ebook Psychoterapia odczytana na nowo Wojciech Stefaniak

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2023

[...] współczesny człowiek czuje się zdezorientowany i coraz bardziej przygnębiony. Pracuje i dokłada starań, ale jest mgliście świadomy daremności swoich działań. Chociaż jego władza nad światem materialnym wzrasta, czuje się on bezsilny w swoim życiu indywidualnym i w społeczeństwie. Tworząc nowe i lepsze środki do opanowania natury, dał się pochwycić w ich pułapkę i stracił z pola widzenia cel, który mógłby nadać im sens – zagubił samego człowieka.
Erich Fromm

Co zrobić kiedy człowiek zagubi samego siebie? Czy psychoterapia i filozofia mogą być pomocne? W jaki sposób te dwie dziedziny wspierają się na drodze do zrozumienia człowieka?

Psychoterapia odczytana na nowo. Konteksty filozoficzne to książka opisująca relacje między psychoterapią a filozofią. Wojciech Stefaniak podejmuje refleksję nad tym, jak filozofia może wspomagać psychoterapię w kluczowych dla niej zagadnieniach, takich jak:
• cel i definicja psychoterapii,
• kodeks etyczny psychoterapeuty,
• różnica między neutralnością światopoglądową a neutralną postawą psychoterapeuty podczas terapii.

Czytelnik w trakcie lektury zmierzy się z pytaniami o naukowość, metodę i przedmiot psychoterapii oraz znaczenie cierpienia i nadziei w procesie terapeutycznym. Książka będzie cennym źródłem wiedzy dla psychoterapeutów, którzy poprzez coraz wnikliwsze rozumienie rzeczywistości chcą rozwijać się na swojej terapeutycznej drodze. Konsekwencją refleksji filozoficznej w psychoterapii i nad psychoterapią może być wieloaspektowe spojrzenie na człowieka jako podmiot i przedmiot psychoterapii. To zaś wydaje się być szczególnie cenne w perspektywie pomocy człowiekowi w zrozumieniu siebie i poszukiwaniu sensu życia.

Psychoterapia jest tą aktywnością człowieka, która w sposób nieunikniony zanurzona jest w refleksji filozoficznej. Psychoterapia jest w stałym dialogu z filozofią, a dialog ten toczy się na wielu poziomach. Ich dookreślenie jest pierwszym zadaniem, z jakim należy się zmierzyć, chcąc adekwatnie mówić o filozoficznej interpretacji psychoterapii.
Z tekstu

Spis treści ebooka Psychoterapia odczytana na nowo

Wstęp IX
CZĘŚĆ I FILOZOFIA W PSYCHOTERAPII, CZYLI DLACZEGO BEZ FILOZOFII NIE DA SIĘ UPRAWIAĆ PSYCHOTERAPII 1
1. Ile filozofii jest w psychoterapii? 3
1.1. Dostrzec ważność filozofii z perspektywy psychoterapii? 4
1.2. Wyjaśnianie filozoficzne i wyjaśnianie psychologiczne 12
2. Zbieżne i rozbieżne drogi dialogu filozofii, psychologii i psychoterapii 25
2.1. Psychologia na drodze ku naukowości 26
2.2. Dylematy wyboru drogi naturalistycznej i antynaturalistycznej w psychologii 32
3. Paradygmaty filozoficzne w psychologii i psychoterapii 39
3.1. Czym jest paradygmat filozoficzny? 41
3.2. Historyczne tło kształtowania się paradygmatów uprawiania sztuki pomagania 45
3.3. Paradygmaty filozoficzne naturalistycznej i antynaturalistycznej koncepcji naukowego uprawiania psychologii 48
3.4. Dziedzictwo paradygmatów filozoficznych psychologii obecne we współczesnej psychoterapii 54
3.5. Kryzys paradygmatyczny w psychoterapii? 77
4. Filozofia psychoterapeutów 83
4.1. Światopogląd filozoficzny psychoterapeutów 84
4.2. Neutralność światopoglądowa psychoterapeutów a zajmowanie neutralnej postawy podczas terapii 89
4.3. Kłopoty z kodeksami etycznymi 95
4.4. Obiektywność wyników badań i subiektywne wybory w psychoterapii 102
4.5. Trendy współczesnej kultury a światopogląd filozoficzny psychoterapeutów 109
4.6. Emotywizm w światopoglądzie filozoficznym psychoterapeutów 119
5. Psychoterapia filozoficzna jako koncepcja bezpośredniego włączenia filozofii w proces pomagania 129
5.1. Charakterystyka metodologiczna psychoterapii filozoficznej 132
5.2. Psychoterapia filozoficzna a psychoterapia kliniczna 138
CZĘŚĆ II FILOZOFIA PSYCHOTERAPII, CZYLI CZYM W ISTOCIE JEST PSYCHOTERAPIA 149
6. Status metodologiczny psychoterapii 151
6.1. Klasyfikacje psychoterapii 154
6.2. W poszukiwaniu sensu definiowania 157
6.3. Jakiej definicji potrzebuje psychoterapia? 160
6.4. Zawartość i charakter definicji psychoterapii 162
6.5. Transteoretyczna definicja psychoterapii? 170
7. Kontrowersje wokół celu psychoterapii 175
7.1. Zasadniczy cel psychoterapii 177
7.2. Zastosowanie filozoficznego rozumienia pojęcia „cel” w psychoterapii 180
7.3. Fenomen niezgodności celów w procesie terapeutycznym 182
7.4. Perspektywa osobowa i podmiotowa w formułowaniu celów w psychoterapii 186
7.5. Perspektywa aksjologiczna w formułowaniu celów w psychoterapii 191
8. Kontrowersje wokół metody psychoterapii – praktyka wspierania czy leczenie? 199
8.1. Być terapeutą paradygmatu? 201
8.2. A może jednak dwie psychoterapie? 203
8.3. Wieloaspektowość pomocy psychoterapeutycznej 206
9. Kontrowersje wokół przedmiotu psychoterapii 209
9.1. Przyczyny filozoficzne wyodrębniania leczniczego i wsparciowego paradygmatu psychoterapii 210
9.2. Człowiek jako przedmiot materialny psychoterapii 213
9.3. W kierunku integracji psychoterapii wokół podmiotu ludzkiego 215
10. Psychoterapia – teoria, nauka czy sztuka? 219
10.1. Czego potrzebowałaby psychoterapia, aby być nauką? 221
10.2. Specyficzne kryteria naukowości dla psychoterapii? 225
10.3. Osobliwość poznania w psychoterapii 227
10.4. Prymat praktyki w psychoterapii 231
11. Psychoterapia jako techne 237
11.1. Czym jest techne? 237
11.2. Cechy techne obecne w charakterystyce psychoterapii 240
11.3. Pojetyczny charakter działań psychoterapeutycznych 243
12. Definicja psychoterapii oparta na analizie natury procesu terapeutycznego 247
12.1. Fakt cierpienia pacjenta jako warunek konieczny zaistnienia procesu psychoterapeutycznego 249
12.2. Konstytutywne znaczenie nadziei dla procesu psychoterapeutycznego 254
12.3. Uwarunkowania procesu terapeutycznego płynące ze strony osoby terapeuty 259
12.4. Warunki konieczne zaistnienia psychoterapii 262
Zamiast zakończenia, czyli jakiej filozofii potrzebuje psychoterapia 267
Bibliografia 281
Indeks rzeczowy 313
O Autorze 327