ebook Rytmika Emila Jaques-Dalcroze'a w edukacji i terapii dzieci z symptomami nadpobudliwości psychoruchowej Ewa Bogdanowicz

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2015

Głównym problemem większości dzieci z ADHD są deficyty uwagi oraz zakłócenia hamowania swojego zachowania (Barkley, Borkowska, Kołakowski). Na konieczność wczesnej diagnozy oraz leczenia dzieci z tym rzeczywistym zaburzeniem rozwojowym zwraca uwagę wielu badaczy i specjalistów (Barkley, Kołakowski, Kajka, Szymona). Są oni zgodni co do konieczności wykorzystywania wieloaspektowego, wielokierunkowego wspomagania i usprawniania rozwoju tych dzieci, z uwzględnieniem ich potrzeb, możliwości oraz deficytów w zakresie poszczególnych sfer rozwojowych.

Jedną z głównych zalet – umiejscowionej w pedagogiczno-artystycznym obszarze – metody rytmiki E. Jaques-Dalcroze’a jest jej integralność, która rozumiana jest zarówno w kontekście założeń odnoszących się m.in. do psychologii, np. koncepcji rozwoju poznawczego J. Piageta oraz dziedzin sztuki (taniec, teatr), jak i w kontekście metodycznych zasad oraz wykorzystywanych zadań, które angażują jednocześnie umysł i ciało, uaktywniają wszystkie zmysły i wspomagają rozwój każdej ze sfer rozwojowych. Te nieocenione zalety, które obserwują w praktyce nauczyciele i terapeuci zajmujący się tą metodą skłaniają jednocześnie do zwrócenia szczególnej uwagi na konieczność sprawdzania skuteczności zintegrowanych oddziaływań muzyczno-ruchowych w korygowaniu zaburzonych funkcji dzieci nadpobudliwych psychoruchowo w zakresie poprawy kontroli aktywności ruchowej, usprawnianiu procesów poznawczych oraz poprawy funkcjonowania społecznego.

Niniejsza publikacja prezentuje wyniki przeprowadzonych badań własnych w zakresie oddziaływania na dzieci sześcioletnie wykazujące symptomy nadpobudliwości psychoruchowej poprzez zintegrowane oddziaływania muzyczno-ruchowe, jakie oferuje stosowanie metody Jaques-Dalcroze’a.

Publikacja adresowana jest do nauczycieli edukacji powszechnej, jak i muzycznej, terapeutów oraz wszystkich osób zajmujących się edukacją dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.

Spis treści ebooka Rytmika Emila Jaques-Dalcroze'a w edukacji i terapii dzieci z symptomami nadpobudliwości psychoruchowej

Spis treści

Wprowadzenie / 9

Rozdział 1
Rytmika Emila Jaques-Dalcroze’a / 13
1.1. Geneza i założenia metody Jaques-Dalcroze’a / 17
1.1.1. Geneza rytmiki na tle ruchu Nowe Wychowanie oraz zmian w sztuce XX wieku / 17
1.1.2. Istota i główne założenia rytmiki / 22
1.1.3. Ćwiczenia wykorzystywane w metodzie rytmiki / 28
1.2. Rytmika we wspomaganiu rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym / 34
1.3. Rytmika jako środek profilaktyczny i terapeutyczny / 41

Rozdział 2
Nadpobudliwość psychoruchowa – problem, diagnoza, przyczyny / 51
2.1. Diagnozowanie nadpobudliwości oraz klasyfikacje i kryteria diagnostyczne (według ICD-10 oraz DSM-IV TR i DSM-5) / 53
2.2. Charakterystyka głównych objawów nadpobudliwości / 57
2.2.1. Nadmierna aktywność ruchowa / 57
2.2.2. Deficyty uwagi / 58
2.2.3. Impulsywność / 60
2.2.4. Problemy z samokontrolą / 61
2.2.5. Poczucie własnej wartości / 62
2.3. Przyczyny i występowanie nadpobudliwości psychoruchowej / 63
2.4. Nadpobudliwość psychoruchowa dziecka w wieku przedszkolnym – symptomy i sposoby postępowania wychowawczo-terapeutycznego / 68

Rozdział 3
Metodologia badań własnych / 75
3.1. Przedmiot i cel badań / 75
3.2. Problemy badawcze oraz zmienne i ich wskaźniki / 76
3.3. Metody, techniki i narzędzia badawcze / 78
3.3.1. Metody i techniki badań / 78
3.3.2. Narzędzia badawcze / 79
3.4. Teren, organizacja, przebieg badań i charakterystyka badanych grup / 81

Rozdział 4
Opis autorskiego programu zajęć z rytmiki dla dzieci 6-letnich wykazujących symptomy nadpobudliwości psychoruchowej – założenia i planowane efekty / 85
4.1. Cele i założenia programu / 85
4.2. Struktura zajęć – zastosowane formy ćwiczeń, materiał muzyczny, pomoce dydaktyczne, opis przebiegu zajęć / 87

Rozdział 5
Skuteczność metody rytmiki w korygowaniu umiejętności kontrolowania aktywności ruchowej dziecka z symptomami nadpobudliwości psychoruchowej w świetle badań własnych / 101
5.1. Poprawa kontroli aktywności ruchowej / 102
5.1.1. Kontrola aktywności ruchowej oceniana skalą Symptomów Nadpobudliwości Psychoruchowej Hebel–Bogdanowicz / 102
5.1.2. Umiejętność kontrolowania aktywności ruchowej – ocena dzieci z grupy eksperymentalnej (z uwzględnieniem czynnika płci) dokonana przez nauczycieli / 108
5.2. Rozwijanie umiejętności panowania nad ciałem oraz poprawa precyzji ruchów / 110
5.2.1. Popełnianie błędów z niedbałości oceniane skalą Symptomów Nadpobudliwości Psychoruchowej Hebel–Bogdanowicz / 110
5.2.2. Koordynacja ruchowa, kontrola prawidłowej postawy ciała i precyzja ruchów ciała – ocena dzieci z grupy eksperymentalnej (z uwzględnieniem czynnika płci) dokonana przez nauczycieli / 113

Rozdział 6
Skuteczność metody rytmiki w korygowaniu wybranych funkcji poznawczych dziecka z symptomami nadpobudliwości psychoruchowej w świetle badań własnych / 117
6.1. Poprawa funkcjonowania uwagi / 119
6.1.1. Poprawa funkcjonowania uwagi oceniana skalą Symptomów Nadpobudliwości Psychoruchowej Hebel–Bogdanowicz / 120
6.1.2. Poprawa zdolności do koncentrowania uwagi – ocena dzieci z grupy eksperymentalnej (z uwzględnieniem czynnika płci) dokonana przez nauczycieli / 127
6.2. Sprawność działania – kontrolowanie podjętej aktywności oceniane skalą Symptomów Nadpobudliwości Psychoruchowej Hebel–Bogdanowicz / 134

Rozdział 7
Skuteczność metody rytmiki w poprawie funkcjonowania społecznego i kontroli emocji dziecka z symptomami nadpobudliwości psychoruchowej / 139
7.1. Poprawa funkcjonowania w grupie w zakresie umiejętności współpracy / 141
7.1.1. Współpraca z grupą oceniana skalą Symptomów Nadpobudliwości Psychoruchowej Hebel–Bogdanowicz / 142
7.1.2. Funkcjonowanie w grupie – ocena zachowania dzieci z grupy eksperymentalnej (z uwzględnieniem czynnika płci) dokonana przez nauczycieli / 145
7.2. Wykształcenie świadomości potrzeby niezbędnego kontrolowania swojego zachowania – wyniki skali Symptomów Nadpobudliwości Psychoruchowej Hebel–Bogdanowicz / 147
7.3. Poprawa kontroli emocji oceniana skalą Symptomów Nadpobudliwości Psychoruchowej Hebel–Bogdanowicz / 152

Rozdział 8
Dyskusja wyników i wnioski końcowe / 159

Aneks / 173

Bibliografia / 177

Summary / 185
Zusammenfassung / 186
Résumé / 187