ebook Rozwój terytorialny w świetle dorobku ekonomii instytucjonalnej Przestrzeń - bliskość - instytucje Mariusz E. Sokołowicz

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2015

Współczesne spojrzenie na procesy rozwoju terytorialnego coraz silniej eksponuje sprawność otoczenia instytucjonalnego dla prowadzenia działalności gospodarczej oraz organizowania życia społeczności miejskich i regionalnych. W perspektywie tej upatruje się podstaw procesów ekonomicznych zarówno w instytucjach formalnych (np. przejrzystość i efektywność prawa, sprawność działania przedsiębiorstw i organizacji sektora publicznego), jak i pozaformalnych (takich jak czynniki kulturowe, poziom zaufania społecznego, sposób zorganizowania społeczności i społeczeństw). Pozwala to dostrzec, że w warunkach rosnącej mobilności kapitału, ludności, towarów i informacji pewne czynniki odpowiedzialne za rozwój gospodarczy wciąż pozostają „zlokalizowane”, choć ich charakter bywa trudno uchwytny. Zjawisko terytorialnego zróżnicowania instytucjonalnych czynników rozwoju społeczno-gospodarczego skłania do sięgnięcia po dorobek intelektualny ekonomii instytucjonalnej, w której podejmowane są liczne próby wyjaśniania przyczyn tych rozbieżności. Celem publikacji jest wskazanie możliwości zastosowań ekonomii instytucjonalnej – jako dynamicznie rozwijającej się gałęzi nauk ekonomicznych – w analizowaniu procesów rozwoju terytorialnego, przede wszystkim w kontekście relacji między instytucjami, bliskości i obecnym rozumieniem pojęcia „przestrzeń”.

Spis treści ebooka Rozwój terytorialny w świetle dorobku ekonomii instytucjonalnej

Wstęp 8

Rozdział I. Przestrzeń w analizach ekonomicznych – ewolucja teorii i nurtów badawczych 14
1. Mechanizmy koncentracji działalności gospodarczej w świetle klasycznych teorii gospodarki przestrzennej 14
1.1. Modele renty gruntowej 15
1.2. Modele lokalizacji przedsiębiorstw 20
1.3. Modele kształtowania się hierarchii przestrzennej i układów osadniczych 22
2. Konwergencja a polaryzacja regionalna – siły kształtujące strukturę przestrzenną gospodarki 28
3. Korzyści aglomeracji i ich ewolucja 44
4. Terytorialny paradygmat rozwoju – współczesne podejście do analiz przestrzennych 60

Rozdział II. Ekonomia instytucjonalna – podstawowe pojęcia i geneza 70
1. Miejsce instytucjonalizmu w naukach ekonomicznych 70
2. Pojęcie i typy instytucji 82
3. Początki orientacji instytucjonalnej w naukach ekonomicznych – „stara” ekonomia instytucjonalna 89

Rozdział III. Współczesne nurty ekonomii instytucjonalnej 108
1. Nowa ekonomia instytucjonalna jako próba operacjonalizacji instytucji w ekonomii 108
1.1. Teoria praw własności 112
1.2. Teoria kosztów transakcyjnych i teoria agencji 121
1.3. Teoria wyboru publicznego 140
2. Koncepcje pokrewne i powiązane z ekonomią instytucjonalną 150
2.1. Francuska ekonomia konwencji 151
2.2. Ekonomia ewolucyjna 157
2.3. Zasobowa szkoła myślenia strategicznego 162
2.4. Ekonomika bliskości i koncepcja zakorzenienia (embeddedness) 166

Rozdział IV. Nurty ekonomii instytucjonalnej w procesach rozwoju terytorialnego – perspektywa badawcza 184
1. Instytucjonalizm w wyjaśnianiu procesów rozwoju terytorialnego – próby konceptualizacji 184
2. Możliwości zastosowań ekonomii instytucjonalnej w badaniach rozwoju terytorialnego 197
3. Ujęcie instytucjonalne w dotychczasowych badaniach nad rozwojem terytorialnym 220

Podsumowanie. Dylematy wokół instytucjonalnych analiz rozwoju terytorialnego 248
Bibliografia 254
Summary 276
Spis tabel, rysunków i wykresów 278
Od Redakcji 282