Za darmo

ebook Rozwój i zarządzanie strukturami klastrowymi w regionie Jan Kaźmierski

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2012

Analizując doświadczenia najbardziej rozwiniętych regionów na świecie, można dostrzec kształtowanie się w ich ramach specyficznych struktur społeczno- -gospodarczych określanych jako klastry czy grona, które w decydującym stopniu mogą się przyczyniać do podnoszenia regionalnej konkurencyjności i w konsekwencji wysokiej dynamiki wzrostu.
Klastry są fenomenem globalnym, tzn. występują nie tylko w krajach wysoko rozwiniętych. Funkcjonowanie struktur klastrowych zostało zaobserwowane w wielu krajach świata. Klastry powstają właściwie we wszystkich sektorach gospodarki. Ich obecność nie ogranicza się tylko do sektorów przemysłu przetwórczego. Występują równie dobrze w usługach, w sektorach wysokich technologii, jak i sektorach tradycyjnych. Charakteryzują się także różnym poziomem innowacyjności i zaawansowania technologicznego, a tym samym różnymi perspektywami oraz strategiami rozwoju.

Spis treści ebooka Rozwój i zarządzanie strukturami klastrowymi w regionie

Wykaz stosowanych skrótów 7
Wstęp 9

Rozdział I. Struktury klastrowe - źródła powstawania i zasady funkcjonowania 21

1. Wprowadzenie 21
2. Geneza koncepcji struktur typu klastrowego 22
3. Pojęcie i cechy struktur klastrowych 25
3.1. Klaster 25
3.2. Inicjatywa klastrowa 30
3.3. Koordynator/animator klastra 31
4. Klaster jako forma struktury sieciowej 32
5. Uwarunkowania i mechanizm powstawania klastrów 36
6. Kooperencja w klastrach 42
7. Typologia modeli klastrów 46
8. Atuty i słabości struktur klastrowych 51
9. Doświadczenia w zakresie rozwoju struktur klastrowych 61
9.1. Rozwój klastrów w krajach Unii Europejskiej i w innych państwach 61
9.2. Rozwój klastrów w Polsce 68
10. Podsumowanie 71

Rozdział II. Regionalne aspekty rozwoju struktur klastrowych 77

1. Wprowadzenie 77
2. Pojęcie regionu i rozwoju regionalnego 79
3. Czynniki rozwoju regionalnego 84
3.1. Rozwój regionalny a koncepcja potrójnej heliksy 91
4. Konkurencyjność i tworzenie przewag konkurencyjnych regionu 93
5. System logistyczny regionu oparty na koncepcji klastrów 100
6. Konkurencyjność regionu a klastry 102
7. Klastry jako potencjał rozwojowy regionu 105
8. Polityka rozwoju oparta na klastrach i jej modele 112
9. Wspieranie rozwoju klastrów w świetle badań i dokumentów rządowych 120
10. Rola sektora publicznego 125
11. Rozwój klastrów a specjalne strefy ekonomiczne 129
12. Podsumowanie 134

Rozdział III. Specyfika rozwoju struktur klastrowych 139

1. Wprowadzenie 139
2. Rozwój struktury klastrowej 140
2.1. Podejście oparte na krzywej cyklu życia 141
2.2. Podejście oparte na pięciofazowym rozwoju inicjatywy klastrowej 145
2.2.1. Faza analizy 146
2.2.2. Faza mobilizacji 149
2.2.3. Faza formułowania strategii 151
2.2.4. Faza wdrożenia 153
2.2.5. Faza ewaluacji 155
3. Funkcja koordynatora/animatora i modele funkcjonowania klastrów 155
4. Fornia organizacyjno-prawna funkcjonowania klastrów 159
5. Finansowanie rozwoju struktur klastrowych 165
6. Instytucje otoczenia biznesu w rozwoju struktur klastrowych 176
7. Podsumowanie 183

Rozdział IV. Metody badań i ewaluacji struktur klastrowych 187

1. Wprowadzenie 187
2. Istota i rola ewaluacji w metodyce badań 189
3. Ewaluacja klastrów 193
4. Metody i techniki stosowane w ewaluacji struktur klastrowych 193
4.1. Badania klastrów w ujęciu mikroorganizacyjnym 194
4.2. Badania klastrów w ujęciu mezoorganizacyjnym 204
4.3. Badania klastrów w ujęciu mieszanym 206
5. Benchmarking jako metoda badawcza klastrów 210
5.1. Definiowanie benchmarkingu 210
5.2. Rola benchmarkingu klastrów 211
5.3. Etapy i zasady procesu benchmarkingu 212
6. Podsumowanie 215

Rozdział V. Analiza klastrów potencjalnych w regionie łódzkim 219

1. Wprowadzenie 219
2. Uwarunkowania i czynniki rozwojowe klastrów w regionie łódzkim 220
3. Specjalizacja regionalna a profil potencjalnych klastrów 226
4. Analiza koncentracji branżowej w układzie podregionów 231
5. Potencjalne klastry w gospodarce regionu łódzkiego 236
5.1. Klastry w sektorze przemysłu 237
5.2. Klastry w sektorze usług rynkowych 248
5.3. Klastry sektorze usług nierynkowych 256
6. Podsumowanie 260

Rozdział VI. Identyfikacja i problemy rozwoju struktur klastrowych w regionie łódzkim 263

1. Wprowadzenie 263
2. Metody i zakres badań 264
3. Identyfikacja klastrów istniejących w regionie łódzkim 268
4. Analiza wyników badań kwestionariuszowych 273
4.1. Badania w grupie członków klastrów 273
4.2. Badania w grupie przedstawicieli samorządów 292
4.3. Badania w Łódzkiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej 300
5. Opinie ekspertów i kadry menedżerskiej na temat uwarunkowań rozwoju struktur klastrowych 305
6. Benchmarking rozwoju klastrów w regionie łódzkim 323
7. Podsumowanie 331

Rozdział VII. Wnioski, rekomendacje i modele usprawniające rozwój i zarządzanie strukturami klastrowymi 337

1. Wprowadzenie 337
2. Możliwości rozwoju klastrów potencjalnych 338
3. Stan rozwoju klastrów istniejących 339
4. Bariery i ograniczenia rozwojowe klastrów 341
4.1. Bariery związane z finansowaniem 343
4.2. Bariera nieznajomości koncepcji klastrów oraz korzyści z nimi związanych 344
4.3. Bariera braku współpracy klastrów z administracją publiczną 345
5. System wspierania klastrów w regionie 346
6. Rola koordynatora klastra, jego kompetencje i relacje z otoczeniem 348
7. Specjalne strefy ekonomiczne a rozwój klastrów 350
8. Rekomendacje i postulaty zmian 353
9. Modele usprawniające procesy zarządzania rozwojem klastrów 361
9.1. Ogólne założenia konstrukcji modeli polityki klastrowej 361
9.2. Koncepcja modelu mechanizmu hierarchizacji klastrów 362
9.3. Koncepcja modelu wspierania klastrów z dochodów podmiotów zarządzających specjalnych stref ekonomicznych 365
9.4. Koncepcja modelu - specjalne strefy ekonomiczne w roli koordynatora polityki klastrowej 366
10. Podsumowanie 369

Zakończenie 371
Bibliografia 391
Spis rysunków, wykresów, tabel 409
Załączniki 412
Od Redakcji 437