawcze rozumienia świata 110
5.3.1. Rozwój świadomości w ujęciu Juana Pascual-Leone 111

Rozdział 6 Ku dojrzałej podmiotowości 115
6.1. Rozwój samoregulacji i samoświadomości dorastających 115
6.1.1. Samokontrola w ujęciach psychologii rozwojowej i społecznej 117
6.1.2. Rozwój samoregulacji dorastających w dobie globalizacji 122
6.2. Rozwój osobowości dorastających w dobie globalizacji 123
6.2.1. Podstawowe funkcje Ja i rozwój osobowości w ujęciu Juana Pascual-Leone i Ronalda Irwina 124
6.2.2. Systemy regulacji i rozwój osobowości w ujęciu Giseli Labouvie-Vief 126
6.2.3. Rozwój koncepcji Ja a samoocena w okresie dorastania 127
6.2.4. Rozwój Ja w dobie globalizacji 130
6.2.5. Rozwój osobowości a reagowanie na sytuacje stresowe 134

Rozdział 7 Ku dojrzałej tożsamości indywidualnej 138
7.1. Rozwój tożsamości dorastających z perspektywy tradycyjnych ujęć 138
7.2. Przykłady współczesnych modeli tożsamości 145
7.2.1. Tożsamość jako struktura i jako proces – ujęcie Michaela Berzonsky’ego 145
7.2.2. W kierunku globalnego rozumienia tożsamości osobistej 149

Część III Zmiany w relacjach społecznych w kontekście przemian cywilizacyjnych 155

Rozdział 8 Reorganizacja relacji z rodzicami 157
8.1. Dojrzewanie biologiczne i jego wpływ na relacje rodzinne 158
8.2. Kontekst psychologiczny i społeczny kształtowania się nowych relacji z rodzicami 159
8.2.1. Przejmowanie przez młodzież kontroli nad własnym życiem 162
8.2.2. Relacje z rodzicami w kontekście zmian społecznych – konflikt pokoleń 163
8.2.3. Obszary sporu między rodzicami i dziećmi 167
8.2.4. Rola buntu w relacjach z dorosłymi 170
8.3. Racjonalna kooperacja – koloryt współczesnych relacji dzieci z dorosłymi 173
8.3.1. Programowe opóźnienie w zakresie osiągania niezależności ekonomicznej – przygotowanie do kariery zawodowej 180

Rozdział 9 Wzrost znaczenia grupy rówieśniczej 186
9.1. Znaczenie grupy rówieśniczej w kontekście kształtującej się tożsamości 186
9.1.1. Charakterystyka współczesnych grup pokoleniowych 190
9.2. Rodzaje relacji z rówieśnikami 196
9.2.1. Oblicza przyjaźni 196
9.2.2. Związki preintymne 199
9.2.3. Relacje interpersonalne w cyberprzestrzeni 201
9.3. Tożsamość społeczna adolescentów 206
9.3.1. Rodzaje kategorii MY 208
9.4. Dwa oblicza młodzieńczej samotności 209

Część IV Zmiany w sposobie wartościowania w dobie globalizacji 211

Rozdział 10 Formowanie się systemu etycznego młodzieży 213
10.1. Rozwój moralny w ujęciu klasycznych modeli Jeana Piageta i Lawrence’a Kohlberga 213
10.2. Współczesne podejścia społeczno-relacyjne do rozwoju moralnego 215
10.3. Rozwój moralny a plastyczność zachowań etycznych w ujęciu Dennisa Krebsa i Kathy Denton 218
10.4. Świadoma i nieświadoma motywacja, leżąca u podstaw rozumowania moralnego 220
10.5. Rodzaje sądów włączonych w moralną ocenę zachowań 222
10.6. Rozwój sądów moralnych w ciągu życia 225
10.7. Szanse i zagrożenia formowania się systemu etycznego młodzieży w zglobalizowanej rzeczywistości 227

Rozdział 11 Światopogląd młodzieży 231
11.1. Kształtowanie się światopoglądu i systemu wartości jako zadanie rozwojowe 233
11.2. Analiza wybranych aspektów treściowych światopoglądu młodzieńczego 237
11.2.1. Idealizm – pragmatyzm – praktycyzm 237
11.2.2. System wartości i orientacje światopoglądowe w kontekście przemian społeczno-kulturowych 242
11.3. Kształtowanie się cnót obywatelskich – solidarność społeczna 245

Zamiast zakończenia: dylematy tożsamościowe dorastających 249
Aneks. Zarys teorii operatorów konstruktywnych Juana Pascual-Leone 256
Bibliografia 261
Indeks nazwisk 287
Indeks rzeczowy 294
O Autorach 298